T.C. Kimlik numaraları neyi ifade eder? Kimlik numaralarının sırrı nedir?

Her doğan çocuğa yapılan ilk uygulama nüfusa kayır ettirilmesidir. Birey dünyaya geldiğinde çıkarılan kimlik kartında ise kimlik numarası bulunur. O numara o birey için her şeyi ifade ederken, sosyal hayatta yapacağı her işlemde o numara kullanılır. Toplam 11 haneden oluşan kimlik numaraları bir nevi bireyin matematiksel kodlarla işlenmiş adıdır. Peki, her gün her işlemde kullandığımız kimlik numaraları neyi ifade eder? Kimlik numaralarının sırrı nedir? Hadi hep birlikte inceleyelim:

T.C. KİMLİK NUMARALARI NEYİ İFADE EDER?

Herkes kimlik kartlarında yer alan numara ile günlük yaşantısında işlemler gerçekleştiriyor. Peki, bunu neden yapıyoruz? Yani T.C. Kimlik Numaraları neyi ifade eder? Bu soruların cevabı: Bireyin doğumuyla beraber bireye ait olan ve bireye tahsis edilen Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün yıllarca yürüttüğü bir çalışma olan Mernis uygulamasının hayata geçirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Kimlik numarası, her vatandaşın nüfus cüzdanında bulunan sayılardan oluşan bir numaradır.

Tarihsel olarak 28 Ekim 2000 tarihinde uygulanmaya başlanmış olan çalışmada; her Türk vatandaşına tek bir Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası verilmiştir. Yapılan çalışmada herkes her işleminde o numarayı kullanacak ve o numara bireyin matematiksel adı olacaktır. Kimlik kartlarında yer alan numaraların vatandaşlara verilmesinin belirli amaçları vardır. Uygulamaya alınan bu çalışmanın amacı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Dairesi tarafından şu şekilde açıklanmaktadır:

• Vatandaşlar arasında yaygın olarak kullanılan isim benzerliğinden (ad ve soyadı) ortaya çıkan sorunların ortadan kaldırılması.
• Birey kimlik tespitinin hızlı bir şekilde yapılmasının sağlanması.
• Bireyin doğumundan itibaren tüm işlemlerinin ortak bir numara ile yürütülmesinin sağlanması.
• Kamu kuruluşları arasında bilgi alışverişinin kolaylaştırılması, vatandaşa daha hızlı ve güvenli hizmet verilmesinin sağlanması gibi amaçları kapsamaktadır.

KİMLİK NUMARALARININ SIRRI NEDİR?

İşin bu kısmında ortaya matematiksel hesaplar giriyor. En basit anlatımla T.C. Kimlik Numarası, 11 haneden oluşan, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından Türk vatandaşlarına verilmiş ve son rakamı bir çift sayı olan ve bireyin kendisine ait bir sayıdır.

Kimlik numaralarının üzerinde basit bir pariteyle hata bulma özelliği bulunmaktadır. Yani bu ne demek? Parite neyi anlatıyor? Hadi buna cevap bulalım: Vatandaşların kimlik kartlarında yer alan kimlik numaralarının ilk 10 rakamın toplamının birler basamağı, numarada yer alan 11. rakamı veriyor. Matematiksel anlamda bu algoritmayı kullanan oluşturucularla yaklaşık 900 milyona kadar geçerli olabilecek T.C. kimlik numarası üretilebiliyor.

Bunun yanı sıra; yine aynı pariteyle hesaplandığı zaman numaradaki 1, 3, 5, 7 ve 9. rakamın toplamının 7 katı ile 2, 4, 6 ve 8. rakamın toplamının 9 katının toplamının birler basamağı kimlik numarasındaki 10. Rakamı veriyor. Ayrıca; 1, 3, 5, 7 ve 9. rakamın toplamının 8 katının birler basamağı, kimlik numarasının 11. rakamını veriyor.

Bedirhan Şahin / www.gazeteilksayfa.com