Afet İnan kimdir? Türk Tarih Tezindeki rolü nedir? Atatürk’le ilgisi neydi?

Afet İnan kimdir, Türk Tarih Tezindeki rolü nedir, neden İsviçre’ye gitti? Batı’daki tarih kitaplarına neden karşı çıktı? Kendisine teklif edilen imtiyazı niçin reddetti? Mustafa Kemal Atatürk’ün Afet İnan’a özel ilgisinin nedeni neydi?

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün manevi evladı Afet İnan’ın kısa hayat öyküsünü sizler için derledik…

Afet İnan kimdir, Türk Tarih Tezindeki rolü nedir, neden İsviçre’ye gitti? Batı’daki tarih kitaplarına neden karşı çıktı? Kendisine teklif edilen imtiyazı niçin reddetti? Mustafa Kemal Atatürk’ün Afet İnan’a özel ilgisinin nedeni neydi?

İşte cevabı:

30 Ekim 1908 tarihinde Selanik’in Doyran (Doirani) kasabasında doğan Afet İnan’ın babası orman memuru İsmail Hakkı Uzmay Şumnu, annesi Doyran Müderrisi Emrullah Efendi’nin torunu olan Şehdane Hanım’dır. Ailesi Balkan Savaşları’ndan sonra Anadolu’ya göç etti. Babası Anadolu’nun bir çok bölgesinde orman memuru, müfettiş, müdür olarak çalışmış ve daha sonra Bolu Milletvekilliğine seçilmiştir.

TÜRK TARİH TEZİNİN KURUCULARINDAN

Prof. İnan, Cumhuriyetin ilk tarih profesörlerinden birisidir. Türk Tarih Kurumu’nun asbaşkanlığını yapmıştır. Türk Tarih Tezini ortaya koyan tarihçiler arasında yer alır. Babasının görevi nedeniyle sürekli tayinler sebebiyle yer değiştirdiğinden, ilk öğrenimini Adapazarı, Ankara, Eskişehir Mihallıççık ve Biga’da yapmıştır. 1920’de altı yıllık ilkokul diplomasını aldı. Bursa’ da okuduğu Kız Öğretmen okulundan 1925 te mezun olmuş; İzmir’de Redd-i İlhak İlkokulu’nda göreve başlamıştır. İzmir’de öğretmenlik yaparken Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından Fransızca öğrenmesi için İsviçre’nin Lozan şehrine gönderilmiştir.

İSVİÇRE’YE ATATÜRK GÖNDERDİ

Afet Hanım, 1925 yılında Redd-i İlhak İlkokulu’nda yeni göreve başladığı sırada bir çay ziyaretinde cumhurbaşkanı Atatürk ile tanışma fırsatı buldu. Annesinin ailesinin Selanik’in Doyran kasabasından olması nedeniyle Cumhurbaşkanının ilgisini çekti. Atatürk ertesi gün kendisi gibi Selanikli olan aileyle tanıştı. Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya öğrenimini sürdürmek ve yabancı dil öğrenmek istediğini açıklamış olan Afet Hanım, kısa bir süre sonra Ankara’ya atandı. Bakanlığın izniyle İsviçre’nin Lozan şehrine Fransızca öğrenmek için gönderildi.

ÖĞRETMENLİK HAYATI BAŞLIYOR

1927 de döndükten sonra bir süre İstanbul Fransız Kız lisesine (Nötre dame de Sion) devam edip öğrenim gördü. 1929 da ortaöğrenim tarih öğretmeni olmak için girdiği sınavı kazandı. Ankara Musiki Muallim mektebinde Tarih ve Yurtbilgisi derslerini okutmak üzere göreve başladı. 1933 ten sonra da Ankara Kız lisesinde görevlendirildi.

AVRUPALI IRKÇILARA İTİRAZ

Afet İnan, dil öğrenmek için gittiği batı ülkelerinin okullarında okuduğu tarih kitaplarında Türk milleti için kullanılan, barbar ve ikinci derecede ırk deyimleri millî hislerini rencide ettiği için öğretmenlerine itirazda bulunmuştur. Batılı ırkçıların bu kitaplarını Atatürk’e gösterdiği vakit üzerinde ilgi ile durulmuş ve bu konularda çalışmak üzere tarihçileri bir araya toplayarak vazifeler verilmişti.

İMTİYAZI REDDEDİYOR

1935 yılında Ankara’da kurulması öngörülen Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde Afet înan’a da öğretim görevi verilmesi teklif edilince kendisi yüksek öğrenimini ve doktorasını yapmadan bunu kabul edemiyeceğini bildirmiştir. Bundan sonra Cenevre Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik bilimler fakültesinin yakın çağ ve Modern tarih bölümüne kaydolarak öğrenimine devam etmiştir. Lisans tezi olarak “Türk Osmanlı devrinin ekonomik tarihi”ni sunduktan sonra, bütün derslerin sınavlarını geçmiş ve Temmuz 1938 de mezun olmuştur. Doktora için diğer sınavları da geçerek tez savunmasını yapmış ve Temmuz 1939 da Sosyoloji doktoru unvanını almıştır. 1942 de doçentlik sınavını geçerek bu unvanı ile derslerine devam etmiştir. 1950 de sınavı vererek Profesör olmuştur.

SON NEFESE KADAR BİLİM

Yurda döndükten sonra Kız lisesindeki derslerine devam etmekle beraber, Dil ve Tarih-Coğrafya fakültesinde Doçent vekili olarak atanmıştır. 1950 den sonraki ders yıllarında Ankara Fen Fakültesi, Hacettepe Üniversitesi, Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Ankara Harp okulunda Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi konularında dersler vermiştir. Tarih ve sosyoloji çalışmaları yanında Atatürk’e ilişkin araştırmalar da yapan İnan, bunları kitap olarak yayınladı. 1940 yılında kadın hastalıkları ve doğum uzmanı olan Rıfat İnan ile evlendi. Son nefesine kadar ilim ve araştırmalarına devam eden Afet İnan, 8 Haziran 1985 günü 76 yaşında Ankara’da yaşamını yitirdi. Arı adında bir kızı, Demir adında bir oğlu vardır.

ESERLERİ:

Türk Tarihinin Ana Hatları (1930)
Mimar Sinan (1937)
Türkiye Halkının Antropolojik Karakterleri ve Türkiye Tarihi (1947)
Atatürk’ten Hatıralar (1950)
“Eski Mısır Tarihi ve Medeniyeti (1956)
Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler (1958)
Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri (1964)
Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün El Yazıları (1968)
Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1972)
İzmir İktisat Kongresi, 1923 (1982)