Lozan Antlaşması nerede imzalandı? İşte Lozan masası

Kurtuluş Savaşı’nın ardından 24 Temmuz 1923 tarihinde İsmet İnönü tarafında imzalanan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası arenada tescili mahiyetinde olan  Lozan Barış Antlaşması’nın önemini bilmeyen yoktur. 

İmzanın atılmasının üzerinden neredeyse bir asra yakın bir süre geçmesine rağmen tartışmaları halen devam eden Lozan Antlaşması Türkler açısından bir zafer mi, hezimet mi? 

Lozan masası

Peki ya Lozan nerede imzalandı? Lozan Barış Antlaşması’nda imzaların atıldığı masa nerede? İsmet Paşa’nın Lozan’la ilgili tarihi sözü neydi? 

İşte Cevabı: 

Kurtuluş Savaşı’nın ardından Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından; 23 Nisan 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti devleti resmen kuruluyor. Bu tarihte Birinci Dünya savaşı son bulmuş, Osmanlı Devleti’nin ittifak ettiği Müttefik Devletler savaşı kaybetmiştir. Fakat Müttefik Devletler içerisinde neredeyse topraklarının tamamı işgal edilen Türkler, Dünya Tarihi’ne Kurtuluş Savaşı olarak geçen destansı bir milli mücadeleye imza atıp; şehit kanlarıyla sulanan Anadolu’dan düşmanı kovarak, Anadolu’yu bir kez daha kendilerine anavatan yapmıştır.  

Her savaştan sonra olduğu gibi İtilaf Devletleri ile Müttefik Devletler, İsviçre’nin Lozan kentinde barış antlaşması için masaya oturmuştur. Bu antlaşmada Türkiye Cumhuriyeti’ni Mudanya’da gösterdiği performans ile dikkatleri üzerine çeken İsmet Paşa temsil etmiştir.

Peki Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları; tazminatlar, boğazlar, kapitülasyonlar, borçlar, azınlıklar, yabancı okullar, nüfus mübadelesi gibi çok kritik meselelerin kesin bir şekilde karara bağlandığı Lozan Antlaşması, Türkiye açısından bir zafer miydi? Yoksa birileri tarafından sıkça iddia edildiği gibi bir hezimet miydi?

Peşinen söylemek gerekirse Lozan, Türkiye’de bir kesimin abarttığı kadar çok çok büyük bir zafer değildi.

Zaten antlaşmaya imza atan İsmet İnönü de Meclis zabıtlarına yansıyan konuşmalarında bu durumu ortaya koymuştur.

Ne var ki; kurtuluş savaşında sahada verilen destansı mücadele, masaya tam olarak yansıtılamamıştır. Bunun da en önemli gerekçesi Türkiye’nin müttefiklerinin savaştan mağlup ayrılmalarıdır. Türklerin tarih sahnesinden silinmek istendiği, başta Osmanlı’nın başkenti İstanbul olmak üzere Anadolu’nun dört bir tarafının düşman tarafından istila edildiği bir dönemde; bir millet topyekûn mücadele vermiş, tarihin seyrini tersine çevirmiştir.

İşte bu noktada diplomasi dehası olarak bilinen İsmet İnönü, tarihe geçen şu sözü söylemiştir:

“Anadolu’dan tamamen sökülüp atılmak istenen Türkler, Lozan Antlaşması’ndan sonra bir yüz yıl daha kazanmıştır.”

Evet hiç şüphesiz Lozan’da Türkiye Cumhuriyeti kazanan taraf olmuştur. Bu tarihi gerçek, Damat Ferit Hükümeti tarafından imzalanan Mondros’a bakıldığı zaman tüm çıplaklığıyla ortaya çıkacaktır. Ayrıca dönemin şartları da göz önünde bulundurulduğunda Lozan’a asla hezimet denilemeyecektir.

Maalesef Türkiye’de tarih dahi objektif biçimde yansıtılamamaktadır. İfrat ve tefrit tarihi gerçeklerde dahi kendini göstermektedir.

Özetle Lozan, ne bir kesimin abartılı biçimde iddia ettiği gibi büyük biri zaferdir; ne de diğer kesimin karaladığı gibi bir hezimettir. Lozan o dönemin şartları içerisinde; Türkler için çok büyük önem atfeden bir dönüm noktasıdır.

Merhum İnönü’nün ifade ettiği gibi yeni atılımlar ve kalkınma için Türkiye’ye “yüz yıl” kazandırmıştır.

Lozan anlaşmasının imzalandığı masa

İşte iktidarda olduğu dönemde bütün baskılara rağmen ülkeyi ikinci dünya savaşına sokmayarak tarihi bir başarı elde eden İsmet İnönü’nün, Lozan Barış Antlaşması’na imza attığı o masa.

Bu gün tarihi anlara tanıklık eden o masa, Ankara Ulus’taki Kurtuluş Savaşı Müzesi’nde sergilenmektedir.

Lozan anlaşması bu masada imzalandı:  

Gazeteilksayfa.com