-İsrafın önlenmesi, 

-Kaynakların daha verimli kullanılması, 

-Atık miktarının azaltılması,

-Etkin toplama sisteminin kurulması, 

-Atıkların geri dönüştürülerek kullanılabilir hale getirilmesi için ‘sıfır atık’ projesi ülkemizde geçtiğimiz yıl hayata geçirildi. 

***

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının verilerine göre yılda 31 milyon ton atık ile 42 milyon ağaç, 585 milyon KG daha az sera gazı, 69 milyon metreküp daha az su kullanımı 20 milyar kilovat daha düşük enerji kullanımı, 13 milyar TL katma değer kazanımı oluyor.  Geri dönüşümden sağlanan bu kazancı daha da artırmak mümkün. O da sıfır atık projesinin daha fazla yaygınlaşmasını sağlayarak. Şu anda geri ülke ekonomisine geri kazandırılabilecek tonlarca atığı ne yazık ki iyi değerlendiremiyoruz. Heba olan elimizi bu atıkları ekonomimize kazandırsak inanın her şey çok farklı olabilir. Gelelim atıkların geri dönüştürülmesinde dünyaya örnek olan şehirlere. 

***

Dünyanın en çevre dostu kentlerinden biri olan, geri dönüşüme büyük önem veren Kanada’nın Vancouver kentinden bahsetmek istiyorum. Greenpeace’in de çıkış yeri olan Vancouver şehri, atıkların değerlendirilmesi ve geri dönüşüme kazandırılması noktasında dünyaya örnek oluyor. Benim gidip göremediğim; ancak orada yaşayanlardan edindiğim bilgilere göre şehir oldukça düzenli ve huzurlu. Kuralların çok önemsendiği bu şehirde geri dönüşüme büyük önem veriliyor. Yatay mimarinin görüldüğü şehirde hemen hemen her yapının önünde geri dönüşüm kutuları bulunuyor. Anlayacağınız geri dönüşüm kutularına erişilebilirlik çok kolay. Çinli nüfusun ağırlıkta olduğu şehirde atıklar iyi bir ayrışımın ardından geri dönüşüm kutularına bırakılıyor. Örneğin cam bölümüne bir yanlışlıkla da olsa plastik bir atık atın vay halinize hemen yüklü bir miktarda para cezası ile karşı karşıya kalıyorsunuz. “Bir daha olmaz, bu seferlik ceza yazmasanız” gibi bir defaya mahsusluk görmezden gelinmesini istediğiniz cümleler asla fayda etmiyor. Kurallar orada sert olduğu için insanlar hata yapmaktan bir hayli çekiniyor. 

***

Şehirde bisiklet yollarına ve yaya yollarına özen gösteriliyor ve öncelik veriliyor. İnsanlar işlerine araçlarıyla değil de genelde yürüyerek, yanına bir sırt çantası alarak gidip geliyor. Maddi durumu nasıl olursa olsun, herkes yerde gördüğü atıkları çantasına atarak eve dönüşte o geri dönüşüm malzemelerini satıyor ve bundan günlük 3-5 dolar kazanıyor. İnsanlar yaşadıkları şehri severek ve isteyerek temizliyor hem de bundan kazanç elde ediyor. Geri dönüşümdeki yemek atıkları ise dağlara bırakılarak oradaki yabani hayvanların bu atıklardan nasiplenmesi sağlanıyor. Atıkların ilk elden ayrıştırılması bu nedenle büyük önem arz ediyor. Şehirde en küçük bir atık bile heba olmadan geri dönüştürülebiliyor. Geri dönüşümden sağladıkları hem maddi hem de manevi anlamdaki kazanç oldukça büyük. 

***

Geri dönüşüme verilen büyük önem ile verimlilik artıyor, temiz ortam kaynaklı olarak performans artıyor, israfın önüne geçiliyor, çevresel riskler azalıyor, çevre koruma bilinci artıyor… Ve daha birçok faydası var. 

***

Ülkemizde de sıfır atığın daha fazla yaygınlaşması, buradaki getirinin artması ve insanların geri dönüşüm konusunda bilinçlendirilmesi için Vancouver şehrinin mutlaka örnek alınması gerektiğine inanıyorum.