El yapımı saza ömür biçilmez

El yapımı saz ile fabrikasyon saz arasındaki fark nedir?

El yapımı saz imalatçısı Aziz Şahin, günümüzde birçok firmanın fabrikasyon üretime döndüğünü hatırlatarak, fabrikasyon üretilen sazların kısa ömürlü olduğunu söyledi. El yapımı saz ile fabrikasyon üretim arasında büyük farklar olduğunu söyleyen Şahin, “Bir usta el yapımı bir sazı 2-3 ayda yapar. Büyük emek verir, zaman harcar, özenir. Fabrikasyon üretimde ise günde 40 saz üreten yerler oluyor. Fabrikasyon saz kısa ömürlü oluyor. El yapımı saza ise ömür biçilmez. Bakım ve onarımları yapıldığı sürece nesilden nesle aktarılır” dedi.

SAZA OLAN İLGİ AZALDI

Balaban Saz Evi sahibi, saz imalatçısı Aziz Şahin saz üretimi hakkında gazetemize bilgi verdi. Şahin 1976 yılından itibaren saz imalatı yaptığını, saz imalatına çıraklıktan başladığını ve uzun yıllar sonra verdiği emek karşılığında usta olduğunu söyledi. Geçmiş dönemlere oranla saz satışlarının azaldığını, bunun en büyük sebebinin ise saza olan ilginin azalması olduğunu söyleyen Şahin, “Türk Halk Müziği gerek televizyonlarda gerek radyolarda eskisi kadar yer bulmuyor. Bu da doğal olarak saz satışlarının azalmasına neden oldu” dedi.

EL YAPIMI SAZ İMAL EDİYORUZ

Türk Halk Müziği’nin kendi özümüzü yansıttığından dolayı ilgi ne kadar azalırsa azalsın saz satışlarının hiçbir zaman tamamen bitmeyeceğini hatırlatan Şahin, “Eskisi kadar satışlarımız olmasa da, saz satışlarımız hiçbir zaman bitmez. Biz imalatına devam ediyoruz. El yapımı saz imal ediyoruz. Birçok firma fabrikasyon üretime döndü. El yapımı ile fabrikasyon arasında büyük farklar var” diye konuştu.

EL YAPIMI SAZ KALICI, FABRİKASYON KISA ÖMÜRLÜ

“Profesyonel bir saz, bir ustanın elinden 2-3 ayda çıkar. Usta emek verir zaman harcar” diyen Şahin, fabrikasyon üretime dönen firmaların günde 40 tane saz ürettiğine dikkat çekti. El emeği ile fabrikasyon üretimin arasında büyük farklar olduğunu dile getiren Şahin, “El yapımı saz kalıcı oluyor. Fabrikasyon saz kısa ömürlü oluyor. Çünkü her parçasını başka biri yapıyor. Biri sapını takıyor, biri göğsünü takıyor, biri perdelerini atıyor. El yapımına ise ömür biçilmez” şeklinde konuştu.

HANGİ AĞAÇTAN YAPILACAĞI KALİTEYİ ETKİLEMEZ

İyi saz nasıl anlaşılır? Hangi ağacın sazı iyi olur?

İyi bir sazın ise nasıl anlaşılacağı konusunda bilgi veren Şahin, şunları kaydetti, “İyi bir sazı çaldığınız zaman sesinden anlarsınız. Sesin net gelmesi gereklidir. Sap ile tel orantısı 2-3 mm yüksek olmalı ve bu haldeyken dahi cızırtı yapmaması lazım. Hangi ağaçtan yapılacağı ise kaliteye etki etmez. Burada usta faktörü önemlidir” ifadelerini kullandı.

SAZ DUVARA ASILIR, YERDE DURMAZ

Sazın ömrü nasıl uzatılır? Saz nasıl korunur?

Sazın yüksekte durması gerektiğini söyleyen Şahin, “Saz duvara asılır, yerde durmaz” diyerek, sazın soğuk almaması için dairelerin dış cepheye bakan duvarlarına değil de iç cepheye bakan duvarlarına asılması gerektiğini vurguladı.  “Sazın ömrü yoktur” diyerek sözlerine devam eden Şahin, “Saza, iyi bakılırsa bir ömür biçmeye gerek yoktur. Bakımları yapıldığı sürece çok uzun yıllar kullanılabilir” dedi.

UZUN SAP İLE KISA SAP SAZ ARASINDAKİ FARK

Halk arasında sürekli karıştırılan uzun sap ile kısa sap sazın arasındaki farkı da anlatan Şahin, “Uzun sap tüm yörelere tabi olarak düşünülmelidir. Kısa sap bağlama ise aşıklama düzenidir. Aşık Veysel’in çaldığı sazı örnek gösterebiliriz. 19 perdedir, uzun sap ise 23 perdedir. Aralara perde ve nota yerleri kişisine göre değiştirilebiliyor. Zorluk konusunda ikisinin bir farkı yoktur. Yeni öğrenecek kişilere ise uzun sap bağlama öneriyoruz” ifadeleri kullandı. 

ÇIRAK BULAMIYORUZ

Yetiştirecek çırak bulamadıklarını da belirten Şahin, “Ben usta-çırak ilişkisi içinde yetiştim. Ama benim ustam benden çok çok iyiydi. Benimde yetiştirdiğim arkadaşlarım var fakat onlardan sonra bu işi yapacak kimse yok. Yapan bulun şada bu kalite de saz imalatı olmaz. Kalite git gide düşüyor, çünkü her şey fabrikasyona dönüşüyor. Eskiden bir yılda bir saz yapan ustalar vardı. Bir yılda yapılan saz ile 2-3 ayda yapılan saz bir olur mu?” diyerek sözlerini noktaladı.

Emrah Özcan/HABERVAKTİM

Gazeteilksayfa.com