Tarihte Cuma ve bayram namazının kılınmadığı zamanlar oldu mu?

Cuma namazı İslam’da farklı bir öneme sahiptir. Yalnız bir ibadetin olmasının yanı sıra aynı zamanda bağımsızlığın da sembolüdür. Cuma namazının kılındığı bölgeler İslam toprağı manasındadır. Tarihte de Cuma namazlarının hutbesinde o dönemin hükümdarının adıyla okutulurdu ki o da meşrutiyetinin ilanıydı.
Coronavirüs salgını nedeniyle Diyanet İşleri Başkanlığı önce Cuma namazlarının kılınmaması daha sonra da vakit namazlarında da camide cemaat yapılmamasına dair karar aldı. Alınan bu karardan sonra bazı vatandaşlar bu durumu yadırgarken tarihe baktığımızda örneklerinin olduğunu görüyoruz. Zira ibadetler kuru alışkanlıktan öte Allah’ın rızasını kazandıran fiillerdir. Bir fiilin ibadet olması için de gerekli şartların olması gerekir.

PEYGAMBERİMİZ CUMAYA GELİNMEMESİNİ İSTEDİ
Önemli hadis kitaplarımızdan Buhari’de geçen bir hadis-i şerifte yağmurlu bir günde Peygamberimizin insanları cumaya gelmemesi gerektiği konusunda uyardığı görülüyor. Hadisin tam metni şu şekilde: 
“Abdullah b. Abbas radıyallâhu anh yağmurlu bir günde müezzinine dedi ki: “Ezan okurken ‘Eşhedü enne Muhammeden Resulullah’ dedikten sonra ‘Hayye ale’s-salâh’ deme. ‘Namazınızı evlerinizde kılın.’ de.” İnsanlar bu davranışı yadırgar gibi oldular. Dedi ki: “Bunu benden daha hayırlı olan biri (yani Hz. Peygamber) yapmıştır. Cuma namazı farz olduğundan size sıkıntı vermek istemedim. O zaman çamurlu ve kaygan zemin üzerinde yürüyecektiniz.” (Buharî, Cuma, 14)

Osmanlı döneminde cuma namazı kılınmadığı oldu mu?

OSMANLI’DA DA CUMANIN KILINMADIĞI ZAMANLAR OLDU
Karlofça Antlaşması Osmanlı Devleti’nin en ağır şartlarda imzaladığı anlaşmalardan biridir. Sultan 2. Mustafa döneminde imzalanan bu antlaşmayla Osmanlı’da birçok isyanın başlamasına sebep olmuştur. Antlaşmadan sonra üzüntüsünü hafifletmekten isteyen Sultan, belirli bir süreliğine İstanbul’dan Edirne’ye taşınmıştı. Bu da bazı asker ve memurların başkaldırmasına ve isyan etmesine sebep olmuştu. Başkaldırı zamanla büyüdü ve İstanbul’da büyük bir isyana dönüştü. Bunun üzerine Kafkaslar gelen askerlik birlik isyancıların üzerine geldi. 
İsyan yaklaşık 5 hafta sürdü ve o süre zarfında devletin başında bir imamın olmadığını bu yüzden de Cuma namazının farziyetini kalktığını iddia edenler Cuma’yı kılmadı. İsyana katılmayan halk da can ve mal güvenliğinin olmadığı durumda Cuma namazının kalkacağına dair fetvanın olmasıyla onlar da cumayı kılmadı. İsyanlardan sonra Sultan 3 Ahmed tahta çıktı ve geçen 5 haftalık sürenin sonunda Cuma namazları tekrar kılınmaya başlandı.

İKİNCİ İSYANDA DA CUMA NAMAZI KILINAMADI
Sultan 3. Ahmed tahta çıktıktan sonra ortalık düzelse de fazla uzun sürmedi. Onun padişahlığını kabul etmeyen bir kesim vardı. Bu kesimin başını da Patrona Halil çekiyordu. Aslında isyan eden grubu bastırmak ve kısa sürede etkisiz hale getirmek mümkündü ama padişah ve devletin ileri gelenleri İran seferi için Üsküdar’da idiler. Bu yüzden isyana anında müdahale edilemedi. Bu dönemde de o hafta Cuma namazı kılınamadı.

Bayram namazı kılınacak mı?

BAYRAM NAMAZINA DA CORONA ENGELİ
Corona virüs salgınının tam olarak ne zaman sona ereceği bilinmese de bayrama kadar bitmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Bilim Kurulu’nda bulunan bazı uzmanlar da dahil olmak üzere şimdiden bayram etkinliklerine ve Bayram Namazına dikkat çekerek uyarıyor. Bu durumda da bu bayramda namaz kılınmayacağı gibi görünüyor. Peki tarihte bayram namazının kılınmadığı durumlar olmuş mudur?

ANKARA’DA BAYRAM NAMAZI KILINMADI
1919 yılının Kurban Bayramı’nda (1. Gün: 6 Eylül) Ermeni çetecilerin camilerin temeline yerleştirdikleri dinamitleri patlatarak bayram namazı sırasında katliam yapacakları haberi alınıyor. Bunun üzerine tüm ahaliye haber salınarak bayram namazlarına gelinmemesi bildiriliyor. Halk da o sene Kurban Bayramı’nı namazsız geçiriyor. 

Yusuf SAĞLAM / İLKSAYFA