Noel Baba’ya rakip Ayaz Ata kimdir? Ayaz Ata Türklerin Noel Babası mıdır?

Yılbaşının yaklaşmasıyla Noel Baba yine gündemde. Noel Baba’lı yeni yıl kutlamalarına tepki gösteren kesimlerden özellikle Türkçü çevrelerde, “Hıristiyanların Noel Babası varsa, Türklerin de Ayaz Ata’sı var” görüşünü dile getirenler de yok değil. Peki Ayaz Ata kimdir, Ayaz Ata Türklerin Noel Babası mıdır? 

Sağduyulu İslami çevrelerce, adını Aziz Nikola’dan alan uydurma bir tüketim çılgınlığı projesi olarak değerlendirilen Noel Baba ve Noel Kutlaması adı altında ülkemizde de çeşitli eğlenceler, etkinlikler düzenlenmesine tepkiler sürerken, diğer taraftan Ayaz Ata’nın adının bile anılmaması dikkat çekiyor. 

Ayaz Ata kimdir?

Ayaz Ata bir mitolojik kahramandır!  Bizi ilgilendiren kısmı ise, Türk olmasıdır. Türk, Altay ve Orta Asya mitolojilerinde, özellikle Kazak ve Kırgız Türkleri'nde ve Türkmenlerde “Soğuk Hanı” olarak tanımlanmaktadır. Mitolojilere göre kışın soğukta ortaya çıkan, kimsesizlere ve açlara yardım eden bir evliyadır.

Türk kültüründe Ayaz Ata için “Türklerin Noel Babası” benzetmesinde bile bulunulabiliyor. 

Ayaz Ata’dan, yılbaşının en önemli figürlerinden “Noel Baba’nın Türk rakibi” olarak bahsedenler bile var anlayacağınız. 

Türk mitolojisini araştıran uzmanlar, Ayaz Ata ismiyle anılan şahsiyetin Türkler’in Noel Babası olduğu söylüyor.  

Örneğin Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu geçmişte yaptığı bir açıklamada, Ayaz Ata için “Ayaz Ata Türk mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. İnanışa göre Ayaz Han soğuk tanrısıdır. Soğukta, darda kalanlara yardım edip onlara kut yani iyi ve güzel baht verir” demişti.

Çobanoğlu’nun açıklamaları şöyle:

“Eski Türk mitolojisinde yel (rüzgar) evreni yürütücü, oluşturucu bir güç, tanrı-tanrıça veya bunlara denk bir ruh olarak yorumlanır. Ayaz (Ayas) ise Türk dünyası kültür ekolojisinin her yerinde keskin yakıcı soğuk anlamına gelir. Ayazın oluşumu Ülker burcuyla ilişkilendirilir. Efsaneye göre, Ülker burcunun altı yıldızı göğün altı deliğidir ve oradan yeryüzüne soğuk hava üfler ve havalar soğuyup kış olur. Bu bağlamda, Ayaz Ata Türk mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. İnanışa göre Ayaz Han soğuk tanrısıdır. Soğukta, darda kalanlara yardım edip onlara kut yani iyi ve güzel baht verir. 

Ayaz Ata tarihi geçmişi 10 bin yıla uzanan proto Türk topluluklarında Yel Ana olarak anılırdı. Çünkü o dönemki Türkler ana erkil bir topluluktu. Ataerkil dönemle birlikte Yel Ana’ya Yel Ata denilmeye başlandı. Zaman içerisinde Ayaz Ata ismi verildi.” 

Bir diğer örnek de tarihçi Prof. Dr. Nurullah Çetin. Çetin bir açıklamasında, Orta Asya Türkleri’nin yılbaşı olarak ‘Nardugan Bayramı’nı kutladığını belirterek,  “Hristiyanlar’ın ‘Noel Babası’na karşı Türk’ün Ayaz Ata’sı vardır” diyor. 

Çetin’in açıklamaları şöyle:

“Noel Bayramı, Hz. İsa’nın doğuşu adına kutlanıyor. Ancak Noel Bayramı’nın kahramanı Noel Baba diye bir kişi gerçekte yoktur. Hakkında söylenenler tamamen uydurma ve efsaneden ibarettir. Hristiyanlar’ın ‘Noel Babası’na karşı Türk’ün Ayaz Ata’sı vardır. Eski Türkler’de Soğuk Hanı olarak bilinen Ayaz Ata’mız, efsaneye göre kışın soğuk havalarda ortaya çıkan ve aç, fakir, kimsesiz garibanlara yardım eden bir evliyadır. Ayaz kelimesi tüm Türk coğrafyasında yakıcı soğuk anlamına gelir. Ay Tanrısı’nın, soğuk havaya karşı Türkler’i koruması için Ayaz Han’ı gönderdiğine inanılır. Ayaz Ata, Türkler’in gerçek Noel Babası’dır. Etimoloji ve kültürel olarak Türk kültüründe bir kişilik olduğu kesindir.” 

Gazeteilksayfa.com