Kayaş ve Kayaş Tren istasyonu tarihçesi nedir?

İdris Dağı’ndan doğup, Elmadağ’ın eteklerinden başlayarak Hasanoğlan’ı, Lalahan’ı, Nenek’i, Kutludüğün’ü de geçen Hatip Çayı, Kayaş’ı geçer ve vadi oluştururdu. Peki, Kayaş ve Kayaş tren istasyonunun tarihçesi nedir?

ANKARA’NIN NEFES BORUSU KAYAŞ

Ankara’nın Mamak ilçesine bağlı bir semt olan Kayaş, Mamak’ın doğusunda yer almaktadır. Ev sahipliği yaptığı Bayındır Barajı ve doğal güzellikleriyle meşhur Kayaş, yerleşim alanı olarak zor bir coğrafya olan dar bir vadi içine sıkışmış Hatip çayı kenarındaki bahçeler dışında her yeri dağlık bir konumdadır. Banliyö tren hattı, Kayaş’a hayat veren bir unsurdu. Ankara-Kars demiryolu üzerinde yer alan istasyon, Anadolu-Bağdat Demiryolları şirketi tarafından 20 Kasım 1925’te hizmete açılmıştır. 1920’li ve 30’lu yıllarda mesire yerlerine giden Mamak ve Kayaşlılar adına önemli bir taşıma aracı olmuştur.

1925 yılında açılmadan önce ise 1892’de şimendifer Ankara’ya gelmiştir. Ankara tren garından başlayarak Mamak ve Kayaş üzerinden Ankara’nın doğusuna doğru bugünkü Yahşihan’a kadar 127 km’lik bir dekovil hattı döşenir. Milli mücadele döneminde bu dekovil hattı, önemli ikmal yollarından olmuştur. 1925’li yıllardan sonra iki hat hizmet verir. Kayaş girişinde ise hat sayısı 5’e çıkmıştır. Yük boşaltan ya da manevra yapan trenler bu diğer 3 hattı kullanmışlardır. İstasyon binasının dört cephesinde Kayaş yazarken, peronlar birbirine tünellerle bağlantılıdır. Yerlerde siyah beyaz motifli karolar, duvarlarda ise şerit halinde çiniler kullanılmıştır. O yıllarda ambarın yanında bir çay bahçesi, köşede büfe ve önünde bir çeşme bulunur. Ortasında havuz bulunan çay bahçesi ve köşedeki pide fırını o yıllarda tren istasyonu ile beraber Kayaş’ın simgeleri olmuşlardır.

Kayaşlıların birçoğu tren istasyonunda çalışmışlar, aynı zamanda büyük bir istihdam olanağı da sağlanmıştır. Elektrifikasyon altyapısıyla yenilenerek 1972'de tekrar hizmete giren istasyon, 1972 - 2016 yılları arasında Sincan-Kayaş Banliyö Treni'ne hizmet vermiş, Başkentray projesinin inşası kapsamında 11 Temmuz 2016'da kapatılmış ve yeniden inşa edilerek 12 Nisan 2018'de tekrar hizmete girmiştir. 1950’li yıllarda Ankara’nın nefes borusu olan Kayaş, aynı zamanda Başkentlilerin mesire alanı ve piknik alanı olarak da rağbet görmüştür. Ankara’nın sebze deposu bostanlar bu mahallede yer alıyordu.

Ankara civarındaki tarım alanları yerleşime açılmadan önce, özellikle demiryolu güzergâhında olan Mamak, Üreğil ve Kayaş’ın bostanları ile bağlık ve bahçelik alanlarında yetişen yerli dediğimiz sebze ve meyveler ile süt yoğurt ve mahalli peynirler özellikle Perşembe pazarında satılırdı. Günümüzde, üç ada platformu ve bir kenar platformdan oluşan Kayaş Tren istasyonunun kuzeydeki kenar platformu 4 Eylül Mavi Treni, Doğu Ekspresi, Güney Kurtalan Ekspresi, Turistik Doğu Ekspresi ve Van Gölü Ekspresi ana hat trenlerine hizmet vermektedir.

Kuzeydeki ada platformu ise B1 Sincan-Kayaş Banliyö Trenlerine hizmet vermektedir. Güneydeki iki ada platformu ise Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren demiryoluna ayrılmış ve şu an için çalışmamaktadır. Kayaş, Çubuk Barajı’na da ev sahipliği yapar. Çubuk Barajı, genç Cumhuriyet’in ilk barajıdır. Çubuk Çayı, Kayaş yönünden gelen Hatip Çayı ve İncesu vadisinden gelen İncesu Çayı ile Akköprü yakınında birleşerek Ankara suyu adı altında AOÇ’nin Yenimahalle sınırı boyunca Etimesgut yönünde akarak Sakarya Nehri’ne karışır.

KAYAŞ’A NASIL GİDİLİR, ADI NEREDEN GELİYOR?

Kayaş’a 354-3, 394-3, 398-3 numaralı EGO otobüsleri ile gidilebilmektedir. Başkentray’da Kayaş durağı yer alırken, Kayaş-Ege Mahallesi-Oran sitesi güzergâhında çalışan 342 numaralı otobüs, yaklaşık 80 dakika içinde Kayaş’a varmaktadır. Öte yandan Kayaş ismi nereden gelmektedir? diye soranlar için halk arasında “Kayayı aş, Ankara’ya ulaş” söylencesinden yola çıkılarak zamanla Kayaş denildiği rivayet edilmektedir.

www.gazeteilksayfa.com