Yıllarca esaret altında kalan Orta Asya’daki soydaşlarımız önce Çarlık Rusya daha sonra ise Sovyetler tarafından kapsamlı ve derin bir asimilasyon politikasına maruz kaldı. Ruslar her Türk boyuna farklı özelliklerde bir Kiril alfabesi oluşturdu ve böylece hem Türkistan coğrafyasındaki Türklerin kendi arasındaki iletişimlerini hem de Türkiye’yle iletişimlerini kesmiş oldular. Bir taşla iki kuş…

Rusların “böl, parçala, yönet” stratejisi kapsamında kullandığı en önemli enstürman olan Kiril alfabesi artık Türkistan coğrafyasında yerini Latin harflerine bırakıyor. En son Kırgızistan’ın da Latin harflerine geçeceğini açıklamasıyla alfabe değişikliğine gitmeyen Türk cumhuriyeti kalmadı. 

Tamamen uygun olmasa da dünyada kullanılan alfabeler içinde Türkçeye en uygun olan alfabe Latin alfabesidir. Türkistan’daki soydaşlarımızın adım adım Latin alfabesine geçmesi Türk dünyası için önemli ve oldukça güzel bir haberdir. Bu alfabe değişiklikleri sıradan bir karar değil 1991’den bu yana bağımsız olan Türk cumhuriyetlerinin bir asır sürmüş esaretinin anadillerindeki yansımalarından da kurtulup kültürel bağımsızlığını kazanmasının da en büyük nişanesidir. 

Kırım’da 1883-1918 yılları arasında Gaspıralı İsmail Bey tarafından çıkarılan Tercüman gazetesi Bulgaristan’dan Doğu Türkistan’a kadar bütün Türk dünyasına yayıldı. O yıllarda bütün Müslüman Türklerin kullandığı Arap harfleri sayesinde Gaspıralı’nın tabiriyle “Boğaziçi’ndeki balıkçıdan Kâşgar’daki deveciye kadar” herkesin okuduğu ve anladığı bir gazete olmuş Türk dünyasında ortak bir edebi dilin oluşmasına ciddi bir katkı sağlamıştır.
Gaspıralı’nın kısıtlı imkanlarla eşinden ve annesinden maddi destek alarak kurduğu matbaada çıkardığı gazeteyle sağladığı dilde birliği sağlamak artık sosyal medya ve teknoloji sayesinde çok daha kolay. Öncelikle bütün Türk dünyasının Latin harflerine geçmesi ve ilerleyen yıllarda Türk Devletleri Teşkilatı eliyle ortak çerçeve bir alfabeye geçilmesi Adriyatik’ten Çin seddine kadar uzanan birleşmiş, kaynaşmış ve tek bir yumruk olmuş Türk dünyası için çok önemli bir adım olacaktır.

“Türklüğün vicdanı bir,

Dini bir, vatanı bir;

Fakat hepsi ayrılır

Olmazsa lisanı bir.”

Ziya Gökalp