Onuncu yıl marşını kim besteledi? Cemal Reşit Rey kimdir?

Kendi alanında pek çok ilke imza atan müzisyen Cemal Reşit Rey’in, özgeçmişini sizler için derledik…

Onuncu yıl marşını kim besteledi? Cemal Reşit Rey kimdir, hangi dönem yaşadı, Türk müziğine hangi katkıları sundu, kimlerden ders aldı, hangi eserleri verdi? 

İşte cevabı:

Ünlü Piyanist Cemal Reşit Rey babası Ahmet Reşit’in mutasarrıflık görevi nedeniyle 1904 yılında Kudüs’te doğdu. İlk piyano derslerini annesinden aldı ve sekiz yaşında ilk valsini besteledi. İstanbul Galatasaray Lisesi’nde ilköğrenimine başlayan Cemal Reşit Rey burada iki yıl okudu. Daha sonra 1913’te babası ‘‘Babıali Olayı’’ nedeniyle ülkeden ayrılmak zorunda kalınca ailesi ile birlikte Fransa’ya yerleşti. Fransa’da Marguerite Longu adlı piyano eğitim bilimcisinin öğrencisi oldu. I. Dünya Savaşı’nın çıkması nedeniyle aile Fransa’dan ayrıldı ve İsviçre’nin Cenevre kentine yerleşti. Cemal Reşit Rey burada St. Antoine Koleji ile Cenevre Konservatuarında eğitimini sürdürdü. Altı yıl burada kaldıktan sonra aile 1920 yılında tekrar Paris’e döndü. Eski öğretmeni Marguerite Longu ile piyano çalışmalarını sürdüren Cemal Reşit Rey burada ayrıca Raoul Lappara ile kompozisyon, Gabriel Fauré ile müzik estetiği ve Henri Defosse ile de orkestra şefliği çalıştı. Cemal Reşit Rey Paris’teki üçüncü yılında Türkiye’de Cumhuriyetin kurulması üzerine ülkesine döndü ve o sıralar Darülelhan olarak bilinen İstanbul Konservatuarında öğretmen olarak çalışmaya başladı.

İSTANBUL KENT ORKESTRASINI KURDU

Burada kompozisyon ve piyano dersleri verdi. Cemal Reşit Rey, Türkiye’ye geldikten üç yıl sonra önce bir koro ve daha sonra da 1934 yılında bugünkü İstanbul Kent Orkestrasının temeli olan yaylı sazlar bölümünü kurdu. Bu yaylı sazlar topluluğuna onbir yıl sonra üflemeli çalgıları da ekleyerek bunu bir orkestraya genişletti ve 1968 yılına kadar yönetti. Bu orkestranın dışında 1946-60 yılları arasında başka ülkelerde yabancı orkestralar da yönetti. İstanbul Filarmoni Derneğinin kurulmasına da önayak olan Cemal Reşit Rey 1938-40 yılları arasında ayrıca Ankara Radyosunda ‘‘Batı Müziği Yayınları’’ programının şefi oldu. Bunun dışında İstanbul Radyosunda kendi hazırladığı ‘‘Piyano Dünyasında Gezintiler’’ adlı programında kendi parçaları ile birlikte yerli ve yabancı yapıtlar seslendirdi. 

ONUNCUYIL MARŞINI BESTELEYEN İSİM

Çeşitli türlerde parçalar besteleyen Cemal Reşit Rey, melodik ve tonal olan bu yapıtlarının birkaç ayrı döneme ayrılarak incelenebileceğini belirtmiştir. Cumhuriyet tarihinin ilk kuşak bestecilerinden olan Cemal Reşit Rey, aynı zamanda Türk Beşleri grubunun bir üyesi, Onuncu Yıl Marşı, Lüküs Hayat opereti gibi ünlü eserlerin bestecisidir.

1970'lerde Cemal Reşit Rey, Haldun Dormen'in sahneye koyacağı bir müzikalin siparişini alır.

Erol Günaydın'ın librettosunu yazdığı Yaygara büyük başarı kazanır.

Ardından Uy Balon Dünya isimli ikinci bir müzikal yapılır ama aynı başarıyı yakalayamaz.

1980'lerde Rey iyice kendi dünyasına çekilir.

1985'de Lüküs Hayat 51 yıl aradan sonra yine aynı sahnede İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda sahnelenecektir.

Cemal Reşit Rey, gala gecesi için özel olarak hastaneden çıkarılır ve Harbiye Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu'na getirilir. Eser yıllar sonra yine büyük bir başarı kazanır. Bundan kısa bir süre 1985 yılında İstanbul'da vefat etmiştir...  

Gazeteilksayfa.com