Nefis insanların içinde bulunduğu bazen iyi işler yapmaya, bazen de kötü işlere sürükleyen insanın fikri yapısıdır. Cenabı Allah bizlere doğuştan irade, düşünme ve akıl etme gücü vermiştir. Bunları kullanmak hayata değer katabilecek, iyi ve yararlı işler yapmalıyız. Nefis, heva, heves bedenden kaynaklanan sülfi arzular gibi anlamlarının yanı sıra nefis Kuran ve hadislerde ruh Allah’ın zatı insanın kendisi kişi, kalıp ve gönül din kardeşi gibi anlamlara gelmektedir. 

Nefis birçok arzu istekle bulunur bunu engellemek bizlerin elindedir. Peygamber Efendimizin hadislerinde de ifade ettiği gibi insan pratiğe aksetmedikçe nefsinden geçirdiği kötü düşünce ve vesveselerden sorumlu değildir. Nefsani arzuların hayat bulup bulmaması her insanın otokontrol gücüne göre değişir. 

İnsan özgür iradesi ile kendi lehine ve aleyhine karar verecek ve bu karardan da kendisini sorumlu tutacaktır. İnsan fıtri bakımından bu güçleri içinde yaşar bazen bilerek bazen de şeytanın vesvesesi ile yaşar. Bilinmeli ki insan kendini irade ve kontrollü yapabilme gücüne sahiptir. Kuranı Kerimde nefes ve onu düzgün bir biçimde şekillendirip ona kötülük duygusunu ve takvasını kötülükten sakınma yeteneğini ilham edene an dolsun ki nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir. 

Onu kötülüklere gömüp kirleten kimsede ziyana uğramıştır. Şems buyurulmaktadır. Nefsi terbiye etmek de en basit ifade ile çirkin huy ve davranışları terk edip güzel huylara sahip olmaya çalışmaktır. Bunu başarabilmenin yolu nefsi sık sık hesaba çekmektir. Hz Ömer şöyle söylemiştir: “Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekin büyük hesap günü için kendinizi hazırlayın, çünkü kıyamet gününde hesap ancak dünyada iken kendisini hesaba çekenler için kolay olacaktır” demiştir. 

Bizler de kendimizi sık sık hesaba çekip yaptıklarımızdan düşünme edineceğiz, yanlışlarımızı, eksiklerimizi düzeltmeye çalışacağız, nasıl olsa Allah affedicidir, diye nefsimize yenik düşüp kendimizi kandırmayalım. Her daim düşünüp öğüt alan Cenabı Allah’ın Peygamber Efendimizin yolunda ve izinde gidenlerden olalım. Hatalarımızdan dersler çıkaralım, yanlış yapmamaya özen gösterelim, her daim dürüst yaşayalım nefsimize yenik düşmeyelim. Selam ve Dua ile.