• 1943’de ünlü Alman bilgin Ritter’in öğrencisi oldum. İkinci hafta seminerine gittiğimde gecikmiştim. Cebinden altın saatini çıkardı ve bana göstererek; “Üç dakika geciktiniz. Bu bir daha tekerrür etmemelidir!” dedi. Ben ona sadece “Tamam!” demekle kalmadım, hakikaten o günden sonra bütün hayatımda randevularıma gecikmeme prensibine azami dikkat ettim.
Hocam bana bir gün günde ne kadar çalıştığımı sordu. 13-14 saat dedim. Bana dedi ki “Bu tempoyla bilgin olamazsınız. Eğer bilgin olmak istiyorsanız buna birkaç saat daha eklemeniz gerekir.” O söz bana öyle tesir etti ki hakikaten 70 yaşıma kadar devam edecek bir tempo yakaladım, günde 17 saat çalışmaya başladım.

• 1960 darbesinin ardından 147’likler* listesiyle üniversitedeki görevimden uzaklaştırıldım. Bunu gazeteden okuduğumda yaptığım şey kütüphaneye gidip kitap okumaktı. Sonra elimde bir bavulla Almanya’ya gittim. Bavulumda 20-25 bin el yazması vardı.

• Hiç not tutmazdım, hocalarım anlatır ben kafama yazardım. Bugüne kadar 400.000’dan fazla el yazması gördüm. 60 ülkenin kütüphanelerini gezdim.

• İslam Bilimler Tarihi eserimi yazmaya başladığımda “Bunu bir Türk yapamaz” dediler. Yapabileceğini gösterdim.

• Başarılı olmak istiyorsanız dünya nimetlerinden feragat etmelisiniz. Bazen masa başında yorulduğumu hissediyorum. Ara sıra biraz dinlenmek istiyorum. Sonra hemen şu geliyor aklıma: “Vakit geçiyor vakit! Zaman geçiyor. Kendine nasıl zaman tanıyabilirsin?”

• İnsanlar kendilerine her gün “Bugün ne öğrendin bugün yeni bir hayır işledin mi?” diye sormalıdır. Benim çalışma yılım 365 gündür. Ben Cumartesi Pazar bile sabah 07.30’da enstitüdeyim. Zaman kaybı olmasın diye çantamda getirdiğim ekmek ve dolaptaki reçelle 10 dakikada kahvaltımı yapar hemen çalışmaya başlarım. Bilim adamlarından buna yakın çalışma isterim. Eğer böyle yapamazsak modern cumhuriyetimizi, modern ülkemizi kalkındıramayız.

• Türkler mensubu oldukları medeniyetin ne kadar yüksek olduğunu görecekler; benim ilk hedefim bu.

• Zaruri bulduğum zaman hemen bir dil öğreniyorum mesela coğrafya ciltlerini yazmaya başladığımda baktım Rusça ’sız olmaz. Rusça öğrenmeye karar verdim, Rusya’ya gittim...
Fuat Sezgin.
______
*147'likler,  27 Mayıs 1960 askerî darbesinin ardından kurulan askerî yönetimin 147 öğretim üyesini üniversitelerden ihraç etme kararıdır.