"Somuncu Baba Türbesi: Gizemli mirasın izinde Bolu'nun büyülü köşesi!"

Bolu'nun D-100 karayolu üzerinde yer alan Somuncu Baba Türbesi, tarihi mezarları ve kutsal kabul edilen ağaçlarıyla ilgi çekiyor. Somuncu Baba'nın kıtlık döneminde yaptığı yardımlarla tanınan türbe, ziyaretçilerini efsanelerle dolu bir atmosferde ağırlıyor. Ayrıca, askere giden gençlerin sağ salim dönmesi ve yolculuk edenlerin güvenli bir şekilde seyahat etmesi için ziyaret edilen bir mekân olarak da biliniyor. Bolu'nun tarihi ve kültürel değerlerinden olan Somuncu Baba Türbesi, ziyaretçilerine tarihi bir deneyim sunuyor.

SOMUNCU BABA'NIN YARDIMLARIYLA TANINAN TÜRBE

Bolu'nun tarihi Somuncu Baba Türbesi, Somuncu Baba'nın müritleriyle ilişkilendirilen mezarlar ve etrafındaki kutsal kabul edilen ağaçlarla dikkat çekiyor. Türbe, halk arasında Somuncu Baba'nın kıtlık döneminde yaptığı yardımlarla tanınmaktadır. Savaş zamanında yöre halkının ve askerlerinin açlık çektiği bir dönemde Somuncu Baba, her sabah kendi evinde "somun" adını verdikleri ekmekler yaparak dağıtmıştır. Bu yardımlar, Somuncu Baba'nın evliya olarak kabul edilmesine ve türbenin önemli bir dini merkez haline gelmesine neden olmuştur.

169 YIL SONRA BULUMUŞ

Somuncu Baba Türbesi, Bolu'nun mistik atmosferini yansıtan efsaneler ve menkıbelerle doludur. Yöre halkı arasında anlatılan bir menkıbeye göre, 1960'lı yıllarda gerçekleştirilen yol çalışmaları sırasında iş makineleri, Somuncu Baba'nın mezarının bulunduğu yerde hareket etmeyip bozulmuştur. Bu olay, uzun süre devam etmiş ve ancak 169 yıl sonra iş makineleri mezarın bulunduğu noktaya ulaşabilmiştir. Bu tür hikayeler, ziyaretçilerin merakını ve hayranlığını cezbetmektedir.

EFSANELERLE DOLU BİR TÜRBE

Somuncu Baba Türbesi etrafında bulunan bazı ağaçlar, halk tarafından kutsal kabul edilmekte ve dileklerin gerçekleşeceğine inanılan yerler olarak bilinmektedir. Ziyaretçiler, bu ağaçların altında dualarını yapmakta ve dileklerini dilemektedir. Bu inanç, türbenin etrafındaki atmosferi daha da mistik hale getirmekte ve ziyaretçilerin saygıyla yaklaştığı bir ortam oluşturmaktadır.

Bolu'nun tarihi ve kültürel değerlerinden olan Somuncu Baba Türbesi, ziyaretçilerin ilgisini çeken eşsiz bir mekandır. Müritlerin mezarları, efsanelerle dolu menkıbeler ve kutsal kabul edilen ağaçlar, bu tarihi türbenin mistik atmosferini ve zenginliklerini yansıtmaktadır. Ziyaretçiler, Somuncu Baba'nın hayat hikayesini keşfederek ve dileklerini dileyerek bu kutsal mekanda huzur bulmaktadır.

GURBETE GİDENLERİN SAĞLIKLI BİR ŞEKİLDE GİDİP GELMELERİ İÇİN ZİYARET EDİLEN TÜRBE

Anadolu’nun her bölgesinde askere gidecek gençler kendi evinde “asker yemeği” adı altında bir ziyafet düzenler. Bolu ve Düzce yöresinde de bu uygulama oldukça yaygındır. Ayrıca asker adayları bazı türbeleri ziyaret ederek sağlıklı bir şekilde gidip gelmeleri için dua ederler. Araştırma sahamızdaki türbelerde asker adaylarının yaptığı özel bir ritüelle karşılaşmadık. Sadece ilgili türbelere gidilerek namaz kılınmakta ve dua edilmektedir. Bolu ve Düzce bölgelerinde asker adaylarının ziyaret ettiği türbeler arasında Bolu-Merkez, Somuncu Baba Türbesi yer alır.

Bolu’da toplumsal amaçlar için ziyaret edilen türbelerin en önemli ziyaret nedenini yağmur duası oluşturmaktadır. Bunların arasında Somuncu Baba türbesi de bulunmaktadır.

SOMUNCU BABA DENİLMESİNİN NEDENİ NE?

Somuncu Baba Türbesi, Anadolu coğrafyasında kerametiyle anılan birçok türbe ve yatır gibi, gerçek adı unutularak kerametiyle ön plana çıkan veli zatların bir örneğidir. Bolu merkezde bulunan bu türbe, kıtlık zamanında taşı una çevirerek elde ettiği ekmeklerle tanınmış ve Ledün ilmi olarak bilinen özel bir gayb ve sır bilgisi olan Hz. Hızır'a atfen "Somuncu Baba" adıyla anılmaya başlamıştır. Bu ilginç hikaye, türbenin daha fazla ziyaretçi çekmesine sebep olmaktadır.

