İlk kadın milletvekillerinden Satı Çırpan'ın hikayesi

İlk kadın milletvekillerinden, "Satıkadın" olarak da anılan Satı Çırpan,1890 yılında Kahramankazan'da doğdu. Türk kadınına 5 Aralık 1934'te seçme ve seçilme hakkının verilmesinin ardından yapılan seçimlerde Meclise girdi ve Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerinden oldu. Ankara milletvekili olarak 1935-1939 yıllarında görev yapan Çırpan, seçilen 18 kadın arasında yer aldı. Satıkadın, 19 Mart 1956'da hayatını kaybetti.

SATIKADIN'IN HİKAYESİ

Atatürk'ün, yaveri ve arkadaşları ile 1934'te İstanbul'a giderken Kahramankazan'a uğramaya karar verdiğini belirten Çırpanoğlu, haberi alan köylülerin hazırlık yaptıklarını aktardı.

Çırpanoğlu, Satıkadın'ın o dönem Kazan köyünün muhtarlığını yaptığını ifade ederek, "Atatürk, yaveri ve Afet İnan ile nahiyemize gelmiş. Atatürk'ü görmek ve karşılamak için bütün vatandaşlar orada toplanmış. İkram etmek için ayran hazırlanmış ama köylüler biraz çekingen oldukları için yanına gidememiş. Babaannem 'Atatürk'ten çekinilir mi' diyerek yanına gitmiş, bakraçtan doldurduğu ayranı ikram etmiş." diye konuştu.

Atatürk'ün bu esnada babaannesi ile sohbet ettiğini dile getiren Çırpanoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Babaanneme kim olduğunu sormuş. O da 'Paşam, ben Kazan köyünün muhtarıyım.' diye cevap vermiş. Ağaların, erkek hegemonyasının hakim olduğu devirde bir kadının muhtar olması Atatürk'ün hoşuna gitmiş. Babaanneme 'Kaç yaşındasın?' diye sormuş. Babaannem de '1919 doğumluyum' demiş fakat 1919 doğumlu olabilmesi için o yılda 15 yaşında bir kız olması gerekiyormuş. Atatürk, karşısında deneyimli ve olgun bir kadın olduğunu gördüğü için 'Şaşırmış olmayasın, 1919 doğumlu olduğuna emin misin?' diye sormuş. Babaannem de 'Paşam, siz Samsun'a çıkmadan önce biz yaşamıyorduk ki!' diye cevap vermiş."

Çırpanoğlu, Atatürk'ün bu sözlerden çok memnun kaldığına işaret ederek, "Satıkadın ile diyaloğunun ardından yanındaki Afet İnan'a dönüp, 'Mecliste Türk kadınını temsil edecek kişiyi bulduk' demiş. Yaveri babaannemin ismini bir kağıda not etmiş ve oradan ayrılmışlar." dedi.

Türk kadınına seçme ve seçilme hakkının verilmesinin ardından yapılan ilk genel seçimde babaannesinin milletvekili seçildiğini kaydeden Çırpanoğlu, "Kazan köyünde yaşayan ve muhtarlık yapan Satıkadın, milletvekili olmasının ardından Atatürk'ün devrimlerine ayak uydurarak, Türk kadınını medeni şekilde TBMM'de temsil etmiş. Komisyonlarda yer almış. Anadolu kadınının ruhuyla Meclise gelen tüm kadınlara yardım etmiş." ifadelerini kullandı.

"ADI TARİHİ BELGELERDE HATI OLARAK GEÇİYOR"

Çırpanoğlu, babaannesinin milletvekilliği yaparken köylü kadınların dertleriyle dertlendiğini ve Mecliste sorunlarına çözüm aradığını vurguladı.

Atatürk'ün, Meclise girdikten sonra babaannesine "Hatı" ismini verdiğini belirten Çırpanoğlu, "Atatürk, babaanneme güçlü ve cesur Türk kadını anlamına gelen 'Hatı' adını vermiş, böyle hitap etmiş. Bu yüzden adı tarihi belgelerde 'Satı' ve 'Hatı' olarak geçiyor." bilgisini paylaştı.

Satıkadın'ın Atatürk'ü karşıladığı sırada giydiği bindallıyı ve taktığı kemeri özenle koruduklarına dikkati çeken Çırpanoğlu, "Babaannemin emanetine gözümüz gibi bakıyoruz. Atatürk'ü karşılarken giydiği bindallısını ve taktığı kemeri özenle saklıyoruz. Aile büyüklerimizden aldığımız bu emanetleri bizler de torunlarımıza bırakacağız ve Satıkadın'ın hatırasını yaşatacağız." şeklinde konuştu.