Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışının 100. yılını gururla geride bırakıyoruz. 

23 Nisan 1920’de Hacı Bayram-ı Veli Cami’nde kılınan Cuma namazının ardından Ankara’nın kalbi olarak nitelendirilen Ulus meydanındaki Türk milletinin temsil edileceği meclis büyük bir kalabalıkla açılır. 

Meclis 115 temsilci ile ilk toplantısını yapar. Meclisin ilk açılış konuşmasını Meclis Başkalığı'na seçilen en yaşlı üye Sinop Mebusu Şerif Bey gerçekleştirerek özetle şunları söyler:  "Saygıdeğer hazır bulunanlar;
Hilafet ve hükümet merkezinin geçici kaydıyla yabancı kuvvetler tarafından işgal edildiği, bağımsızlığın her bakımdan kısıtlandığı bilinmektedir. Bu vaziyette baş eğmek, milletimizin kendisine teklif edilen yabancı esaretini kabul etmesi demektir. Ancak tam bağımsızlık ile yaşamak kararlılığında olan ezelden beri hür ve bağımsız yaşayan milletimiz bu esaretini kesin ve kararlı bir biçimde reddetmiş ve derhal vekillerini toplamaya başlayarak yüce Meclisini vücuda getirmiştir. Bu yüce Meclisin reisi sıfatıyla ve Allah'ın yardımıyla milletimizin iç ve dış tam bağımsızlığı dahilinde, geleceğini bizzat düzenleyerek ve bütün dünyaya ilan ederek Millet Meclisini açıyorum."

Bu açılış konuşmasından sonra Ankara mebusu Mustafa Kemal söz alarak Meclisin hangi azalardan teşekkül edeceğine dair şu açıklamayı yapar:
"Yüce Meclisiniz bildiğiniz gibi olağanüstü yetkilere sahip olarak yeniden seçilmiş saygıdeğer milletvekilleriyle, taarruz ve işgale uğramış saltanat merkezinden canlarını kurtararak buraya gelen saygıdeğer milletvekillerinden oluşmuştur. Kaçıp gelebilecek milletvekilleriyle birlikte bir yüce Meclisin meydana getirilmesi ancak yeni uygulanan seçim tarzıyla söz konusu olmuştur. Bu anda Meclisiniz yasal olarak toplanmış bulunmaktadır."

24 Nisan 1920 günü Meclis ikinci toplantısını yapmış ve Mustafa Kemal oybirliğiyle Meclis Başkanlığına seçilir. Mustafa Kemal bu toplantıda uzun ve anlamlı bir konuşma yapmış, "Artık yüce meclisin üzerinde bir güç yoktur" diyerek meclisin önemini belirtmiştir. 

Kurtuluş Savaşı, Gazi Mustafa Kemal'in başarılı yönetimi ve 1. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde alınan kararlarla gerçekleştirilir. Bu kararlar arasında 20 Ocak 1921'de ilk anayasanın kabulü, 12 Mart 1921'de İstiklal Marşı'nın kabulü, 1 Kasım 1922'de Saltanatın kaldırılması da vardır. Öte yandan 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması, 13 Ekim 1923'te Ankara'nın Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti oluşu, 29 Ekim 1923'te Cumhuriyetin ilanı ile Gazi Mustafa Kemal'in Türk devletinin Cumhurbaşkanı seçilmesi yine bu Mecliste onaylanarak kabul edilir. 

Şu an ‘Kurtuluş Savaşı Müzesi’ olarak faaliyetine devam eden tarihe damga vurmuş I. Türkiye Büyük Millet Meclisi binasını iyi tanımak gerekir. Bu yazımda tarihin bir dönüm noktasına tanıklık etmiş binanın hikayesini sizinle paylaşacağım.   

I. Türkiye Büyük Millet Meclisi binasının inşaasına, 1915 yılında başlanır. İlk önce İttihat ve Terakki Cemiyeti kulüp binası olarak tasarlanmıştır. Türk mimari stilinde olan iki katlı binanın duvarlarında Ankara taşı yani andezit kullanılmıştır. 
 
Meclisin, 23 Nisan 1920 yılında bu binada toplanması kararlaştırıldığında henüz bitirilmemiş olan yapı, fedakar Ankara halkının katkısıyla tamamlanmıştır. Halkın bu meclisi sahiplenerek yapının tamamlanmasına büyük katkı sunması unutulmaz ve çok önemli bir olaydır.   

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk binası 23 Nisan 1920 ile 15 Ekim 1924 tarihleri arasında kullanılmış, daha sonra yetersiz geldiği düşüncesiyle 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi binası yapılmıştır.  

Dört yılı aşkın milletin meclisi olarak kullanılan ve devletin geleceği için çok önemli kararlar alınan bina daha sonra Cumhuriyet Halk Fırkası Genel Merkezi ve Hukuk Mektebi olarak hizmet vermiştir. 
1952 yılında Maarif  Vekaleti’ne (Milli Eğitim Bakanlığı) devredilmiş, 1957 yılında ise müzeye dönüştürülme kararı alınmıştır. 

Tarihi bina 23 Nisan 1961'de "Türkiye Büyük Millet Meclisi Müzesi" adıyla halkın ziyaretine açılmıştır.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumunun 100. yılını kutlama programı çerçevesinde, 1981 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan restorasyon çalışmaları sonucu 23 Nisan 1981 tarihinde "Kurtuluş Savaşı Müzesi" adıyla yeniden ziyarete açılır. 

Müze en son geçtiğimiz yıl bir restorasyona tabi tutuldu.  Tarihe yakından tanıklık etmek isteyenlere tavsiyemdir mutlaka bu müze gezilmeli. İlk meclisin o dar ve uzun koridorundan yürüdüğünüz, sobası hala kurulu olan genel kurul salonuna girdiğiniz ve Ankaralı bir marangoz tarafından yapılarak meclise hediye edilen kürsüyü gördüğünüz, Ankara Öğretmen Okulu’ndan getirilen sıralara dokunduğunuz zaman sizi büyük bir heyecanın kaplayacağından eminim.