Vahit Aldı

Vahit Aldı

Otorite ve güç kavramları üzerine 1

Otorite ve güç kavramları üzerine 1

Otorite ve güç kavramlarına kısaca değinmek istiyorum. Günlük hayatta bazen metinlerde yer alırlar ama ne anlama geldikleri sorulduğunda görüşler farklılık gösterir. Siyaset bilimi ile ilgilenenlerin tanımlarına başvurarak değerlendirmeye çalışacağız. Vatandaş olarak devlet görevlilerine görevleri gereği itaat ederiz. Bunun dışında öğretmenlere, araba tamircilerine, cami imamlarına, tarikat liderlerine vs. de itaat edebiliriz. Bu insanların da bir gücü vardır ve bize talimat verebilirler. Anlam olarak iktidar kavramı, toplumu yönetenlerin belirli görevleri/eylemleri yerine getirme yetkisi ve yeteneği, siyasi, hukuki ve fiili gücüdür. Temelde bir kontrol ilişkisidir.

Başkalarının davranışlarını etkileme ve kontrol etme yeteneğidir. Özü ve en önemli özelliği güç kullanma tekelidir. Güç olgusu aracılığıyla başkalarını etkileme gücüne sahip olanlar, başkalarının nasıl davranacaklarını belirleyebilir ve uyacakları kuralları koyabilirler. Yine siyasetten bahsederken devletin otoritesinden, otoriter bir figürün otoritesinden bahsederiz ve otorite teriminin devlete özgü olması anlaşılabilir bir durumdur. Ancak farklı alanlarla ilgilenen kişilerin de otoriteye sahip olduğunu söylüyoruz. Örneğin evdeki babanın (aile reisinin) otoritesi, sınıftaki öğretmenin otoritesi ve mahkeme salonundaki hakimin otoritesi gibi.

Babanın otoritesinin kaynağı akıldır. Bu otorite, varlığının temeline itaatle beslenir. Öğretmenin otoritesinin kaynağı ise bilgi sahibi olması, öğretmen olmasıdır. Bu otorite öğrencinin öğrenme arzusuyla beslenir. Yargıcın otoritesinin kaynağı adalettir. Bu otorite adaletin derinlerde yatan saygınlığından beslenir. Otorite, halkın rızasına dayalı meşruiyeti içerir. Güç ve otoriteyi daha iyi anlamak için Şah Rıza Pehlevi ile Humeyni arasındaki son çatışmayı ele alalım: İran Şahı yasal güç, yaptırımlar ve fiziksel güç yoluyla nüfuzunu kullanmıştır. Humeyni ise kişisel arzu, inisiyatif ve gönüllü itaat yoluyla nüfuzunu kullanmıştır. İran Şahı kendi siyaset bilimi anlayışına göre gücü elinde tutuyordu. Humeyni ise kendi gücünden kaynaklanan otorite ile insanları etkileyebilmiştir.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON YAZILAR