Ses dalgasını ilk kim keşfetti? Fahreddin Razi kimdir?

İslam Aleminin yetiştirdiği ünlü din ve fen bilimi alimlerinden Fahreddin Razi’nin hayatını sizler için derledik.

Ses dalgasını ilk kim keşfetti? Fahreddin Razi kimdir, asıl adı nedir, nereli, hangi dönem yaşadı, kimlerden ders aldı, hangi eserleri verdi, Matematik, Fizik ve Astronomi alanında hangi çalışmaları yaptı? 

İşte cevabı:  

Fahreddin Razi Horasan’da yetişmiş, meşhur din ve fen bilimi alimlerindendir. İsmi, Muhammed bin Ömer bin Hüseyin bin Hüseyin bin Ali et-Teymî el-Bekrî’dir. Künyesi Ebu Abdullah ve Ebü’l-Me’âlî, lakabı Fahrüddîn’dir. Allame, Şeyhülislam ve Fahr-i Razi denilmiş, İbn-i Hatîb-ir-Rey (Rey Hatibi’nin oğlu) diye tanınmıştır. Soyu Kureyş Kabilesine ulaşır. Aslen Taberistanlıdır. Fahreddin Razi, 1149 yılında Rey şehrinde doğdu. 1209 senesinde Herat’ta vefat etti. 

İLK DERS BABADAN

Fahreddin Razi, önce büyük bir âlim olan babası Ziyaüddîn Ömer’den ders aldı. Babası, Muhyissünne Muhammed Begavi’nin talebelerindendi. Fen ilimlerini Necd-i Cîlî’den, fıkıh ilmini Kemâl Simnânî’den öğrendi. Bunlardan başka asrının büyük alimleriyle görüştü ve onlardan ilim öğrendi. Şeyh Necmeddîn-i Kübrâ hazretlerinin sohbetinde bulunmak suretiyle tasavvufta olgunlaştı. 

HÜKÜMDARIN TAKDİRİNİ KAZANDI

Tahsilini bitirip, ilimde yüksek derecelere kavuştuktan sonra, bazı seyahatler yaptı. Harezm’de bozuk itikat sahibi Mutezileye mensup kimselerle münazaralarda bulundu. Daha sonra Maveraünnehr’e gitti. Buradan memleketine dönen Fahreddin Razi, daha sonra Gazne’ye, oradan da Horasan’a gitti. İlimdeki yüksekliği sebebiyle, Sultan-ı Kebir Alâüddîn Muhammed Harezmşah’ın sevgi ve saygısını kazandı. Sultan sık sık onun ziyaretine giderdi. Bir müddet Herat’ta kalan Fahreddin Razi, bozuk bir inanca sahip olan Kerramiyye mensuplarının itikatlarının yanlış olduğunu delilleriyle ispatladı. 

KENDİSİNİ İLME ADADI

Fahreddin Razi, yalnız Arabî ilimlerde değil, zamanın bütün ilimlerinde mütehassıs idi. Bu yüzden gittiği her yerde sultanların iltifatını kazandı. Sultan Gıyasettin Gurî onun için, Herat’ta bir medrese yaptırdı. Kerramiyye itikadında olan halk, sultanın ona olan iltifatlarını çekemeyip fitneye sebep olduklarından, buradan da ayrılmak zorunda kaldı ve gittiği her yerde ilimle meşgul oldu. İlim ve irfana susayanlar, alimler, gittiği her yere peşinden gittiler. 

SAPIK İNANÇLARLA MÜCADELE ETTİ

Pek çok alim yetiştiren Fahreddin Razi; tefsir, fıkıh, kelam ve usul-i fıkıh gibi dinî ilimlerde çok derin bir alim olduğu gibi, edebi ilimler, matematik, kimya, astronomi, tıp gibi zamanın fen ilimlerinde de söz sahibiydi. O zaman İslam aleminde ortaya çıkan bidatleri, yanlış itikat sahiplerinin ve filozofların bozuk düşüncelerini en ince teferruatına kadar araştırarak, onların bozuk ve yanlış olduğunu delilleriyle ispat etmiş, Müslümanları onların sapık ve yanlış sözlerine aldanmaktan kurtarmıştır. 

