Modern Matbaanın icadının 15. yüzyılda Johannes Gutenberg tarafından gerçekleştirildiği bilinmektedir fakat matbaanın geçmişi daha öncesine dayanmaktadır. Matbaa ilkin Milattan Sonra (MS) 593 yılında Çin’de kullanılmaya başlanmıştır. Başlangıçta, ağaç oyma tekniği kullanılmıştır. Matbaanın ortaya çıkmasıyla birlikte bilinen ilk gazete basımı yine Çin’nin başkenti Pekin’de 700 yılında yapılmıştır.

Tarihte Japon imparatoriçe Shotoko’nun 8. yüzyılda Budizm’in kutsal metinlerini Sanskrit dilinde Çin alfabesiyle bastırdığı bilinmektedir. Bilinen en eski ve eksiksiz basma kitap olan Tiananmen ruloları, Çin’de 868 yılında basılmıştır. Pi Sheng adında bir Çinlinin porselenden oluşan harfleri tek tek kullanarak ilk kez baskı yapmayı 1040 yılında denediği ifade edilmiştir.

Tun-Hung mağarasında bulunan kalıntılar, Uygurların 9. yüzyılda Çinlilerden matbaayı alıp baskı yaptığını göstermektedir. Ağaç oyma kalıplarla 4. yüzyılda Mısır’da kumaş üzerine baskı yapılmaktaydı. 9. ve 10. yüzyıllarda Arapça metinlerin, Mısır’da aynı teknikle basılmaya başlandığı bilinmektedir.

Johannes Gutenberg ve Matbaanın İcadı

Matbaanın Avrupa’daki asıl gelişimi, metal harflerle baskı tekniğinin geliştirilmesiyle birlikte başlamıştır. Avrupa’da bu baskı tekniğini geliştiren ilk kişi Johannes Gutenberg’dir. Gutenberg, matbaasını 1440’lı yıllarda geliştirmiş olup ilk kitabını 1450 yılında basmıştır. Gutenberg’in icat etmiş olduğu matbaa makinesi, hızlı ve kaliteli baskı yapmayı mümkün hale getirmiştir.

Matbaanın icadı, ilkin Çin’de gerçekleşmiş ve ayrı metal harflerle baskı tekniği öncesinde Uzak Doğu’da birçok ülkede uygulanmış olsa da Gutenberg, matbaa alanında önemli denilebilecek yenilikler ortaya koymuştur. Gutenberg’in icat ettiği matbaa makinesi, Uzak Doğu’da uygulanan tekniğe göre oldukça ileri düzeydeydi.

Uzakdoğu ülkelerinde kullanılmakta olan harf kalıpları oldukça büyüktü. Gutenberg bu kalıplara oranla daha küçük, birbiriyle uyumlu ve oldukça sağlam metal harfler üretmiştir. Böylelikle bir sayfaya çok daha fazla yazı basılması sağlanmış oldu. Gutenberg, yapılmak istenen çok sayıda baskıya dayanabilecek harfler üretmek için kurşun, kalay ve antimon kullanarak yeni bir alaşım üretmiştir. Gutenberg’in bulmuş olduğu bu alaşım, yüzyıllar boyunca matbaalarda kullanılagelmiştir.

Gutenberg’in getirdiği bir başka yenilik, su bazlı mürekkebin yerine yağ bazlı mürekkebi kullanmasıdır. Bu şekilde, metal kalıpların mürekkebi daha kolay tutmasını ve baskının daha kaliteli olmasını sağlamıştır.