Vatandaşlarımızdan parası olanlar, bunu nerde, nasıl değerlendiriyor?

Bu sorunun cevabı her dönem “bir gösterge” olarak kabul edilmiş ve bunun üzerinden ülke ekonomisinin durumuna dair bazı çıkarımlarda bulunulmuştur.

Bu şu anlama geliyor: Vatandaşın tasarruf tercihleri ile parasını değerlendirme şekli ve yeri ülke ekonomisindeki duruma göre değişiyor. 

Peki bugün durum nasıl?

Türk halkı parasını neye yatırıyor; faiz, döviz, altın, nakit, katılım, kripto para oranları ne?

Bu konuda en güncel verileri, ING Türkiye’nin IPSOS ile iş birliği içinde gerçekleştirdiği Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması ortaya koyuyor. 

Kentlerde yaşayan yetişkin bireylerin tasarruf eğilimlerini izlemek amacıyla 2011 yılından bu yana gerçekleştirilen bir araştırma bu. Araştırmanın 2021 yılı üçüncü çeyrek sonuçları geçtiğimiz günlerde açıklandı. 

Araştırma sonuçlarına göre, son dönemde ekonomide görülen çalkantılar, dövizin yükselmesi, gıda ürünlerinde yaşanan fahiş artışlar halkın cebini doğrudan ilgilendirirken, tasarruf miktarları ile tasarruf alışkanlıklarını da değiştirdi. 

Tasarrufu olanların tasarruf aracı tercihlerine bakıldığında, 2021 üçüncü çeyrekte yastık altı altın ve nakit, geçen döneme göre 5 puan gerileyerek, son 5 senenin en düşük rakamı olan yüzde 16’ya indi. 

Yani son aylarda parasını yastık altı altın ve nakitte tutanların oranında ciddi bir düşüş yaşandı. 

Yastık altı altın ve nakit düşerken, sistem içi tasarruf araçları ise bu dönem yükseldi.

Araştırma sonucuna göre, sistem içi altın yüzde 14’ten yüzde 16’ya, TL vadeli hesap yüzde 10’dan yüzde 13’e ve döviz vadeli hesap ise yüzde 6’dan yüzde 11’e yükseldi. 

Yani parasını faiz ve dövize yatıranların oranında ciddi bir artış sözkonusu. 

Peki vatandaş neden, hangi harcamalarından tasarruf ediyor? 

Araştırma sonucuna göre, tasarruf sahibi her 5 kişiden 4’ü harcamalardan kısarak tasarruf yapıyor. 

Tasarruf sahipleri içinde yaklaşık her 5 kişiden 4’ü harcamalarından kısarak tasarruf edebildiğini belirtirken, her beş kişiden biri harcamadan kısmaya gerek kalmadan tasarruf edebildiğini söylüyor.   

Araştırmada Türkiye’de vatandaşlar tasarruf sağlamak için hangi harcamalarını kısıyor sorusunun cevabı da şöyle oldu:

Tasarruf edenlerde en çok kısılan harcamalar giyim/ayakkabı (yüzde 58), seyahat/tatil (yüzde 44), elektronik eşya (yüzde 44), kozmetik (yüzde 43) ve yemek siparişleri/dışarıda yeme (yüzde 42) oldu. Bununla beraber, market alışverişleri, sağlık harcamaları ve eğitim harcamaları kısıtlama yapılmayacak en önemli 3 zorunlu harcama kategorisi olarak öne çıktı. 

Araştırmaya katılanlara “Bu ay elinize fazladan asgari ücret kadar bir para geçse bu parayla ne yaparsınız?” sorusu sorulduğunda ise katılımcıların yüzde 71’i bu para ile bir şekilde tasarruf etme eğiliminde oldu. 

Katılımcıların yüzde 36’sı tamamı veya çoğunluğunu tasarrufa ayıracağını ifade ederken, yüzde 34’ü ise yarısını harcayıp yarısını tasarrufa ayıracağını, yüzde 29’u ise tamamını veya çoğunluğunu harcayacağını kaydetti. 

*** 

Görüldüğü üzere, devletimizin yaptığı çağrıların aksine insanlarımız arasında faiz ve Dolar’a, Euro’ya yönelimde ciddi artış yaşanıyor. Çoğu vatandaş parasını faize yatırıyor, her ay ciddi oranlarda faiz geliri elde ediyor. TL’siyle Dolar alıyor, Euro alıyor, altın alıyor; bunlar arttıkça Türk Lirası artmış oluyor. Bu da parası olanın kolay yoldan daha da zenginleşmesi anlamına geliyor. 

Peki ya parası olmayan, garip gurebalar; asgari ücretle geçinmeye çalışanlar? Dövizdeki artış gibi nedenler sonucu, zaten kısıtlı miktarda olan elindeki TL’nin biraz daha erimesiyle en temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorlanır hale geliyor. 

Olan her zamanki gibi garibana oluyor, vesselam.