Tarihte sultan unvanını alan ilk Türk devlet başkan kimdir? Gazneli Mahmut kimdir?

Türk tarihinde ilk sultan unvanını alan kişi olan ve aynı zamanda Hindistan Fatihi olarak anılan Gazneli Mahmut’un hayatını sizler için derledik.

Tarihte ilk kez sultan unvanını alan Türk devlet başkanı kimdir? Gazneli Mahmut kimdir, hangi dönem; nerede yaşadı? Gazneli Mahmut neden Hindistan Fatihi olarak anılmaktadır, ülkesinde hırsızlığa nasıl son verdi, Hindistan Padişahına hangi tarihi cevabı verdi, mezarı nerede? 

İşte cevabı:  

2 Kasım 971'de Buhara'da doğan Gazneli Mahmud'un babası Memlük komutanı olan Sebük Tegin, annesi ise Fars hanedanına mensup bir prensesti. Zamanın ünlü alimlerinden aldığı derslerle iyi bir öğrenim gördü. On yedi yaşında babası onu hapsettiği zaman, Hindistan padişahı ona bir elçi göndererek: "Yanıma gel, seni evlendireyim ve Hindistan'ın 12 bin fersahlık bir bölümünü hâkimiyetin altına vereyim" dedi. O, bizzat kendi eliyle yazdığı mektupta ona şu cevabı verdi:

HİNDİSTAN PADİŞAHINA TOKAT GİBİ CEVAP

"Ey gafil, bana memleket vermek senin ne haddinedir! Gerçi Hüdavend (sultan) babam iki üç günlüğüne bana kırılmıştır. Benimle hoş olduğu ve bana destek verdiği zaman, Yüce Allah'ın gücü ve Hüdavend babamın gölgesiyle yanıma biraz asker alıp senin üzerine yürüyeceğim. Hindistan'da cami inşa edip orada hutbe okutacağım." Mahmud, babasının vefatından sonra bu söylediklerini aynen yerine getirdi.

DEVLETİ 32 YIL YÖNETTİ

Gençlik yıllarından itibaren devlet idaresinde görev olan Mahmud, 992 yılında, Ebu Ali Simcurun'un Samanoğulları topraklarına saldırması üzerine babasıyla hükümdara yardım etti. Hükümdar Nuh, bu başarısından dolayı Mahmud'da Seyfettin unvanını vererek kendisini Horasan Valiliğine getirdi. Bu göreve geldiğinde 24 yaşındaydı. Sebük Tigin 997'de vefat edince yerine veliaht oğlu İsmail geçtiyse de kardeşiyle 998'de yaptığı Gazne Muharebesi'nde kardeşini yenerek tahta geçti. Hüküm sürdüğü 32 yıl boyunca büyük ve güçlü bir devlet kurdu. 999 yılında ise Karahanlıların, Samanî Devletini yıkması üzerine bağımsızlığını ilan etti.

HALİFENİN İLTİFATI

İlk seferini, 1000 yılında Seferiler üzerine düzenledi. Gazne ordusu karşısında başarısızlığa uğrayan Seferi emiri, Gazneli Mahmud adına hutbe okutup sikke bastırdı. Buhara, Horasan, Herat, Belh, Bust ve Kabil'i Samanîlerden aldı. Mahmud, Ebu Hamid İsfahânî'yi Bağdat'taki Abbasî halîfesi el-Kadir'e gönderdi. Halife Gazneli Mahmut'un elçisi ile yeni hükümdara saltanat alâmetlerinden hil'at, taç, bayrakla ve sahip olduğu ülkelerin "Ahid"ini gönderip, "Yemînü'd-Devle", "Velî Emîrü'l-Mü'minîn" ve "Emîrü'l-Mille" lakaplarını verdi.

HİNDİSTAN SEFERLERİNE BAŞLADI

Sultan, gönderilenleri kabul ettikten sonra İslam'ı yaymak ve İslam düşmanlarıyla mücadele etmek için her yıl Hindistan'a sefer yaptı. Bundan sonra, başkent Gazne'de büyük bir merasimle hil'ati ve tacı giyen Mahmut, Abbasî Halifesi El-Kadir adına hutbe okuttu. Samanoğulları topraklarının mirasçısı olduğunu fikrini ileri sürerek Karahanlılar üzerine sefere çıktı. Uzun çarpışmalar sonucunda Karahanlılar yenilgiye uğratıldı. İki devlet arasında yapılan anlaşmalardan sonra oğlu I. Mesut ile beraber, Karahanlı kağanının birer kızıyla evlenerek, baba-oğul Karahanlılara damat oldular. Sultan Mahmut, sırasıyla Horasan ile bugünkü Afganistan ve Belucistan ile Harezm'e kadar tüm Maveraünnehr'i ele geçirdi. Ardından Rey, İsfahan, Save, Kazvin, Zencan ve Ebher'i alarak, İran topraklarının büyük bölümüne hakim oldu.

TARİHTE İLK KEZ SULTAN UNVANINI ALDI

Gazneli Mahmud, 1000 yılından 1027 yılına kadar Hindistan'a on yedi büyük sefer düzenledi. 1025-1026 yıllarında yaptığı Hindistan'daki Somnat Seferi'yle İslam dünyasında kahraman olarak tanınmakla kalmadı halife tarafından gönderilen menşur ile tarihte ilk "Sultan" unvanını alan kişi de oldu.

DÖNEMİNDE HIRSIZLIK SON BULDU

Sultan Mahmud'un döneminde iki-üç yüz katır yükü altın, Hindistan şehirlerinden getirilip aslanların geçemediği ormanlıklardan geçirilerek iki-üç gün çöllerde bırakılırdı. Katır ve eşek sahipleri, şehirlere giderdi. Kimse, o çuvallar ve sandıklara bakmaya cesareti edemezdi. Mahmud, hakim olduğu şehirlerde ve memleketlerinin pazarlarında "Geceleyin bütün sarraflar, bezzazlar (kumaş satanlar) ve dükkan sahipleri dükkanlarının kapılarını kilitlemesinler. Bunların dükkanlarından her ne çalınırsa karşılığı benim hazinemden verilsin" diye ferman yayınlatmıştı. Onun döneminde hiçbir hırsızlık olayı yaşanmadı.

FİRDEVSİ ŞAHNAMEYİ SULTANA SUNDU

İlme önem veren Sultan Mahmud, sarayını bir ilim meclisi haline getirdi. Firdevsi, Şehname sini hayatının kırk beş senesini savaş meydanlarında mücadeleyle geçiren Gazneli Mahmud’a sundu. Hayatını seferlerde geçiren ve Hindistan'a düzenlediği ilk seferinden son seferine kadar İslamiyet'i yaymak için uğraşan Gazneli Mahmud'u seferler çok yordu ve hastalanmasına neden oldu. 30 Nisan 1030 tarihinde 59 yaşındayken veremden hayatını kaybetti. Geride 5 milyon kilometre karelik büyük bir imparatorluk bırakan Sultan Mahmud, Gazne'de defnedildi.

Gazeteilksayfa.com