Türkiye’de işçi kökenli ailelere mensup vatandaşların sayısı dikkat çekiyor

Türkiye'deki işçi sınıfı tarihsel olarak çeşitli dönemlerde farklı dinamiklerle şekillendi. Bu dinamikler işçilerin yıllar içindeki çalışma koşulları, sendikal örgütlenmeler ve büyük şehirlere yapılan kitlesel göç hareketlerine göre belirlendi. İşte Türk işçisinin hikayesi...

ERKEN YILLAR

1927 yılında gerçekleştirilen Sanayi Sayımı sonuçlarına göre Türkiye'deki sanayi işletmelerinin toplam sayısı 65,245, işçi sayısı ise 256,855 olarak kaydedilmiştir. Dikkat çeken nokta işçilerin yüzde 43'ünün tarım ve hayvancılık sektörlerinde çalışıyor olmasıdır. İşletmelerin yapısına bakıldığında işçilerin yüzde 97'sinin 1-10 işçi çalıştıran işletmelerde istihdam edildiği görülmüştür. 20'den fazla işçi çalıştıran işletmelerin oranı yalnızca yüzde 1,4'tür. Sanayinin toplam milli hasıla içindeki oranı ise yüzde 10 olarak belirlenmiştir.

1946-1960 DÖNEMİ

Bu dönem çok partili hayata geçişle birlikte işçi hareketleri açısından önemli değişikliklere sahne olmuştur. II. Dünya Savaşı sonrasında ekonomik durumun etkisiyle işçi sayısında artış yaşanmıştır. Sanayileşmenin artması ve istihdamın büyümesi, işçi hareketinde canlanmaya yol açmıştır. Çok partili dönemin başlangıcında CHP ve Demokrat Parti'nin işçilere verdiği vaatler işçi hareketini etkilemiştir. 1950 genel seçimlerinden önce Demokrat Parti'nin işçilere grev hakkı tanıma sözü, bu dönemin önemli olaylarından biridir. O dönem sendikalı işçi sayısı 3 kat artarak 281,000'e ulaşmıştır.

1961 ANAYASASI

İşçilerin yakın tarihine damga vuran önemli gelişmelerden biri de 1961 Anayasası'nın kabulüdür. Bu anayasa ile birlikte işçi sınıfı kritik bir dönüm noktası yaşamıştır. Anayasanın içeriğinde yer alan 274 Sayılı Sendikalar Kanunu ve 275 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu, işçilere grev ve lokavt hakkı tanımıştır. Bu tarihten itibaren işçi hareketleri çok daha örgütlü bir şekilde yürütülmüştür.

80 DARBESİ ÖNCESİ

1973-1980 yılları arasında dışa bağımlı sanayileşmenin tekelci yapılanması sonucu, tüm çalışanlar arasında göreceli bir yoksullaşma ve mülksüzleşme yaşanmıştır. İşsizlik ve hayat pahalılığı artmış, işçilerin köyle bağlantıları azalmış ve ekonomik koşulları bozulmuştur. Aynı dönemde büyük kentlere yapılan kitlesel göçlerle şehirli işçi sayısında patlama yaşanmıştır.

ÖZELLEŞTİRME POLİTİKALARI

Türkiye’de ekonomi sisteminin sıkıntılı bir döneme girmesi, ithal ikameci modele dayalı, devlet destekli ve korumacı politikaları sorgulanır hale getirmiştir. 24 Ocak Kararları bu zorlukların üstesinden gelmek için önemli bir adım olarak kabul edilmiş ve yeni bir yolun anahtarı olarak görülmüştür. 1980'ler ve 1990'lar boyunca uygulanan yapısal uyum politikalarının sonucu olarak gelen özelleştirme, bu süreçte işten çıkarmalar, emeklilik yaşının artırılması, kayıt dışı istihdamın yaygınlaşması ve ücretlerin azaltılması gibi etkilerle, özellikle şehirli işçi sınıfının geçim sıkıntıları artırmıştır. İşsizlik ve taşeronlaşma yükselen bir eğilim göstermiştir.

GÜNCEL VERİLER

Türkiye İstatistik Kurumu'nun ocak ayı verilerine göre ülkemizde ücretli çalışan sayısı 14 milyon 625 bin 242 oldu. Ücretli çalışan sayısı yıllık olarak sanayi sektöründe yüzde 4,9, inşaat sektöründe yüzde 18,1 ve hizmet sektöründe yüzde 7,9 arttı. 10 Ağustos’ta açıklanan işgücü istatistiklerinde, Türkiye’de 31 milyon 674 bin kişinin istihdam edildiği açıklandı. Resmi Gazete’de yayımlanan verilere göre her 100 işçiden yalnızca 15’i sendikalı olarak çalışıyor.