Tarihte bugün İstanbul'un Fethi

İstanbul, daha önce de defalarca kuşatılmıştı; 7. ve 8. asırlarda Emeviler ve Abbasiler tarafından kuşatıldı ancak başarısız olundu. Osmanlılar da şehri daha önce kuşatmıştı, Matheos Kantakuzinos'un Bizans tahtına geçmesini sağlamışlar ve ödül olarak Çimpe Kalesi'ni alarak Rumeli'de ilk kez toprak kazanmışlardı. Rumeli'ye geçişle beraber bölgede sınırları genişleyen Osmanlılar ilk kez 1. Bayezid komutasında 1395 yılında İstanbul'u kuşattı.

Bayezid'in kuşatmasında mancınıklar kullanıldı, kuşatma üzerine Macar Krallığı günümüz Bulgaristan topraklarına taarruz etti ve İstanbul kuşatması sonlandırıldı. Ertesi yıl kuşatma tekrar başladı ve bu sefer deniz bağlantısını tümüyle koparmak için Anadolu Hisarı inşa edildi. Bizans imparatorunun ateşkes talebi üzerine kuşatma kaldırıldı. Ankara Savaşı'yla beraber Osmanlı Devleti Fetret Devri'ne girdi. Bu dönemde Bayezid'in oğullarından Musa Çelebi tarafından 1412 yılında İstanbul tekrar kuşatıldı.

Musa Çelebi, kargaşanın Bizans yüzünden olduğuna ve bazı rakip şehzadelerin Bizans tarafından desteklendiğine inanıyordu. Ancak rakip şehzadelerden 1. Mehmed'in harekete geçmesi sebebiyle bu kuşatma da kaldırıldı. Dördüncü kuşatma ise 2. Murad döneminde oldu; 2. Murad elçiler göndererek Düzmece Mustafa'nın desteklenmemesini talep etti ancak karşılık bulamadı. İsyan ile uğraşan 2. Murat, Şehzade Mustafa'ya yardım ettiğine inandığı Bizans İmparatorluğu'nun üzerine yürüdü ve kuşatma başladı. Bizans İmparatoru 7. İoannis'in Karadeniz kıyılarındaki bazı toprakları ve haraç vermeyi teklif etmesiyle bu kuşatma da kaldırıldı.

Tahta 2. Mehmet geçtiğinde İstanbul yine kuşatıldı.

2. Mehmed’in İstanbul’u kuşatmasında Bizans ne yaptı?

Dördüncü Haçlı Seferi'nde zincir kullanan Bizans İmparatorluğu, bu kuşatmada da Haliç'e zincir gerdi.

Bizans'ın bir başka savunma aracı ise Grejuva (yunan ateşi) idi. Yunan ateşi, suda sönmüyordu ve hem kara hem deniz savaşında etkin şekilde kullanıyorlardı.

Kuşatma esnasında çeşitli ülkelerden gelen askerlerle muhafızların sayısı arttırıldı ve şehir surları güçlendirildi.

Bizans'ın savunma planında ana unsur İstanbul surları idi.

2. Mehmed tahta geçince ne oldu? İstanbul’un Fethi’nde Fatih Sultan Mehmet ne yaptı? Hangi hazırlıkları yaptı?

1444'te tahtından feragat eden 2. Murat, kendi isteğiyle yerini oğlu Mehmet'e bıraktı. 2. Mehmet 12 yaşındaydı ve acemi görülüyordu. Bu taht değişikliği üzerine, acemi olarak gördükleri 2. Mehmet’in üzerine Bizans tarafından bir Haçlı ordusu kuruldu. Sultan Mehmet 12 yaşında olmasına rağmen babasına şu tarihi mektubu yolladı; "Baba, Eğer padişah siz iseniz geliniz ve ordunun başına geçiniz, yok eğer padişah ben isem size emrediyorum gelip ordunun başına geçiniz". Bu mektubun etkisi ve devlet adamlarının ricasıyla 2. Murat tahta tekrar oturdu. Ve 2. Mehmet için kurulan Haçlı ordusu Varna Muhaberesinde mağlubiyete uğradı.

1445'te 2. Murat tekrar tahtı oğlu Mehmet'e bıraktı.

İstanbul’un Fethi’nde Fatih Sultan Mehmet ne yaptı? Hangi hazırlıkları yaptı?

İstanbul'un deniz bağlantısını tümüyle kesmek, kuşatma esnasında şehre herhangi bir yardımın gelmesini önlemek için 2. Mehmet, Anadolu Hisarı’nın karşısına Rumeli Hisarı'nın yaptırdı.

Bizans zindanlarından lağımcılar tarafından kaçırılan Urban adlı mühendisine devasa şahi topları yaptırdı. Bu toplar, tek güllesi 550 kilogram civarındaydı ve topun uzunluğu 8, çevresi de 2,5 metreydi yapılış amacı, Bizans’ın ana savunması olan surlarını geçebilmekti.

Fatih Sultan Mehmet’in önünde bir sorun daha vardı. Bizans’ın en zayıf noktasına ulaşamıyordu. Bizans zayıf noktasını (Haliç) demirlerle kapatmıştı. Öylesine büyük demirler ki gemiler geçemiyordu. Fatih Sultan Mehmet son çare olarak kimsenin aklına gelmeyen şeyi yaptı ve kuşatmanın seyrini değiştirdi. Gemileri karadan yürüterek halicin içine soktu. Gemilerin geçtiği mesafe 2 ila 4 kilometreydi ve ormanlıktı. Ormanlık alanda gemilerin geçeceği yollarda ağaçlar kesilerek yağlandı ve toprağa sabitlendi. Gemiler toprağın üzerinde yağlanan kütüklerin üzerinde yürütülerek halice indirildi.

29 Mayıs 1453 günü Osmanlı ordusu son bir hücumla Bizans surlarında koca bir delik açtı. O esnada arka tarafta Osmanlı gemileri Haliçe inmişti bile, Bizans imparatorunun yapabileceği hiçbirşey yoktu. Osmanlı ordusu şehre girmişti. "İstanbul mutlaka fethedilecektir. "Onu fetheden komutan ne güzel komutan, o ordu ne güzel ordudur." diyen Hazreti Muhammed'in ordusu Türk ordusuydu.

Fatih Sultan Mehmet Ayasofya'da Bizans halkına ne dedi?

Ayasofya'nın önüne gelen 2. Mehmet, secdeye kapanarak toprağı öptü ve Ayasofya’ya sığınan halka elleriyle susmalarını işaret etti; sükûnet teessüs edince patriğe:

 “Ayağa kalk. Ben Sultan Mehmet sana ve arkadaşlarına ve bütün halka söylüyorum ki, bu günden itibaren artık ne hayatınız ve ne de hürriyetiniz hususunda benim gazabımdan korkmayınız” dedi.

Sonra, ordusunun kumandanlarına dönerek: askerin halka hiç bir fenalık yapmamalarını emretmelerini ve herhangi birisi bu emre itaat etmezse ölümle cezalandırılacağını bildirdi.