KELAM İLMİNİ HURAFEDEN TEMİZLEDİ

Fahreddin Razi de, İmam- Gazali ve İmam-ı Beydavi gibi Ehl-i sünnet itikadındaydı. Zamanında türeyen bidat fırkaları kelam ilmine felsefeyi karıştırdılar. Hatta, imanlarının esasını felsefe üzerine kurdular. Bu üç imam, bozuk fırkalara karşı Ehl-i sünnet itikadını müdafaa ederken ve onların sapık fikirlerini çürütürken, felsefecilere de geniş cevaplar verdiler. Onların bu cevapları, Ehl-i sünnet mezhebine felsefeyi karıştırmak olmayıp, kelam ilmini, kendisine karıştırılmak istenen felsefî düşüncelerden temizlemektir. 

Fahreddin Razi Dini ilimlerdeki otoritesinin yanında, fen ilimlerinde özellikle fizik ve tabiat ilimleri sahasında asrının en önde gelenlerindendi. Bu ilim dallarının gelişmesinde büyük katkıları oldu. Fiziğin temel konularından olan hareket, sürat, zaman-mekân ve enerji konularını derinlemesine araştırdı. Aralarında sıkı münasebet bulunduğunu belirtti. Kuvvetin, şiddet ve süre itibarıyla arz ettiği farklılıkları gösterdi. Ağır bir cismin uzayda durabilmesi için kendi ağırlığına eşit bir kuvvete muhtaç olduğunu ve bu kuvvet devam ettiği sürece cismin uzayda durabileceğini delilenirdi. Mekaniğin temellerinden olan birinci ve üçüncü hareket kanunlarını da, gayet açık ve esaslı bir şekilde ortaya koydu. Ayrıca, ışık ve ses konularını da inceledi. Görme olayının ışık vasıtasıyla gözde teşekkül ettiğini, renklerin de ışık sebebiyle meydana geldiklerini ve ışıksız cisimlerde herhangi bir rengin mevcut olamayacağını söyledi. Ona göre suda dalgalanma olduğu gibi, havada da dalgalanma meydana gelmekte; bundan da ses ortaya çıkmaktadır.

ESERLERİ

Tefsire dair eserlerinden bazıları:

1) Tefsîr-ul-Kebîr, on cildlik bir eserdir. Mefâtih-ül-Gayb ismiyle de bilinir. 2) Tefsîru Sûret-il-Fâtihâ.

Fıkıh ilmine dair eserlerinden bazıları:

1) El-Muhassal fî Usûl-il-Fıkh, 2) El-Me’âlim fî Usûl-il-Fıkh, 3) El-Muhtehab-ül-Mahsûl fî Usûl-il-Fıkh, 4) İhkâm-ul-

Ahkâm

Kelam ve akaide ait eserlerinden bazıları:

1) Ez-Zübde fî İlm-il-Kelâm, 2) El-Me’âlim fî Usûl-id-Dîn, 3) İrşâd-ün-Nüzzâr ilâ Letâif-il-Esrâr, 4) El-Cebru vel Kader, 5) İsmet-ül-Enbiyâ, 6) Risâlet-ül-Me’ad, 7) Hudûs-ul-Âlem, 8) Esâs-üt-Takdîs, 9) Risâletün fin-Nübüvvet.
Fizik, hikmet, mantık, ahlâk ve psikolojiye dair eserlerinden bazıları:

1) El-Mebâhis-ül-Meşrikiyye fî İlm-it-Tabiiyyet vel-İlâhiyyât, 2) Lübâb-ül-İşârât, 3) Ta’ciz-ül-Felâsife, 4) El-Mantık-ül-Kebîr, 5- El-Âyât-ül-Beyyinât fil-Mantık, 6) Risâletün fî Ziyâret-il-Kubûr.

Cedel ilmine dair eserlerinden bazıları:

1) El-Cedel, 2) Et-Tarîkat-ül-Alâiyye fil-Hilâf.

Arap dili, lügat ve edebiyatı ile ilgili eserlerinden bazıları:

1) Şerhu Nehc-il-Belâga, 2) Şerhu Şakt-iz-Zend li-Ebi’l-A’lâ el-Me’arrî, 3) Nihâyet-ül-Îcâz fî Dirâyet-il-Îcâz, 4) El-Mevrid fî Hakâyık-ın-Nahv.

Matematik, astronomi ve tıp ilmine dair eserlerinden bazıları:

1) Kitâbun fil-Hendese, 2) Risâle fî İlm-il-Felek, 3) Kitâb-ut-Tıbb-il-Kebîr, 4) Et-Teşrih Miner-Re’sî ilel-Halk, 5) El-Eşribe.

Gazeteilksayfa.com