Hayatımız boyunca birçok karar alırız. Ne giyeceğimizden hangi mesleği seçeceğimize, kimlerle arkadaşlık kuracağımızdan nasıl bir hayat yaşayacağımıza kadar her şeyin bizim tercihlerimiz olduğunu düşünürüz. Peki, bu kararlar gerçekten bize mi ait, yoksa farkında olmadan başkalarının etkisiyle mi hareket ediyoruz? Özgür irade, insanın kendi kararlarını baskı ve yönlendirme olmadan verebilmesi olarak tanımlanır. Yani, bir şey yapmak ya da yapmamak tamamen bizim elimizde olmalıdır. Ancak, hayatın gerçeklerine baktığımızda bu durum pek de böyle değildir.

Öncelikle, insan doğduğu andan itibaren ailesinin, çevresinin ve toplumun etkisi altında büyür. Kültürümüz, inançlarımız, eğitimimiz ve yaşadığımız çevre, düşünce yapımızı ve davranışlarımızı şekillendirir. Örneğin, bir meslek seçerken gerçekten sevdiğimiz işi mi yapıyoruz, yoksa toplumda kabul gören bir mesleği mi tercih ediyoruz? Ya da bir konuda fikir belirtirken, kendi düşüncemizi mi söylüyoruz, yoksa çevremizin baskısıyla hareket mi ediyoruz? Bazen de korkularımız ve alışkanlıklarımız, bizi belirli bir yola yönlendirir. Örneğin, risk almaktan korktuğumuz için hayallerimizden vazgeçeriz ya da başkalarını üzmemek adına istemediğimiz şeylere “evet” deriz. Bu durumda, kendi irademizle mi karar vermiş oluruz, yoksa duygularımızın ve korkularımızın esiri mi oluruz? Ancak, bu durum tamamen özgür olmadığımız anlamına gelmez. İnsan, farkındalık kazandıkça daha bilinçli seçimler yapabilir. Kendini tanımak, ne istediğini bilmek ve dış etkenlerden ne kadar etkilendiğini fark etmek, özgür iradeyi güçlendiren en önemli adımlardır. Elbette hayatımızda bazı şeyler bizim kontrolümüz dışında gelişir. Nerede doğacağımız, hangi ailede büyüyeceğimiz ya da hangi imkanlara sahip olacağımız bizim elimizde değildir. Ancak, bu koşullar içinde nasıl bir yol izleyeceğimiz, tamamen bizim seçimimizdir.

Sonuç olarak, belki de tamamen özgür bir iradeye sahip değiliz. Ancak, farkında olarak ve bilinçli hareket ederek, hayatımızı kendi isteklerimize göre şekillendirebiliriz. Özgür irade, her koşulda neyin doğru olduğunu seçebilmek ve bunun sorumluluğunu alabilmektir. İşte bu, insan olmanın en değerli tarafıdır.