Ramazan, Sevgili Peygamberimizin Medine’ye hicret edişinin ikinci yılından bugüne kadar kesintisiz olarak İslâm coğrafyasının her tarafında, her yıl idrak edilen, bir aylık ilahi bir mekteptir.

Gerçi Müslüman için, hayatın tamamı, yılın on iki ayı bir mektepten ibarettir. Ancak Ramazan, bu on iki ay içerisinde hızlandırılmış bir kurs, daha yoğun eğitimli bir mekteptir. Uluslararası hiçbir kuruluşun yapamayacağı bir organizasyondur. Her mektepte olduğu gibi Ramazan mektebinin de bir gayesi ve bir programı vardır.

Hz. Peygamber, bir hadisinde "Ramazan ayına erişip de günahlarından arınmadan Ramazanı terk eden insana yazıklar olsun" buyurmuştur. Bir başka rivayette "yazıklar olsun" ifadesini, Cebrail (as) kullanmış, Hz. Peygamber de buna âmin demiştir. İslâm Peygamberinin özelliklerinden bir tanesi de çok istisnai bir-iki olay dışında hayatında hiç beddua etmemesi, hiç kimseye lanet okumamasıdır. Burada ise bir sitem vardır.

Bir insan, Ramazana eriştiği halde arınmadan Ramazan'ı terk ederse ona yazıklar olsun. Çünkü bu, arınmaya direnmektir. Yeryüzündeki en büyük kötülüklerden bir tanesi de arınmaya direnmektir. Arınmaya direnmek, aslında yüreğini güzelliklere kapatmak demektir. Arınmaya direnmek, baharı solumamak demektir. Ramazan, öyle bir bahardır ki, insan onu gerçekten solumalıdır. Ramazan geldiğinde arınmamak, Ramazanın eğitimine tabi olmamak güneşe perde germek gibi bir şeydir. Ramazan, oruç, hürriyet ve hür irade, birlikte ele alınması gereken kavramlardır. İrade, insanı diğer canlılardan ayıran en temel faktördür.

Kur'an-ı Kerim’de dağlara tevdi edildiği söylenen ancak, dağların üstlenmekten kaçındığı, fakat insanın bilerek yüklendiği emanet, iradedir. İrade, veraset yoluyla nesilden nesle intikal eden bir değer olsa da değişmeye ve değiştirilmeye müsaittir. İnsanı insan yapan iradedir. Ancak, insanda en çok müdahalelere maruz kalan da yine iradedir.

İrade bu müdahalelerle ya zayıf düşer esir olur, ya da kudretle birleşir hâkim olur. İrade vardır bütün dünyaya yön verir; irade vardır basit bir duyguya esir olur. Oruç ibadeti, insan hürriyeti ile çok ilişkili bir ibadettir. Yemeyi, içmeyi bırakmanın hürriyetle ne gibi bir ilişkisi vardır, diye insanın aklına bir soru gelebilir. Onun için öncelikle hürriyet kavramı üzerinde durmak, oruç ibadeti ile insan hürriyeti arasındaki ilişkiyi anlamaya yardımcı olacaktır. Bu aya Ramazan isminin verilmesi de; bu ayda silahların bileylenip hazırlandığından dolayı olduğunu ifade ederler ki, mümin kişinin, manevi yönden şeytan ve nefsin arzularına karşı maneviyatını keskinlettiği, nefsiyle yapacağı cihada hazırlıklı oluşuna dikkat çeker.

Ramazan ayı, bir yıllık maddi ve manevi kirlerden temizleneceğimiz, insanî duyguların coştuğu, tövbe edip hakka yönelme şuurunun geliştiği maddî ve manevi bir terbiye ayı olduğu yönüyle, bizleri bir kez daha, rahmet, bereket ve mağfiret iklimi Ramazan ayına kavuşturan Rabbimize sonsuz hamt ediyoruz.