TÜRBE VEYA YATIRIN BULUNDUĞU YERDEN YOL GEÇİRMEYE ÇALIŞILMIŞ

Şehirleşmenin artmasıyla birlikte şehir merkezinden uzakta, kırsal bölgelerde bulunan türbe, yatır gibi kutsal mekânlar şehir merkezlerinin içinde kalmaya başlamış, bu nedenle ev, yol, vs. yapılacağı zaman mezarlarının başka bir yere nakli gündeme gelmiştir. Halk bu naklin velinin makamına zarar vereceği düşüncesinden hareketle velinin bu çalışmalara izin vermeyeceğini, çalışmaları engelleyeceğine inanmaktadır. Nitekim Somuncu Baba Türbesi hakkında anlatılan söylence bu durumu ortaya koymaktadır. Söylenceye göre; 1960’lı yıllarda Ankara-İstanbul otoyolu yapılırken Somuncu Baba’nın mezarı kaldırılmak istenmiş ancak çalışma sırasında kazma makinesinin dişleri kırılmış ve iş makinaları çalışmaz olmuştur.

TÜRBE AYNI ZAMANDA YÖRE HALKININ KABRİSTANI

Somuncu Baba Türbesi, adını metfun (defnedilmiş) olan kişiden almıştır. Türbenin bulunduğu Saraycık Köyü, Ankara-Bolu yolunun 25. kilometresinde konumlanmaktadır. Türbe, D-100 karayolunun hemen kenarında yer almaktadır. Mimari olarak, türbe aslında bir yatır olarak nitelendirilebilecek bir yapıdır. Ancak yöre halkının adlandırması ve işlevi nedeniyle türbe olarak bilinir.

Somuncu Baba Türbesi, tek bir mezarı içermektedir ve çevresi demir örgülerle çevrilidir. Türbenin bulunduğu alanda aynı zamanda yöre halkının kabristanı bulunmaktadır. Bu sebeple türbenin kabristandan ayrılması için girişe yapılmıştır. Ayrıca türbenin hemen yanında kabristanın içerisinde iki katlı bir cami de yer almaktadır. Türbe, bu cami ile birlikte ziyaretçilere hizmet vermektedir.

TÜRBEDE YATAN KİŞİLERİN ADI

Türbede yatan zatın gerçek adı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Yöre halkı, kendisi hakkında dilden dile dolaşan menkıbeler nedeniyle ona "Somuncu Baba" adını vermiştir. Somuncu Baba'nın hayatıyla ilgili anlatılan bilgiler genellikle menkıbelere dayanmaktadır. Özellikle savaş veya kıtlık dönemlerinde köyde un ve buğday olmamasına rağmen her sabah sıcak ekmekler yaparak askerlere ve yöre halkına dağıttığına dair hikayeler anlatılmaktadır. Bu nedenle kendisi "Somuncu" adıyla tanınmış ve ünlenmiştir.

ZİYARET ZAMANLARI

Türbe, bireysel olarak herhangi bir zamana bağlı olmaksızın halk tarafından ziyaret edilebilmektedir. Ancak dinî günlerde bu ziyaretler daha da yoğunlaşmaktadır. Ayrıca, kurak mevsimlerde veya belirli aylarda da ziyaretlerin arttığı bilinmektedir.

Ziyaret Sebepleri, Türbe ziyaretlerinin sebepleri genellikle diğer türbelere benzer şekildedir. Bireyler, manevi duygularla türbeyi ziyaret ederek dua etmek, niyazda bulunmak, dilek tutmak veya saygılarını sunmak amacıyla gelmektedirler. Türbenin mistik atmosferi ve Somuncu Baba'nın kerametleriyle ilişkilendirilmesi, ziyaretçilerin ruhani bir deneyim yaşamak için burayı tercih etmelerine neden olmaktadır.

ZİYARET NEDENLERİ

1. Askere giden gençlerin sağ salim dönmesi ve yolculuk edenlerin güvenli bir şekilde yolculuk yapması, türbenin ziyaret sebepleri arasındadır.

2. Türbenin toplumsal ziyaretlerinde önemli bir yer tutan uygulama, kurak mevsimlerde türbedeki camide yapılan yağmur duasıdır.

3. Türbe etrafındaki inanışlardan biri, seyahat eden kişilerin yolculuklarının güvenli geçmesi için türbeyi ziyaret ederek dua etmeleridir.

4. Türbe-yatır etrafındaki uygulamalar, yöre halkının manevi destek aradığı ve dileklerini yerine getirmek için türbeyi tercih ettiğini göstermektedir.

SOMUNCU BABA EFSANELERİ

1. Sağlığında ortaya çıkan anlatı: Somuncu Baba'nın savaş zamanlarında aç kalan yöre halkına ve askerlere somun adı verilen ekmekler yaparak dağıttığı anlatılır. Yöre halkı, evinde hiç un olmadığı halde Somuncu Baba'nın taştan un yapıp ekmek yapmasıyla şaşkınlık yaşar ve onun evliya olduğunu anlar.

2. Ölümünden sonra ortaya çıkan anlatı: 1960'lı yıllarda yapılan yol çalışmalarında, iş makineleri Somuncu Baba'nın mezarının bulunduğu yerde hareket etmez ve bozulur. Uzun bir süre bu durum devam eder. Sonunda işçiler, Somuncu Baba'nın mezarına ulaşır. Mezardaki zatın boyunun iki metreden daha uzun olduğu söylenir. Mezar daha sonra Bolu müftülüğü yardımıyla yol kenarına taşınır ve yol yapımı devam eder.

MENKIBEDEKİ MOTİFLER

Menkıbelerde taşı una çevirme, az yiyecekle çok kişiyi doyurma, bedenin çürümeme, hasımlara korku ve dehşet verme gibi motifler bulunmaktadır. Somuncu Baba'nın bu tür motiflerle anlatılan kerametleri halk arasında büyük saygı ve hayranlık uyandırmıştır.

Gamze Mine Gümüş / www.gazeteilksayfa.com