Rusya anlaşmaya uymuyor: Gemilere engel

Rusya-Ukrayna arasında yaşanan çatışma, dünya genelinde olumsuz etkileriyle birlikte ekonomik ve gıda krizine neden olacak boyutlara ulaştı. Pivdennyi limanında gemilerin geçişine izin verilmemesi olası birçok olumsuz sonuç doğuracak.

Ukrayna'nın en büyük limanı olan Pivdennyi Limanı, birkaç gün önce uzatılan BM-Arabuluculuk İhracat Anlaşması'nın ihlal edildiğini ve sabotaj yapıldığını belirterek Rusya'ya ait gemilerin denetimlere izin vermediğini duyurdu.

Temmuz 2022'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler liderlerinin büyük diplomatik çabaları sonucunda İstanbul'da imzalanan Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınmasına İlişkin Girişim, dünyanın en savunmasız bölgelerinde yaşayan 400 milyon insanın Ukrayna tahıllarına olan ihtiyacı göz önünde bulundurularak küresel gıda güvenliği açısından büyük önem taşıyor. Bu "tahıl koridoru", küresel gıda güvenliği için kritik bir rol oynamaktadır.

KORİDOR ÖNEMLİ

Ağustos 2022'de faaliyete geçen koridor, dünya gıda fiyatlarının düşmesine ve küresel gıda güvenliğinin yeniden istikrara kavuşmasına olanak sağladı. Ancak ne yazık ki, Mayıs 2023'te anlaşmaya bağlı operasyonlar durduruldu. 29 Nisan itibarıyla Pivdenniy limanına giden hiçbir gemi Rusya tarafından kontrol edilemedi. Birleşmiş Milletler anlaşmasına göre Rusya'nın Ukraynalı gemileri yükleme öncesi denetlemesi gerekmektedir, ancak Rusya, herhangi bir sebep göstermeksizin denetlemeyi reddetmektedir.

Pivdenniy, Ukrayna'nın en büyük limanı olup, Ukrayna limanlarının teknik altyapısının %50'sine sahiptir. Bu limanın operasyonlara devam etmesi, Ukrayna'nın Birleşmiş Milletlere ve Türkiye'ye olan yükümlülüklerini sürdürebilmesi açısından son derece önemlidir.

UKRAYNA’NIN İHRACATI ZEDELENECEK

Pivdenniy limanındaki operatörlere göre, limanda ihracatı beklenen 1.5 milyon ton tahıl ve bitkisel yağ bulunmaktadır. Rusya'nın Birleşmiş Milletler tahıl anlaşmasına gereken özeni göstermeme tavrı dikkate alındığında, bu ürünler depoda kalacak ve Ukrayna'nın ihracatına zarar verecektir. Moskova bu tutumunu sürdüttüğü sürece, Türkiye ve Birleşmiş Milletler tarafından uygulanan tahıl anlaşması küresel gıda güvenliğini koruyamaz hale gelecektir.

Bugün itibarıyla Pivdenniy limanında denetimi engellenen 26 gemi bulunmaktadır. Bu gecikme, terminallere ve ihracatçılara 50 milyon dolarlık bir zarar vermiştir. Ancak asıl zarar, tahıl anlaşmasının sürdürülebilirliğine ve dünya genelindeki gıda fiyatlarına yöneliktir.