T ve M harflerinin açılımını bilir misiniz? O iki harf milli simgemizdir. Gâvurcası ile söylemek gerekirse “Made in Turkey” Türk Malı anlamında. Yeni nesiller pek bilmez ve hatırlamazlar. Okullarda eskiden 12- 18 Aralık tarihlerinde  “Yerli Malı Kullanma Haftası” kutlanırdı. Haftanın amacı, yerli tüketimin bilinçli olarak artmasıdır. Bu hafta süresince tutumlu olmanın, yatırım yapmanın ve yerli malı kullanmanın önemi anlatılırdı. İnsanların parasını, malını eşyalarını, zamanını ve sağlığını gerektirdiği gibi korumak ve dikkatli kullanmasını teşvik amaçlanırdı.

Yıllarca uygulanan hafta dolayısı ile yerli malı kullanımı ne kadar başarılı oldu bilinmez ama son zamanlarda insanımız iyice yerli malına yönelmiş bulunmaktadır.

İlkokula başladığım günlerdi, okuldan eve döndüm, önlüğümü çıkardım. Defterimi masanın üstüne açtım. Kalemimi çıkardım, ucunu açarken rahmetli Babam yanıma geldi. Elimden kurşun kalemi aldı. Üstündeki marka yazısını okudu. Aman Allah’ım, sinirlendi ve kalemi yere attı. Kalemi, okumayı çok seven ve önem veren babam, nasıl böyle bir şey yapar diye düşünürken yaptığı işi açıkladı. 

-“Bak oğlum, bu kalemin üstünde ne yazıyor?” 

Ben ilkokula başlarken okuma yazma biliyordum. Babam aynı zamanda benim hem Kur’an-ı Kerim, hem ilk öğretmenimdi. Kalemin üstündeki  “Made in İsrail.” Yazısını okudum. Devam etti.

-“Bu ne demek?”

-“Bilmem.” Dedim. Açıkladı. 

-“İsrail, yani bu kalem bir Yahudi üretimi. Yahudi kalemini kullanıyoruz. İsrail kurulalı daha on yıl bile olmamış, kurşun kalem imal ediyor ve bize satıyor. Ama biz kendi kalemimizi hala imal edemiyoruz. Yazıklar olsun bize.” Dedi. Sonra kalemin üstündeki o yazıyı yanından hiç ayırmadığı çakı bıçağı ile kazıdı. 

Sonraki yıllarda olay zihnimden hiç silinmedi. Baba oğul arasında geçen küçük bir diyalogdu, ama izleri uzun yıllar sürdü. 

Yukarıda ki küçük hatıramı niçin paylaşmak istedim? Türkiye kuruluşundan itibaren uzun zaman kendi kendine yetmeyen dar kapsamlı ekonomik bir sistemle yönetilmiştir.  O sebeple ithalata sınırlamalar getirmiş ve dar alanda imalatı yapılan yerli mallarına ilgiyi arttırmak için okullarda “Yerli malı kullanma haftası” düzenlenmekteydi. Söz konusu hafta dolayısı ile yerli üretime ve tüketime yönelim teşvik edilirdi. Çoğu zaman okullar ve mahalli idareler afişlerle haftayı duyururlardı. Siyasiler yerli malı kullanmayı teşvik için nutuk irad ederlerdi. 

Bütün bunlara rağmen yerli malı, halk nezdinde bir türlü itibar kazanamamış, hatta sahte Avrupa malları bile ister normal yollardan ister kaçak yollardan içeri sokulsun, sürekli tercih edilirdi. Tüccar veya esnaf, yerli malı bile olsa müşteriye malını sunarken “hakiki Avrupa malı” diye reklam yapardı. Tüketici ise satın aldığı malın kalitesini ifade etmek için “Avrupa” kelimesini özellikle kullanırdı. 

 Son on yılda arz ve talep dengesi değişti.  Tüketici artık Türk Malını tercih ediyor. Neden böyle oldu? Hangi ekonomik tedbirler Türk Malına yöneltti?  Alışveriş için mağazadan içeri giren müşterinin ilk sorusu “Türk Malı mı?” Artık T.M. itibarda. T.M.nın itibar kazanmasının en önemli sebebi Çin mallarının kalitesizliği. 

Gümrük duvarlarının kaldırılması ve ithalatın teşviki sonunda Çin malları ithalatta öne çıktı, piyasayı istila etti.  Çin mallarının ucuzluğu ilk zamanlar itibar gördü ve yerli üretim zarar gördü, ciddi şekilde geriledi. En ciddi ve itibarlı ticari kurumlar bile Çin’e yönelmek zorunda kaldı. Çin’e yöneliş hem iş gücünü hem de piyasayı negatif olarak etkiledi. 

Bugün gelinen noktada artık tüketici yerli malına yönelmiş durumda. Tüccar veya esnaf malını müşteriye sunarken özellikle yerli malı olduğunu söylüyor. Çünkü yerli malı güven veriyor. 

Bakanlığın açıkladığı son zehirli ayakkabı ve saat skandalı tüketiciyi iyice TM na yönelişi hızlandırmıştır. TM’nın fendi Çin malını yendi. Gerek meslek birlikleri ve gerekse hükümete düşen insanımızın daha bilinçlendirilmesi yönünde etkileyici adımlar atmalarına acilen ihtiyaç bulunmaktadır. 

 

G Ü N Ü N   H İ K M E T İ 

 

“Ölüm hiçlik yokluk değildir. Asli vatana terhistir.”

Saidi Nursi