Borsa özellikle memurların memurlardan da öğretmenlerin en çok yatırım yaptığı yerlerden

birisidir. Bunu belki öğretmen oluşum ve bu çevreyi gördüğüm için zayıf bir çıkarsama yaptığım

zannedilebilir. 1998 yılında girdiğim borsadan 1-2 yıllık aralar vermekle birlikte 2008 yılında tamamen

çıktım. Yaklaşık 10 yıllık tecrübemde seans salonlarından menkul değerlerin müşteri portföylerine kadar baktığımda özellikle memur sınıfının borsada yatırıma meraklı olduğunu

açıkça gördüm. Memurlar içinde de en fazla sayıyı eğitim çalışanları teşkil eder malum. Şöyle bir dönüp baktığımda şunu rahatlıkla söyleyebilirim; borsa bir çok küçük yatırımcının ocağına incir ağacı diktiği için terk edildi. Küçük yatırımcının oranı %30’lardan %5’lere kadar indi. Şu an kaçtır yüzdesi bilmiyorum.

bir seans salonunda seans bitimi emirlerin tekrarında (o tarihte teyplere kaydediliyordu müşterilerin emirleri) bir hacı ağanın satış emri sonrası kaybettiği paralar için ‘tüh bugünde ütüldük’ diye serzenişte bulunması bizi güldürmüştü. Bu halkımızın borsaya bakış açısını özetleyen güzel bir cümleydi.

Peki borsa caiz mi ekonomiye bir faydası var mı? İslamda alışveriş hukukuna bakıldığında borsada bir şirkete ortaklık caiz ama borsanın işleyişine bakıldığında ‘türkiyedeki borsadan kağıt alıp satmak caizdir’ cümlesini

gönül rahatlığıyla söyleyemeyiz. Bizdeki spekülatif hareketler fazla ve reel haberlerin etkisi neden azdır onu da anlamış değilim. Bu yüzden borsanın caiziyeti tehlikeye giriyor. Senetler sadece karına göre temettü dağıtsa

problem yok ama reel durumlar her zaman etkili olmuyor. Biz bu yazıda yine de islam dinine göre borsada hangi kağıtların alınıp satılması caizdir ona değineceğiz. İlk önce neye göre bir kağıdın islama göre alım satımı caizdir onu belirtelim;

1-kağıdı satın alan kişi o şirketin ne iş yaptığını bilecektir. Bu islam hukukunda bir şirkete ortaklıktaki şartlardan birisidir. İslamdaki bu şartı açacak olursak kağıdını satın aldığı şirketin ne iş yaptığını bilmekten öte şirketin faaliyetlerini bilecek ve ‘ne iş’ yaptığını iyi izleyecektir. Bu bugünkü şirket bilançoları ve kaP’a (kamu aydınlatma Platformu) yapılan açıklamalar sayesinde mümkündür. Ayrıca haberleşme ağları da satın aldığınız şirketlerle

ilgili bilgilendirme yapmaktadır.

2-Şirketin gelirinde faiz geliri olmamalıdır. Bu yazıda vereceğim listedeki şirketler buna göre seçilmiştir.

Yani bankada mevduatta parası varsa o şirket faiz geliri elde ediyor demektir ki böyle bir yapıya ortak olmakta caiz değildir. Ben borsada işlem gören bütün hisse senetlerinin konsolide bütçelerini kaP’ın sitesinden

indirerek inceledim. 2008 yılında borsadan ayrılmadan önce yaptığım bir helal kağıt listesi vardı.

orada gelirinde faiz olmayan bir çok şirketin bugün maalesef mevduat hesapları açarak

faiz geliri elde ettiğini gördüm. Kutpo, Uşak, borova Yapı vb 20’ye yakın şirketten ayakta kalanlar faiz geliri de elde ediyor maalesef. Bu yüzden bu yazıyı okuyanlar alınması caiz olan kağıtları alıp bırakmamalı bu kağıtların

her 3 ayda borsaya bildirilen konsolide bütçelerin göre bir daha değerlendirmelilerdir. 2014’ün Şubat ayında incelediğim hisse senetlerinde faiz geliri olmayan ve islamiyete göre gayri meşru bir iş yapmama

kriterine(halkın sağlığıyla oynayan içki satmak gibi işler) uyan senetleri değerlendirdiğimizde aşağıda kağıtları satın alınması caiz olanlar kategorisinde değerlendirebilirsiniz. Bu listeden önce yanlış anlaşılmaları ve

akla gelebilecek bazı istifhamları da madde madde giderelim.

-bu liste yatırım tavsiyesi değildir.

-Genelde faize bulaşmayan şirketlerin yarısından fazlasının batık olduğunu gördüm. Örneğin 2008’lerde uzun zaman izlediğim burçe ve burva borç harç içinde olduğu için kimse kredi vermiyor yada bankaya, faize yatıracak parası olmadığı için mevduat hesabı geliri olmuyordu. Şu an bu şirketlerin ayrıntılı bütçelerine bakıldığında gelir tablosunda ‘nakit ve benzerleri’ yada ‘finansal Gelirler’ başlıkları altında faiz geliri olan mevduat hesapları olduğunu görürsünüz.

