Unutma, unutturma: 33. Yılında “Hocalı”

Dünya tarihinin en acı sayfalarından biri olarak kayıtlara geçen Hocalı Katliamı'nda yüzlerce Azerbaycanlı sivil, çoğu kadın, çocuk ve yaşlılardan oluşan masumlar, Ermeni kuvvetleri tarafından hunharca katledildi. Azerbaycan'ın bağımsızlığı sonrası patlak veren Dağlık Karabağ savaşı sırasında yaşanan en kanlı olaylardan biri olan Hocalı Katliamı'nın üzerinden tam 33 yıl geçti.

26 Şubat 1992 gecesi, Hocalı kasabasının Ermeni kuvvetleri tarafından kuşatılması ve sivil halka yönelik gerçekleştirilen katliam, insanlık tarihinin kara lekelerinden biri olarak kayıtlara geçti. Soğuk savaş sonrası dönemin Avrupa'daki en büyük sivil katliamlarından biri olan Hocalı Katliamı'nda 106'sı kadın, 63'ü çocuk olmak üzere toplam 613 Azerbaycanlı sivil hayatını kaybetti.

SALDIRININ YAŞANDIĞI O GECE

26 Şubat 1992 gecesi, o dönem Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bulunan Hocalı kasabası, 366. Rus Motorize Alayı'nın desteğiyle hareket eden Ermeni kuvvetleri tarafından kuşatıldı. Kasabadaki yaklaşık 7 bin sivil nüfus, birkaç hafta boyunca tedarik yollarının kesilmesiyle elektrik, su ve diğer temel ihtiyaçlardan mahrum bırakılmış durumdaydı. Saldırı başladığında, siviller güvenli bölgelere ulaşmaya çalışırken, kaçış yolları üzerinde önceden kurulmuş pusularda hedef alındı.

O karanlık gecede yaşanan vahşet, uluslararası insan hakları kuruluşları ve gazeteciler tarafından belgelendi. İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) başta olmak üzere pek çok kuruluş, kasabadan kaçan sivillere yönelik saldırıları ve sistematik işkenceyi rapor etti. Fransız gazeteci Jean-Yves Junet ve İngiliz gazeteci Thomas Goltz'un çektiği fotoğraflar, katliamın boyutlarını dünya kamuoyuna gösterdi.

ULUSLARARASI TEPKILER VE KATLİAMIN TANINMASI

Hocalı Katliamı, aradan geçen 33 yıla rağmen, uluslararası toplum tarafından yeterince tanınmamakla birlikte, son yıllarda birçok ülke parlamentosu tarafından resmen kabul edildi. Bugüne kadar Meksika, Pakistan, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Bosna-Hersek, Peru, Honduras, Panama, Ürdün, Endonezya ve İskoçya parlamentoları Hocalı'da yaşananları "soykırım" ve "insanlığa karşı suç" olarak tanıdı.

İslam İşbirliği Teşkilatı, 2012 yılında üye ülkeleri Hocalı Katliamı'nı soykırım olarak tanımaya davet eden bir karar aldı. Ayrıca, Azerbaycan'ın başlattığı "Hocalı'ya Adalet" kampanyası, dünya çapında katliamın daha geniş kitlelere duyurulmasını sağladı.