Nalıhan'ın iğne oyası ve örtmesi, tüm dünyada

Coğrafi işaret tescili alan Nallıhan İğne Oyası ve Örtmesi’ni gelecek kuşaklara aktarmaya çalışan Hamiyet Gürelli, bu el sanatlarının yurtdışından talep edildiğini belirterek, “Japonya, İngiltere, Amerika gibi çok sayıda ülkeye satıyoruz” dedi. 

Nallıhan İğne Oyası ve Nallıhan Örtmesi el sanatlarına sahip çıkan Hamiyet Gürelli, gazetemize konuştu. 

Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından Nallıhan İğne Oyası ve Nallıhan Örtmesi’nin de içinde bulunduğu 23 coğrafi işaret geçtiğimiz günlerde tescillendi.

Böylelikle koruma altına alınan bu yöresel ürünler hem Türkiye’de hem de yurtdışında büyük bir katma değere kavuştu.

İpek Yolu’nun “incisi” olarak bilinen Nallıhan’a özgü bu iki geleneksel Türk el sanatını torunu Hazel Yazıcı ile birlikte yaşatmaya çalışan emekli öğretmen Hamiyet Gürelli, gazetemize konuştu. 

ANNESİNİN SANDIĞINI AÇINCA…

Aslen Bolulu olmasına rağmen yaklaşık 50 yıldır Nallıhan’da yaşadığını ve bu iki Türk el sanatını gelecek nesillere aktarmak, ilçe kadınlarına ekonomik gelir sağlamak amacıyla çalıştığını kaydeden Hamiyet Gürelli, bu işe nasıl başladığını şöyle anlattı:

“Nallıhan’a gelin olarak ilk geldiğim yıllar yani 1972 yılı, iğne oyalarının yoğun olduğu dönemde tanıştım. Asıl hikayem ise annemin sandığı ile başlar, o zamandan bu yana devam ediyor, annemin sandığını açtığımda iğne oyalarının büyülü dünyasına kapılıp gittim. O günden bu güne bu el sanatını gelecek kuşaklara aktarmak için çalışıyorum. Nallıhan Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğünde 2008 yılında ‘Bir Fikrim Var’ diye yola çıktım ve o dönemin Kaymakam bey ile bu projemi paylaştım, Kaymakam Bey de projeme destek verdi ve Nallıhan Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğünde açılan kurslarda gönüllü eğitmen olarak başladım. İlk olarak çantalar yaparak tasarımlarımı gerçekleştirdim, ‘İlk Göz Ağrısı’ adı altında iğne oyalı dokuma tasarımımı gerçekleştirdim”

İPİN BÜKÜLEREK YAPILDIĞI TEK YER: NALLIHAN

“Genç kuşaklara aktarmak için yıllardır yaptığımız bu çalışmamızı, modernize edip son şekline getirdik. Gelenekselliği koruyoruz; aynı zamanda da kullanılabilir, insanların severek giyeceği yeni ürünler yapıyoruz. 67 yaşındayım, Nallıhan’da 47 yıldır yaşıyorum. Nallıhan’a geldiğim günden bu güne bunlarla ilgileniyorum. Bu sanatları bize özgü kılan ise ‘ip bükme’ özelliği, bu özellik başka yörelerde yok. İpi büküp bükülmüş ipekle iğneye batırıp yapıyoruz. Ürünlerimizde Nallıhan’ı da sembolize ediyoruz.” 

PEK ÇOK ÜLKE İLGİ GÖSTERİYOR

Nallıhan İğne Oyası ve Nallıhan Örtmesi el sanatı ürünlerini pek çok ülkeye gönderdiklerini belirten Gürelli, “Nallıhan’a özgü geleneksel Türk el sanatı bu ürünlerimiz başta Japonya, İngiltere, Fransa, İtalya, Amerika, Kanada gibi çok sayıda ülkeye gidiyor.  Yurtdışında Vektöryal Müzesi’nde 5 yıl süreyle takılarımız özel tasarımlar yapılarak satıldı. Nallıhan pazarı çok iyi. Bu çalışmalarımız içerisinde Nallıhan Kaymakamlığımız ile Nallıhan Belediyemiz de var. Kalitemizi koruduğumuz müddetçe daha iyi pazarlara ulaşmamız söz konusu” dedi.   

NALLIHAN’A ÖZGÜ…

Gazi Üniversitesi Moda Tasarım Bölümü’nden mezun olan Hazel Yazıcı ise anneannesi Hamiyet Gürelli ile birlikte Nallıhan’a özgü bu el sanatlarını sürdürdüğünü söyledi.

Yazıcı, Nallıhan’a özgü bu el sanatlarını diğerlerinden ayıran belirgin özelliği ile ilgili şunları aktardı:

“Nallıhan Örtmesi’ni ilçemize özgü kılan sarı şeritlerinin uçlarında olması. İğne oylarımızın özelliği ise ip bükülerek yapılıyor. Hiçbir şekilde bu ipler fısfısla sertleştirilmiyor. Kendimize özgü bir yöntemle ipin bükülmesiyle bu sertlik elde ediliyor bir makine sayesinde” diye konuştu.

İP BÜKMENİN YAPILDIĞI EL SANATI

Nallıhan İğne Oyası, ipin bükülmesi tekniğinin kullanılması ve kökün hiçbir zaman tülbent ya da kumaş üzerine yapılmaması özelliğine sahip. İp bükme yöntemiyle yapılan iğne oyaları yıkamaya dayanıklı olmaları ile de biliniyor.

Nallıhan Örtmesi’nde ise dokunurken ipek, ipek-pamuk karışımı veya pamuk iplikler kullanılıyor. Çözgü ipinde kullanılan kız kıvrağı (tersbükü/tersbüküm) ipinin sabunlanması tekniği de Nallıhan Örtmesi’ne özgü bir teknik.

OSMAN AKDOĞAN/ HABERVAKTİM