İsrail Gazze'deki kültürel mirasları bir bir yok ediyor

İsrail'in abluka altındaki Gazze Şeridi'nde yerleşim yerleri, hastane, okul, cami, kilise demeden 2 aydır düzenlediği saldırılarda 7 bin 112’si çocuk, 4 bin 885’i kadın toplam 16 bin 248 Filistinli öldürüldü, 43 binden fazla kişi yaralandı.

İsrail, Gazze’nin tarihi ve kültürel mirasını da doğrudan hedef almaya devam ediyor.

Kutsallara yönelik saldırılarında ayrım gözetmeyen İsrail ordusunun bombardımanından ne ezanların yükseldiği camiler ne de çanların çaldığı kiliseler kurtulabildi.

Gazze Şeridi, tarihi Filistin topraklarında İslami eserlere olduğu gibi, Hristiyanlığın da en eski dini yapılarına ev sahipliği yapıyor.

İsrail uçakları son olarak bugün, Gazze'nin Eski Şehir'indeki tarihi Osman bin Kaşkar Camii hedef aldı. Miladi 1223 yılında inşa edilen ve Gazze’nin en eski yapılarından biri olan camiye yönelik saldırıda onlarca kişi yaralanırken, tarihi yapıda hasar meydana geldi.

İsrail ordusu, 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi genelinde 9 yayınevi ve kütüphaneyi yerle bir etti; 21 kültür merkezi, 3 sanat ve yapım stüdyosu ile Eski Şehir bölgesinde cami, kilise ve müzeler dahil 20 tarihi yapıyı kısmen veya tamamen yıktı.

Filistin Kültür Bakanlığı ve resmi haber ajansı WAFA kaynaklarından derlediği bilgilere göre; İsrail saldırılarında yıkıma uğraya tarihi ve kültürel yapılar arasında öne çıkanlar şöyle:

BÜYÜK ÖMER CAMİİ

Gazze’nin tarihi Eski Şehir bölgesinde yer alan ve bölgenin en eski ve en büyük camisi olan Büyük Ömer Camii’nin tarihi Hristiyanlık ve İslam’dan da öncesine dayanıyor. Tarihi Filistin topraklarında yerel dinler için mabed olarak kurulan yapı, Bizanslılar tarafından 5. yüzyılda kiliseye, 7’inci yüzyılda Halife Hz. Ömer döneminde camiye çevrildi.

Ünlü seyyah İbn Batuta’nın “estetik cami” olarak nitelendirdiği caminin 1400 yıllık minaresi, İsrail bombardımanında yıkıldı, caminin bir bölümü de zarar gördü.

AZİZ PORPHYRİUS KİLİSESİ

Gazze kentinin güneyindeki Zeytun Mahallesi'nde bulunan ve 4. yüzyılda inşa edilen Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, “dünyanın en eski üçüncü kilisesi” olarak biliniyor.

Gazze’de yerinden edilmiş yüzlerce Hristiyan’ın sığındığı kilise İsrail bombardımanı sonucu yıkıldı. Saldırıda, kiliseye sığınanlar Gazzeli Hristiyanlardan 18’i yaşamını yitirdi. Kudüs'teki Anglikan Kilisesi'ne bağlı Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, İsrail'in 17 Ekim'de bombaladığı ve yüzlerce kişinin ölümüne yol açtığı El-Ehli Baptist Hastanesine yaklaşık 250 metre mesafede yer alıyor.

REFAH MÜZESİ

Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan ve tarihi eserlere ve kültür merkezine ev sahipliği yapan Refah Müzesi, İsrail’in 11 Ekim’de düzenlediği hava saldırısında yerle bir oldu. Müzedeki sikkeler, bakır ve toprak eserler gibi “paha biçilemez” tarihi eserler enkaz altında kaldı.

Müze Müdiresi Dr. Süheyla Şahin, yıkımın ardından sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “büyük emeklerle kurulan müzede taş taş üstünde kalmadığını” belirtti.

ZAFER ED-DEMRİ CAMİİ

Gazze’nin Şucaiyye bölgesinde ve yer alan ve 1360 yılında inşa edilen Zafer ed-Demri Camii, Gazze Şeridi’nde önde gelen tarihi yapılardan biriydi. Cami, İsrail bombardımanında tamamen yıkıldı. İsrail’in 2014’te Gazze’ye düzenlediği hava saldırılarında da hedef alınan cami büyük zarar görmüş, 2015 yılında mimari aslına uygun şekilde titiz bir restorasyondan geçirilmişti.

BİZANS KİLİSESİ

Bilad-ı Şam bölgesinin en eski kiliselerden biri olan, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye beldesindeki Bizans Kilisesi, miladi 5. yüzyılda inşa edildi. Kilise, İsrail bombardımanında tamamen yerle bir edildi.

AZİZ HİLARİUS MANASTIRI

Gazze Şeridi’nin orta kesimindeki Deyr el-Balah kentinde yer alan ve “Hızır Türbesi” olarak da adlandırılan tarihi yapı, Bizans döneminde Aziz Hilarius'un (miladi 278-372) Filistin'de yaptırdığı ve ölümüne kadar ikamet ettiği ilk Hıristiyan manastırıdır. İsrail ordusunun hava saldırılarında bir bölümü bombalanan tarihi yapı, Filistin'de hala ayakta olan en eski manastırdı.