-bazı şirketlere bankalara teminat mektubu vermek için mevduat hesabı açıp para yatırmaları şartını koşabiliyorlar. Borsada aslında faiz geliri olmayıpta bu şekilde bir muameleye tabi tutulmuş tek kağıt var o da erSU meyve ve Gıda SanaYi a.Ş. / erSU (mevduattaki parayı bankadan mahkemeye sunacağı teminat mektubu için yatırmışlar. Fetva isteyen alabilir bana takva lazım diyen de uzak durabilir)

-reeskont faiz geliri olan şirketlerin senedini alma konusunda tartışılabilir. çünkü bu tip faiz sattığı malın bedelini alamayıp borçluyu icraya koyan ve zaman aşımından dolayı enflasyon farkını yada zararını diyelim faize

yansıtan şirketlerdir. benim listesini yaptığım şirketlerin reeskont faiz geliri de yoktu ama olmayacağına garanti veremem. Dediğim gibi bu yazının yazıldığı tarihten sonrada helaller listesinde sunduğumuz bu şirketlerin gelirlerini incelemek zorundasınız. Kısa kısa notlarla borsada faiz geliri olmayan ve kendi imkanlarımla yaptığım araştırmaya göre yaptıkları işlerde de din-i islama göre gayr-i meşru bir şey yapmayan şirketleri sıralayalım

adeSe (ilginçtir bağlı olduğu ittifak holdingin faiz geliri var) akdeniz Güvenlikhizmetleri/akguv albaraka

baLatacıLar baLatacıLık SanaYi ve ticaret a.Ş. / balat bimas ( bim mağazaları) diriteks diriliş tekstil Sanayi ve ticaret a.Ş. / dırıtersu meyve ve Gıda Sanayi a.Ş. / ersu (mevduattaki parayı bankadan mahkemeye

sunacağı teminat mektubu için yatırmışlar.fetvamı takvamı karar sizin) karsusan karadeniz su ürünleri Sanayii

a.Ş. / krsan kervanSaraY Yatırım hoLdinG a.Ş. / kervn 42 000 tlilik bankada mevduatları var ama durumu karışık bir şirket . bu kadar komik bir rakamı neden koymuşlar bilmiyorum ama helalinden kağıt arayanların hatırına o parayı çekebilirler. k harfine gelmişken kiler Gıda ve kiler Yatırımda faiz gelirinin olması beni çok şaşırttı. Örneğin Ülker eskiden beri repo dahil her türlü faiz işlerine giren ve ciddi faiz geliri olan bir şirket olduğunu biliyordum onun için Ülker’e çok şaşırmadım ama şimdi bu günlerde iktidarın da desteğini alan kilere şaşırdım. Sözde islamcı sermaye denilir. Kombassan holding a.ş. / komhl Lokman hekim enGÜrÜSağ SağLık, tUrizm, eğitim hizmetLeri ve inşaat taahhüt a.Ş. / Lkmnh

mango Gıda Sanayi ve ticaret a.ş. / mango mepet metro petroL ve tesisleri Sanayi

ticaret a.Ş. / mepet mmc Sanayi ve ticari yatırımLar a.Ş. / mmcaS faizli kredi almış ödüyor. bu anlamda

tartışılabilir. Borsayla ilgili son sözlerim;

-borsa faizin alternatifi ve sermayenin tabana yayılmasıdır. Spekülasyonların önüne geçilirse helalinden bir kazanç yoludur. Sadece parasını kaybedenlere bakıp haramdır diyen dinden çıkar.bir hisse senedinin helal

yada haramlığı o şirketin yaptığı iş ve gelirlerine bakınca anlaşılır. borsa mekanizma olarak caiz olan bir ticaret alanıdır öyle ki bir iş adamı şirketine bankadan faizle kredi alıp borca gireceğine borsada kote olup halkı

ortak ederek faizsiz paraya kavuşur ve böylece faizsiz yatırım yapabilir.

-ekonomisi güçlü olan ülkelerin borsası da güçlüdür sebebi ise yukarıdaki maddede münderiçtir.

-küçük yatırımcıyı kaybeden borsa bu kaybı önleyecek spekülatif hareketlerin önüne geçecek mekanizmalar işletmeli yoksa hocalardan bu haliyle fetva alması çok zordur. Dini yönden bakmayanların bile aklına yatmayan bu ‘kaptı-kaçtı’ yapısıyla sadece para babalarını besleyen bir sistem olmaktan öteye gitmez.

Önemli olduğu için şu hatırlatmayla bitirelim; bu yazıyı okuyanlar alınması caiz

olan kağıtları alıp bırakmamalı bu kağıtların her 3 ayda borsaya bildirilen konsolide bütçelerine göre bir daha değerlendirmelilerdir.