Psikolojik Danışman Meryem Nur Aktaş, erteleme davranışı hakkında “Anksiyete ve korkuya sebep oluyor” dedi

Dönem dönem birçok insanda görülen erteleme davranışı, yapılaması gereken işleri zamanında yapmaması ya da yapmaktan kaçınılmasıdır. İlerleyen durumlarda kişinin sosyal hayatını etkileyen erteleme davranışı hakkında gazetemize konuşan Psikolojik Danışman Meryem Nur Aktaş, “Stres düzeyimizin artmasına, anksiyete ve kaygı bozukluklarına sebep olur” dedi.

“BAŞARISIZLIK KORKUSU GETİREBİLİR”

Erteleme davranışı hakkında, yapılması planlanan işlerin sebepli ya da sebepsiz yere geciktirilmesidir diyen Psikolojik Danışman Meryem Nur Aktaş, “Belirli bir zamanda yapılması planlanan işlerin sebepli ya da sebepsiz yere geciktirilmesidir. Yani bu bir iş olabilir, bir karar olabilir. İşlerin son anda yapılması da bir erteleme davranışıdır. Bir iş yapacaksınız ama bu işi yeteri kadar iyi yapamayacağınızı düşünüyorsanız bazı nedenler sunarak ya erteleriz ya da yapmayız. Yerine getirilmediği zaman beraberinde kişiye bir başarısızlık korkusu getirebilir. Aynı zamanda bir alanda ertelediğiniz durumu bu kişinin sosyal hayatına da yansıyabilir. İlerleyen dönemlerde duyguları yaşamayı erteleyebilirsiniz. Yani hem davranışsal hem duygusal hem de bilişsel yönüne etki edebilir. Onun dışında bu davranışken bir kişilik özelliğine dönüşebilmektedir” şeklinde konuştu.

“BİRÇOK KİŞİLİK ÖZELLİĞİNE BAĞLIDIR”

Kişinin davranışlarının farkında olarak, konuya müdahale etmesi gerektiğini dile getiren Aktaş, “Erteleme davranışları birçok kişilik özelliğine bağlıdır. Kişinin kendine olan güven eksikliği, başarısız olma korkusu, mükemmeliyetçilik, zaman yönetim konusundaki eksiklikleri, düşük motivasyon ve dikkat eksikliği gibi ruh sağlığı sorunları kişinin erteleme davranışını ortaya çıkarır. Bu aşamadan kişi davranışlarının farkında olmalı ve bu konuya müdahale etmelidir. Eğer yetersizlik inancınız varsa zaten birçok işte erteleyebilirsiniz. Onun dışında belirli bir olumsuzlukla karşılaşmamak için yani işin sonunda eğer kişi takdir ya da ceza gibi bir durum görecekse, olumsuz bir eleştiri alacağına dair bir korkusu varsa da kişi işten kaçıyor. Bireysel korku yetersizlikleri de işten sonra alacağı takdir ya da olumsuz bir düşünce eleştirmemize neden oluyor” ifadelerini kullandı.

“SEVMEDİĞİNİZ BİR İŞSE ERTELİYORSUNUZ”

Kişi genelde sevmediği işi erteler diyen Aktaş sözlerine şu şeklide devam etti:

“Aynı zamanda bu işi yapabilir miyim gerçekleştirebilir miyim korkusu var. İşe yönelik tutum eksikliği biraz daha ölçülebilir diyemeyiz ama bu işe karşı neler hissediyorum, gerçekten zevk alarak yapacağım bir iş mi yoksa hiç sevmediğim bir işi mi yapıyorum bunlar sorulmalı. Eğer sevmediğiniz bir işse erteledikçe erteliyorsunuz. Bu işle alakalı tutumunu değiştirmeniz gerekiyor. Örneğin program oluşturuyoruz.

Diyelim ki, öğrencilere matematiği, matematiği sevmiyorsa, matematiğe karşı olumsuz bir tutum varsa hep geçe atar. Bütün dersleri gerçekleştirir, sadece matematiği yapmaz ve bunu bir kere yapıyorsa hafta boyu matematik en sonda kalır. Hep böyle daha da zor çalışır. Erteleme davranışının şuan yaşamış olduğumuz dönemde sosyal medyayla da alakası vardır. Günümüzde odak süremizin düştüğünü görmekteyiz. Kişiler okumayı da erteliyor. Buda beraberinde tembelliği getiriyor. Okumayı bir şekilde ertelemeyi tercih ediyoruz.”

“EN BÜYÜK SEBEPLERİNDEN BİRİSİ MÜKEMMELİYETÇİLİK”

Kişinin erteleme davranışına sebep olan en büyük etkenlerden birisinin mükemmeliyetçilik olduğunu söyleyen Aktaş, “Onun dışında karar verme becerilerindeki yoksunluk etkilidir. Karar verme konusundaki yoksunluğumuz daha çok erteleme davranışımıza neden olur. Sorumluluk alma konusundaki isteksizliklerimiz yani bu işi aslında size başkasının yapacağınız davranışın bitireceğiniz işin ya da kararın sorumluluk almadan size veriliyor ve size sorumluluk alma konusunda isteksiz olduğunuz için, sizin isteğiniz dışında iş verildiği için daha çok erteliyorsunuz.

Kendimizin ne kadar farkındayız, yapabileceklerimizin ve yapamayacaklarımızın ne kadar farkındayız? Eğer gerçekçi olmayan bir beklentiye sahipsek, bunu kesin yapabilirim ya da ben bu işi yapamam diyorsak iki tutum da gerçekçi olmayabilir. Bu sebeple kendimizin farkında olup yapabileceğimiz işleri almamız ya da yapamayacağımız işlerde kendimizi geliştirmeliyiz. Bu sebeple gerçekçi olmayan beklentilerimiz, akademik erteleme daha çok olur. En son olarak aslında en büyük sebeplerinden birisi mükemmeliyetçilik. Bir işi daha çok zaman ayırmadığımız için ya da daha iyi yapamayacağımıza olan inancımız, düşüncemiz de o işi iyi yapamayacağımızı düşünüyoruz. Daha çok erteliyoruz ya da işi ya gerçekleştirmiyoruz” diye konuştu.

“ANKSİYETE VE KAYGI BOZUKLUKLARINA SEBEP OLUR”

Son olarak erteleme davranışının nelere sebep olduğu ve nasıl baş edebilir konusunda bilgi veren Aktaş, “Bizim o işi yapamadığımız, gerçekleştiremediğimiz ya da geç gerçekleştirdiğimiz için işe yönelik tutumumuz, yani sonucu ile ilgili gerçekçi olmayan inançlarına sebep olur. Stres düzeyimizin artmasına, Anksiyete ve kaygı bozukluklarına sebep olur. Fizyolojik rahatsızlıklara yol açar. İşi yapmadığınız ve ertelediğiniz için baş ağrısı yaşayabilirsiniz. Geç yaptığınız işlerden, aktivitelerden aldığınız keyfi düşer. Nasıl baş edebiliriz konusuna gelecek olursak, ilk söyleyeceğimiz şey zaman yönetimi ile ilgili kendimizi geliştirmek, mükemmeliyetçi tutumumuzla yüzleşmek ve farkında olmak olabilir. Gerçekçi olmayanların inançlarımızın farkına varmak ve bunları gerçekçi olan değiştirmek, bireysel korku ve yetersizliklerinizle biraz daha yüzleşmek, karar verme ve problem çözme becerimizi yükselterek baş edebiliriz” diyerek sözlerine son verdi.

Rüveyda Aslıipek / www.gazeteilksayfa.com