Büyük bağımsızlık mücadelesi ile hatırlanıyor: Vefatının 20. yılında lider Aliya İzetbegoviç

Eski Yugoslavya döneminde Müslüman Boşnakların dini ve milli bilincini uyandırmak için savaş sahasında mücadele veren ve bu uğurda 2 kez hapse mahkûm olan Aliya İzetbegoviç'in vefatının ardından 20 yıl geçti. İzetbegoviç, Sırp ve Hırvatların 1990'larda başlattığı saldırılarda ülkesinin bağımsızlığı için Boşnakları örgütleyerek bu uğurda verilen mücadelenin kapısını araladı.

GENÇ MÜSLÜMANLAR OLUŞUMU

İzetbegoviç, eski Yugoslavya Krallığı döneminde, Müslüman Boşnakları dini ve milli konularda bilinçlendirerek "Genç Müslümanlar" isimli oluşumun liderliğini üstlendi. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından kurulan Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti, Yugoslavya Krallığı’na karşı galip gelse de dini ve milli konularda Müslüman Boşnakları tatmin edemedi. Aralarında İzetbegoviç'in de bulunduğu "Genç Müslümanlar" oluşumunun bazı üyeleri, "din bilincinin uyandırılması" yönündeki faaliyetleri nedeniyle 1946'da tutuklandı. 21 yaşındaki İzetbegoviç, 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

KAZAN KAYNIYOR

Yugoslavya, 1990'ların başında parçalanmaya başladı. Yugoslav Halk Ordusu 1991'de Slovenya'da çatışmaları provoke ederken, kısa zaman sonra Hırvatistan'da da çatışmalar görülmeye başlandı. Bu çatışmalar, 1991'de Bosna Hersek'in Ravno ve Popovo köylerinde devam etti. Bosna Hersek'teki tarihi "bağımsızlık" referandumu 29 Şubat-1 Mart 1992'de yapıldı. Bosnalı Sırpların büyük çoğunluğunun boykot ettiği referanduma katılanların yüzde 99,7'si bağımsız Bosna Hersek için "Evet" dedi.

KANLI ÇATIŞMALAR VE SOYKIRIM

Sırp paramiliter gruplar, kadın ve çocuklar dâhil sivillere yönelik büyük bir soykırıma soyundu. İnsanlar evlerinden uzaklaştırıldı, kadınlara tecavüz edildi, İslam'a ve Müslümanlara dair ne varsa ortadan kaldırıldı ve toplama kamplarına kapatılan sivillere karşı büyük işkenceler gerçekleşti. Sırp güçlerince 3,5 yıl kuşatma altında tutulan başkent Saraybosna'nın yanı sıra birçok şehirde büyük katliamlar, soykırımlar yaşandı.

BAĞIMSIZ BOSNA

Dayton Barış Antlaşması ile 1995'te sona eren savaşın sonucu tam bir felaketti. 200 bine yakın kişi yaşamını yitirirken, 1 milyondan fazla insan evlerini terk etmek zorunda kaldı. Antlaşmaya göre, Bosna Hersek, Bosna Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti olarak ikiye ayrıldı. Bosna Hersek Federasyonu da kendi içerisinde 10 kantona bölündü. İzetbegoviç, Dayton'a ilişkin "Bu adil bir barış değil ancak savaşın sürmesinden daha iyidir" şeklinde konuşmuştu. Büyük mücadeleler sonunda İzetbegoviç, "bağımsız" Bosna Hersek'in ilk cumhurbaşkanı oldu.

VEFATI

İzetbegoviç, sağlık sorunları nedeniyle 2000'de Devlet Başkanlığı Konseyindeki görevinden istifa etti ve partisinin 2001'deki kongresinde genel başkanlığa aday olmayacağını dile getirdi. Aliya İzetbegoviç, 19 Ekim 2003'te başkent Saraybosna'da hayatını kaybetti.

Cenazesine farklı ülkelerden yaklaşık 150 binden fazla kişi katıldı. Boşnak lider, vasiyet etmesi üzerine Saraybosna'daki Kovaçi Şehitliği'ne gömüldü. İzetbegoviç, ardında "Doğu ve Batı Arasında İslam", "İslam Deklarasyonu", "Özgürlüğe Kaçışım", "Tarihe Tanıklığım" ve "Köle Olmayacağız" gibi değerli eserler bıraktı.

MİKAİL KARAMAN / www.gazeteilksayfa.com