Toryum nedir, ne işe yarar?

Isparta Aksu'daki 20 bin tonluk toryum rezervinin, Türkiye'nin 100 yıllık enerji ihtiyacını karşılayacağı yönünde gündeme gelen haberler hem heyecanlandırdı hem meraklandırdı. Peki, Toryum nedir? Toryum ne işe yarar? Toryum’un özellikleri ne? Toryum nerelerde kullanılır? Hangi ülkelerde Toryum var? Türkiye'de ne kadar Toryum var? Gelin birlikte bakalım.

Toryum elementi ilk olarak 1828 yılında İsveçli Kimyager Jöns Jacob Berzelius tarafından keşfedildi.

Toryum’un özellikleri ne?

Kimya biliminde Th simgesi ile gösterilen Toryum, 90 atom numarasına sahiptir.

Toryum, atom ağırlığı yaklaşık 232 g/mol, 11,7 g/mL yoğunluğunda, 1755 °C de eriyen, kurşun renginde, havada bozulmaz, atom enerjisi kaynağı olarak kullanılan radyoaktif bir elementtir.

Toryum nerelerde kullanılır?

Toryum elementi her şeyden önce radyoaktif bir maddedir. Ve bu nedenle kullanım alanlarını belli ölçüde kısıtlamaktadır.  Teknoloji geliştikçe Toryumun kullanım alanları da genişlemektedir.

Toryum’un kullanım alanları;

Toryum, savaş uçakları motorları, füzeler, uzay araçları, yüksek çözünürlüklü kamera mercekleri, yüksek ısıya dayanıklı potalar, elektronik cihazlar, filaman kaplamaları, yüksek sıcaklık alaşımları, lüks lamba gömlekleri, bilimsel alet mercekleri ve pek çok kimyasal işlem gerektiren alanlarda kullanılabilmektedir.

Ancak toryum doğada saf halde olmadığından diğer maddelerden ayrıştırma ve fizibilite açısından pahalı olduğundan henüz tam olarak faydalanılamamaktadır.

Toryum, radyoaktif bir element olarak aynı zamanda önemli bir atom enerjisi kaynağına sahiptir.

Nükleer reaktörler için uranyuma oranla temiz bir kaynaktır.

Yakıt döngüsünde uranyumdan daha az Plütonyum ve Trans Uranyum elementleri sağlar. Bu doğrultuda geleceğin nükleer yakıt kaynağı olarak bilimsel çevrelerde kabul edilmektedir.

Ancak Toryumun nükleer yakıt olarak kullanılabilmesi için üzerinde durup çözüme kavuşturulması gereken konular vardır. En önemlisi “nükleer yakıt çevrimi” olarak adlandırılan önemli bir sorunu bulunmaktadır.

Nükleer yakıt çevrimi nedir?

Nükleer yakıt çevrimi; kullanılmış yakıtın depolanması, atık olarak işlem görmesi, tekrar yakıt olarak kullanılması, yeni atıkların işlenerek gömülmesi gibi uygulamaları kapsayan bir işlemler zinciridir. Nükleer yakıt olarak kullanılan uranyum ve plütonyum kullanıldıktan sonra yeniden kazanılarak yakıt çevrimine katılabiliyor. Ancak bu işlem Toryum için henüz uygulanamamaktadır.

Hangi ülkelerde Toryum var? Türkiye'de ne kadar Toryum var?

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) verilerine göre, Hindistan 846.000 ton Toryum, Brezilya 632.000 ton Toryum, Avusturalya 595.000 ton Toryum, ABD 595.000 ton Toryum, Mısır 380.000 ton Toryum, Türkiye 374.000 ton Toryum, Venezuela 300.000 ton Toryum, Kanada 172.000 ton Toryum, Rusya 155.000 ton Toryum, Güney Afrika 148.000 ton Toryum, Çin 100.000 ton Toryum, Norveç 87.000 ton Toryum, Grönland 86.000 ton Toryum, Finlandiya 60.000 ton Toryum, İsveç 50.000 ton Toryum, Kazakistan 50.000 ton Toryum, Diğer Ülkeler 1.725.000 ton Toryum bulunmaktadır. Dünya ise toplam 6.355.000 ton Toryum var.