Kutup, Aktab-ı Erbaa ve gavs ne demek? İslam Aleminin 4 büyük kutbu kimlerdir?

Bilindiği üzere Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav) insanlığa gönderilen son peygamberdir ve kıyamete kadar bir daha peygamber gönderilmeyecektir. Fakat peygamberlerin varisi olarak kabul edilen evliyalar, enbiyalar, veliler, kutup ve aktablar her devirde bulunacaktır. 

Peki Kutup ne demek, kimlere kutup denir? Aktab-ı Erbaa ne demek?  Aktab-ı Erbaa, Dört büyük kutup kimlerdir? İslam Aleminin dört büyük kutbu kimlerden oluşuyor? Gavs ne demek? Gavsu’l Azam kimlere denir?

İşte cevabı…

Kutup; Kelime anlamı olarak, değirmen taşının miline verilen addır. Tasavvufta, evrenin manevi yönetiminden sorumlu veliler hükümetinin başkanına verilen isimdir. Mutasavvıflara göre değirmen taşı milin çevresinde döndüğü gibi bütün evren de kendisinin çevresinde döndüğü için veliler başkanına kutup denilmiştir. Herhangi bir sıfatla birlikte kullanılmadığında kutup kelimesi bu başkanı dile getirmekle birlikte, birden çok kutubdan söz etmek mümkün olduğundan Kutub yerine Kutbu'l-Aktab (Kutublar Kutbu) deyimi kullanılır. Kutub'a, kendisine sığınanlara yardım eden anlamında Gavs ya da Gavsu'l-Azam da denir. 

Kutub, varlığın yaratılış nedeni olan Muhammedî hakikatin (Hakikat-ı Muhammediye) kendisinde tecelli ettiği kişidir. Veliliğin son ve en yüksek makamı olan kutubluğa kişi kendi çaba ve çalışması ile değil, ancak Allah'ın (cc) bağışı ve lütfu sonucu ulaşabilir. Kutubluk makamının Kutbu'l-İrşad ve Kutbu'l-Aktab ya da Kutbu'l-Vücud denilen iki çeşidi vardır. Kutbu'l İrşad, nübüvvet (peygamberlik) kurumunun iç yüzünü (batın); Kutbu'l Vücud ise son Peygamber Hz. Muhammed’in (sav) iç yüzünü temsil eder. İrşad kutubları nebiler gibi çok olabilir; fakat Vücud Kutbu her dönemde ancak bir tane bulunabilir. 

DÖRT BÜYÜK KUTUP

Tüm İslam Alemi tarafından bilinip kabul edilen kutuplar dört tane olduğu içindir ki; Allah’ın (cc)  bu veli kullarına “Aktab-ı Erbaa” (Dört büyük kutup) denilmiştir.

Tasavvuf ehli tarafından sık kullanılan Aktab-ı Erbaa (Dört Kutub) deyimiyle, genellikle Abdülkâdir-i Geylânî, Seyyid Ahmed Rufâî, Seyyid Ahmed Bedevî ve İbrahim-i Dessûkî hazretleri kastedilir.

Bu büyük şahsiyetler, başta en büyük tasavvuf bilgini ve Allah dostu, aynı zamanda Sultan-ı Evliya olarak addedilen büyük Veli, Seyyid AbdülKadir-i El-Geylâni ve tasavvuf, irfan, fıkıh ilminde çok ileri geniş bir bilgiye sahip olan, Bâb-ı Ali – Hazreti Ali’nin kapısı lakabı ile tanınan bir çok velilerin hatemül Evliya olarak tanıdığı Basralı Seyyid Ahmed Er-Rufai ve Hoca Abdullahi Ensari’nin üstadı olup, Tanta’da türbesi bulunan, Seyyid Ahmed El-Bedevi ile Seyyid İbrahim-i Dessûkî adları ile bilinen muhterem zatlardır.

DÖRDÜ DE AYNI YOLUN YOLCUSU

Seyyid AbdülKadir-i El-Geylâni ve Seyyid Ahmed Er-Rufai Hazretleri birbirlerini görmüş ve aynı dönemde yaşamışlardır. Seyyid Ahmed El-Bedevi Hazretleri Bağdat’a Giderek her iki büyük velinin mübarek kabirlerini ziyaret etmiş ve büyük feyz almıştır. Seyyid Ahmed El-Bedevi ve İbrahim-i Ed-Dessuki Hazretleri de aynı devirde yaşamışlardır.

Bu dört büyük kutup maneviyatta birbirlerinin vekilidirler. Sırları, evrad, ezkarları, usül ve erkânları bir birine çok benzer. Kadirilik, Rüfailik, Bedevilik, Dessukilik, birbirinin neredeyse aynısıdır. Bu büyük veliler aynı yolun yolcuları olmuşlardır.

Gazeteilksayfa.com