Sevgili okurlar, geçtiğimiz haftalarda Mamak Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin isteği üzerine Çeçen Davamız ile alakalı bir röportaj gerçekleştirdik. Bu hafta röportajın dördüncü serisini gazetedeki köşemde sizlerle paylaşacağım.

Röpartör: Çeçen liderlerin liderlik tarzları ve politikaları hakkında kişisel düşünceleriniz nelerdir? (Mashadov, Basayev, Sadullayev)

Alperen Aydın: Aslan Mashadov devlet başkanı olduğunda yapıcı ve barışçıl bir politika izledi. 1.Çeçen Cihadının şanlı zaferini Rusya’ya barış imzalatarak taçlandırdı. Mashadov sayesinde Çeçen İçkerya Devleti’ni ilk tanıyan devlet, baş düşman Rusya oldu. Mashadov’un bu başarısını hazmedemeyen ve Çeçenistan’da istikrar olmasını istemeyen Rusya, Rus gizli istihbaratı eliyle (KGB-FSB) çeşitli suikastler düzenleyerek Mashadov’u öldürmeye çalışsa da başaramadı. Rusya barışı bozmak için adi planını 1999’da devreye soktu ve Basayev gibi duygusal komutanların duyarsız kalmayacağını bilerek Dağıstan’da Müslümanlara zulmettiler. Basayev ve Hattab gibi önemli komutanlar bu zulme dur demek için birlikleriyle, yardım isteyen Dağıstan’a girdiler. Rusya’nın barışı bozma planı tuttu. Böylece barışı güya kendi bozmuş olmayacak Çeçenler bozmuş olacaktı. Rusya, eş zamanlı olarak kendi eliyle Rusya içerisinde terör olayları düzenleyip suçu Çeçen İçkerya Devletine attı ve Çeçen kuvvetlerin Dağıstan’a girmesini bahane ederek barışı bozdu. Mashadov barışın bozulmaması için başta çabalasa da Rusya tarafından olumlu bir karşılık görmedi. Aksine Ruslar tekrar Çeçenistan’ı işgal edince, bu zamana kadar barış için çabalayan Mashadov, dağlarda elinde silahla devlet başkanlığı görevini yere getirmek zorunda kaldı. Barışın Aslan’ı artık dağların Aslan’ıydı! Zaten Mashadov döneminden itibaren Çeçen Cihadının liderleri bir daha ofislerde makam koltuğu göremediler. Onların makam koltuğu şehadetti… Mashadov 2005 yılında şehit edildi…

Şamil Basayev hiç devlet başkanlığı yapmadı fakat Şamil, Çeçen cephesinin doğal lideriydi. Çeçen mücahitler hatta Çeçenistan’ın dışından cihada gelen yabancı mücahitler üzerinde tartışılmaz otoritesi ve ağırlığı vardı. Bu ağırlık ve otorite samimiyetinden ve cesaretinden kaynaklı. Şamil çok özel bir pozisyona sahipti. 1998’ de toplanan ‘’Çeçen-Dağıstan Halkları Kongresinin’’ başkanı seçildi. Yani sadece Çeçenleri değil diğer Kafkas halklarını ilgilendiren meselelere liderlik etti. Daha önce Afganistan’da, Karabağ’da, Abhazya’da savaşmış önemli bir komutan. Şamil Basayev, gerçekten uluslararası bir İslâm mücahidi. Sadece Çeçenistan’a ait bir insan değil. Bu onu özel kılıyor. Şamil her ne kadar kimi çevrelerce bir savaş makinesi olarak gözükse de aslında çok duygusal bir kişilik. Birçok tartışılan eylemi de aslında bu duygusallığından kaynaklı… 10 Temmuz 2006’da şehit edildi.

Abdulhalim Sadullayev dindar ve alim bir liderdi. Ünlü Çeçen din adamlarından eğitim aldı. İslamı gençlere öğreten bir öğretmendi. Birinci ve İkinci Rus-Çeçen savaşlarında bir yandan savaşırken aktif olarak Çeçen televizyonunda İslami vaazlar verdi. 1999 yılında Şeriat Anayasası Devlet Komisyonuna alındı. İkinci Rus-Çeçen savaşında Silahlı Kuvvetler Argun gönüllüler birliğinin başkanı oldu. 2002 yılında Devlet kararı ile, Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Şeriat Mahkemesi ve Şeriat Komitesi başkanlığına getirildi. 2005 yılında Mashadov’un şehit edilmesinin ardından Cumhurbaşkanı oldu. Abdulhalim Sadullayev, şehid olmadan önce hafız olmaya çalışıyordu ve Kur’an’ı Kerimi ezberlemişti. 17 Haziran 2006’da Argun kentinde Rus birlikler ve Kadirov’un çeteleri ile girdiği çatışmada şehit oldu. Başından akan kanlar kolunda Allah lafzını çizmiştir... Şehit olmadan önce Sadullayev’in karşısına çıkamayan hain Kadirov, Sadullayev şehit olduktan sonra o mübarek naaşına alçakça eziyet etti.

Röportör: Abdülkerim Bedir