Şecere nedir? Fahreddin Mübarek Şah kimdir?

Şecere ve etnoloji üzerine önemli çalışmalarıyla bilinen Fahreddin Mübarek Şah’ın hayatını sizler için derledik… 

Şecere nedir? Şecere üzerine tarihte ilk çalışmayı yapan Fahreddin Mübarek Şah kimdir, asıl adı nedir, hangi dönem yaşadı, hangi eserleri verdi, hangi alanda ün yaptı? 

İşte cevabı:

Fahreddin Mübarek Şah, 1126 yılında Lahor’da doğdu. Asıl ismi Muhammed’dir. Lakabı Mübarek Şah olup Fahr-i Müdebbir diye tanınır. Baba tarafından Hz. Ebu Bekir, anne tarafından Gazneli Sultan Mahmud’un kayınpederi Bilge Tegin’in soyundan geldiği aktarılmaktadır.

ŞECERE ÜZERİNE ÜN YAPTI

Fahreddin Mübarek Şah, Mültan Gurlular’dan Muizzüddin Muhammed b. Şam tarafından alınınca Lahor’a gitti; burada on dört yıl sürecek olan Hz. Peygamber ile aşere-i mübeşşerenin şecereleri üzerindeki araştırmalarına başladı ve bu çalışma sonunda çok sayıda şecere tablosu ortaya çıkardı. 1206 yılında Lahor’da Muizzüddin Muhammed b. Şam’la görüşen Fahreddin ona şecere tablolarından söz ettiyse de bu tabloları hükümdara gösterme fırsatını bulamadı.

TÜRKLERLE İLGİLİ GENİŞ BİLGİLER

Muizzüddin Muhammed’in öldürülmesi üzerine yerine geçen Delhi sultanlarından Kutbüddin Aybeg (1206-1210) Fahreddin’in eserine büyük ilgi duydu ve kitabın istinsah edilip saray kitaplığına konulmasını emretti. Bu eserinde Türk Tarihi, Türklerin kullandıkları alfabeler, Türk etnolojisi hakkında kıymetli bilgiler vermektedir. Türkçenin Arapçadan sonra en mükemmel dil olduğu hakkında bilgiler de vardır. Aynı zamanda Türklerin teşkilatçı bir millet olduğunu savunmaktadır. Fahreddin Mübarek Şah 1206 senesinde vefat etti.

ESERLERİ

1. Şecere-i Ensâb-ı Mübârek Şâh. Müellifin en meşhur eseri olup adı bizzat kendisi tarafından konulmamıştır. Eser, Gurlular’ın Hindistan’daki ilk haleflerinden söz eden bir mukaddimeden sonra Hz. Peygamber, aşere-i mübeşşere, muhacirin, Ensar, Kur’an’da adı geçen peygamberler, Gassânîler, Tübba‘ kavmi, İslâm öncesi İran hükümdarları, Emeğiler, Abbasîler, Arap kabileleri, Emevi ve Abbasî dönemi emirleri, Tâhirîler, Saffârîler, Sâmânîler, Gazneliler, Gurlular’la ilgili 137 şecereyi ihtiva eder. Fahreddin Mübarek Şah, Arapça ve Farsça şiirler yazan Fahrü’d-devle ve’d-dîn Mübarek Şah b. Hüseyin el-Merverrûzî ile karıştırıldığı için Şecere-i Ensâb E. Denison Ross tarafından bu ikinci müellifin eseri olarak yayımlanmıştır. Merverrûzî şairliği yanında bir astronomi alimi ve ahlakçı olarak da tanınmış ve Fahreddin Mübarek Şah’tan önce 1206 yılında ölmüştür. 

2. Âdâbü’l-ḥarb ve’ş-şecâʿa (Âdâbü’l-mülûk ve kifâyetü’l-memlûk). Harp sanatıyla ilgili olan kitabın mukaddimesinde bir sultanın sahip olacağı özellikler ve devlet adamlarını seçerken dikkat etmesi gereken hususlar anlatılmıştır. Eser Delhi Sultanlığının ilk askerî tarihi olması bakımından değerli bir kaynaktır. Kitapta bu dönemde kullanılan silahlar, atların eğitimi, hastalıkları vb. konular ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Gazellilerle ilgili on sekiz anekdot İkbâl M. Şefî‘ tarafından İngilizce ’ye çevrilmiştir (“Fresh Light on the G̲h̲aznavids”, IC, XII [1938], s. 189-234). Fahreddin bu eserini Delhi sultanlarından İltutmış’a ithaf etmiştir. Ahmed Süheylî Hânsârî tarafından neşredilen kitabı daha sonra Server Mevlâî de Âʾîn-i Kişver-dârî adıyla yayımlamıştır.

Gazeteilksayfa.com