İlaç Kalıntısı Hayatımızı Tehdit Ediyor

UĞUR ÖĞÜT / HABERVAKTİM

Hayvansal gıdalarda kullanılan ve kalıntı halinde büyük tehlikelere yol açan ilaçlar hakkında gazetemize konuşan Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi 2. Başkanı Prof. Dr. Ender Yarsan uyarılarda bulundu. Hayvanlarda kullanılan ilaçların arınma süresine dikkat çeken Ender Yarsan bu sürelere uyulmadığı takdirde insanlar için hayvansal gıdaların tehlikeli olacağına vurgu yaptı.

VETERİNER HEKİMLERİ DİKKAT

Veteriner hekimlerin hayvanlarda ilaç kullanırken bilinçli ve kontrollü olması gerektiğini savunan Yarsan, “Hayvansal kökenli gıdalardaki ilaç kalıntıları; insan sağlığı; ülke ekonomisi ve uluslar arası boyutu yönüyle önemlidir. Özellikle gıda değeri olanlarda olmak üzere, hayvanlarda ilaç kullanımı söz konusu olduğu sürece, et, süt, yumurta, bal gibi gıdalarda ilaç kalıntılarının bulunması güncelliğini koruyacaktır. Bu durumda, veteriner hekimliği ilaçlarının hayvanlarda bilinçli ve kontrollü kullanımı ile hayvansal gıda maddelerinin ilaç kalıntılarıyla kirlenme tehlikesi ve boyutu en aza indirilebilir. Unutulmaması gereken durum tolerans düzeyinin üzerindeki kalıntıların tüketici sağlığı yönüyle büyük risk teşkil etmesidir” dedi.

İLAÇ KALINTISI OLAN HAYVAN KESİLMEMELİ

İlaç kalıntılarının etkisini giderene kadar hayvanların kesilmemesi gerektiğini belirten Yarsan, “Gıda değeri olan doku ve organlarda, istenmeyen veya zehirleyici etkileri bakımından önem taşıyan ilaç veya kimyasal madde kalıntılarının, tüketiciler için güvenli bir düzey veya yoğunluğa inene kadar ilaç uygulanan hayvanların kesilmemesi gereken süreyi ifade eder. Hayvanlarda sağaltımın durdurulması ile kasaplık olarak kesilmeleri arasında geçmesi gereken süre anlamına da gelir. Belirtilen süre sonunda hayvanın yenilebilir doku ya da organlarındaki ilaç veya kimyasal madde veya metabolit kalıntılarının tüketici sağlığı bakımından tehlike oluşturmayacak miktara veya düzeye indiği kabul edilir. Kesim öncesi bekletme süresi hayvanda kullanılması onanmış ilacın önerilen doz, hedef hayvan türü, uygulama yolu, doz aralığında kullanılması durumunda geçerlidir” ifadelerini kullandı.

KESİM ÖNCESİ BEKLETME SÜRESİ ÖNEMLİ

Kanatlı ve memeliler için kesim öncesi bekletme süresi geçici olarak 28 gün olduğunu söyleyen Yarsan, “Kesim öncesi bekletme süresi sağlıklı - hedef hayvanlarda yapılan deneysel çalışmalarla belirlenir; bu süre ilaç çeşidi, üretici firma, formülasyon ve formülasyon şekli (suda çözünebilir veya dağılabilir toz, uzun-kısa etkili enjeksiyonluk çözelti gibi), ilacın vücuttaki hareketi, uygulama yolu, hayvanın türü gibi çeşitli faktörlere göre genellikle birkaç günle-birkaç hafta arasında değişir; buna göre de, bir etkin madde için birden çok kesim öncesi bekletme süresi bulunabilir. Aynı durum süt ve yumurta için de söz konusudur. İlaç hasta hayvanda kullanıldığı için, vücuttaki hareketi değişebileceğinden, bunlarda ilaç için kesim öncesi bekletme süresi sağlıklı hayvanlarda önceden belirlenmiş olan süreye uymayabilir; bu durumda hekim tarafından kalıntı-kinetik ilişkisi değerlendirilmelidir. İlaçla ilgili herhangi bir kayıt yoksa kanatlı ve memeliler için kesim öncesi bekletme süresi geçici olarak 28 gün olarak belirlenir” diye konuştu.

KALINTILAR HAKKINDA UYARI

Kalıntıların önlenmesi için Yarsan şu önerilerde bulundu:

Kalıntı ile ilgili bütün bu değerlendirmeler ışığında unutulmaması gereken husus; veteriner ilaçları kullanıldığı sürece hayvansal gıdalarda kalıntı riski elbette olacaktır, ama burada önemli olan kalıntı düzeyinin tolerans limitlerinin altında olmasıdır; ancak tolerans düzeyinin üzerindeki kalıntılar tüketici sağlığı yönüyle risk teşkil ederler.

Hayvansal gıdalarda veteriner ilaçlarından ileri gelebilecek kalıntıların önlenmesi konusunda sorumluluk sahibi faktörler ve öneriler sıralanacak olursa;

• Reçeteyi düzenleyen veya sağaltımı yapan veteriner hekim,

• Hayvan yetiştiricisi veya bakıcısı,

• İlaç ve gıda sanayi,

• Denetimle görevli kamu kuruluşlarının ortaklaşa sorumluluğunda olan bir görevdir.

• Ayrıca ilaç kullanımının her aşamasında kayıt tutulması ve böylece ilaç kullanımının izlenmesi de son derece önemlidir.