Geleneksel lezzet turşu böyle ortaya çıktı: Meğer Türkler bulmuş!

Turşu kurmak genelde kırsal alanda yaşayan insanların kışa hazırlığının önemli bir kısmını oluşturuyor. Bu tarihi yiyeceğin ne zaman, ne şekilde ve ne için ortaya çıktığı merak konusu oluyor. Geçmiş kültürlerde ilk kez topraktan yapılma büyük boy küpler içerisinde kurulumunun yapıldığı biliniyor. Geleneksel lezzet turşunun, yaz aylarında toplanan sebzelerin kış aylarında da tüketebilmesi için ortaya çıktığı biliniyor.

GEÇMİŞTE DE TİCARİ BİR ÜRÜN

Turşunun, ticari ürün olarak kullanılmaya başlandığı antik çağlarda ahşaptan yapılan kaplarla taşındığı ve saklandığı da görülmekle birlikte ahşap ve asidin reaksiyonları nedeniyle kalıcı olarak hep toprak kaplar tercih edilmiştir. Günümüzde bu tür toprak kapların yerini plastik, cam kavanoz, paslanmaz teneke kaplar almıştır. Türkiye’de geleneksel olarak adına Ankara Çubuk ilçesinde festival düzenlenmektedir. Çubuk Belediyesi “Çubuk Turşusu” adına patent almıştır.

EN ESKİ YİYECEK SAKLAMA USULÜ

Turşu, dünya tarihinin en önemli ve en eski gıda saklama yöntemlerinden biridir. Bazı kaynaklar turşunun ilk yapımı için M.Ö. 3000 – 4000 yıllarını işaret etseler de – ki bu bilginin doğruluğu mümkün görünmüyor – tam olarak ne zaman ve nasıl icat edildiğiyle ilgili kesin bir bilgi bulunmuyor. Fakat gıdaları tuz ve sirke yardımıyla uzun süre koruma yönteminin, gıdaları şekerle koruma geleneğinden çok daha eskiye dayandığı kesindir. Gıdalarını, tuzlayarak uzun zaman saklamayı başaran insanlar, zamanla sebze, balık ve eti tuzlu sıvılar içinde bekleterek bu gıdaların daha lezzetli, kaliteli ve ilk bakışta iştah açan renkli görüntüler oluşturmasını sağladılar.

DENİZCİLERİN TEMEL BESİNİ

Turşu, dünyanın her yerinde farklı yöntem ve çeşitlerde asırlardır kuruluyor. Fakat tarih sahnesine çıkış noktası Asya olarak kabul ediliyor. Zira dünyada zengin gıda kaynaklarının ana vatanı Asya’dan Akdeniz’e kadar uzanıyor. Dünyanın ilk uygarlıklarının bu alanlarda oluşması bunun ciddi bir kanıtı. Günümüzde dünyada turşusu en çok yapılan ve tüketilen hıyar, Hindistan kökenlidir. İlk önce Mezopotamya’ya getirilen hıyar, zaman içerisinde dünyanın her tarafına yayıldı. Ayrıca denizaşırı ülkelere yol alan gemilerdeki denizcilerin temel beslenme kaynakları ise ambarlarında bulunan fıçıların içindeki turşulardı.

GENİŞ BİR COĞRAFYA ÜRÜNÜ

Özellikle kış aylarında ülkemizin her semtinde, çarşı – pazarlarda ve seyyar tezgâhlarında turşu satan esnafları görmek mümkün. Turşucu dükkânlarının vitrinleri, insanın ağzını sulandıracak kadar çekici bir renk cümbüşü içinde düzenlenir. Bu dükkânların önünden geçerken insan, en azından bir bardak turşu suyu içmek istiyor. Dünyanın gerek batısında gerek doğusunda böylesine zengin turşu manzaraları görmek mümkün değil. Turşu, bizim sofralarımızda salata gibi itibar görür. Geçmiş Osmanlı yemek kitaplarında da turşu tarifleri “salata ve turşular” başlığı altında bulunur. Bu durum, turşunun salata düzeninde yer aldığını gösterir. Turşu suyu bazı sofralarda içecek olarak da sunulur. Özellikle Adana mutfak kültürünün yıldızı olan şalgam turşusu ve suyu, günümüzde tüm market ve restoranlarda satılıyor. Turşu, Anadolu halk mutfağının sıcak yemek tariflerinde de yer alır. Karadeniz mutfağında turşudan yapılan sıcak yemekler geleneksel olarak halâ devam ediyor.

ÇUBUK TURŞULARI

Ülkemizin en önemli turşu üretimi Ankara Çubuk’ta yapılıyor. Turşu festivali sadece Çubuk’ta yapılır. Çubuklular, turşuyu geleneksel düzende, standart bir kalitede ve büyük miktarlarda üretip satarlar. Turşu yapımında en önemli unsur, malzemenin, geleneksel yöntemlerle doğal ortamlarda elde edilmesidir. Her satın aldığınız hıyardan veya biberden turşu yapmak mümkün değildir. Biraz hafızamızı yokladığımızda eski iri hıyar turşularını artık göremiyoruz. Olanlar ise son derece yumuşak ve içi boşalmış; lezzetsiz ve aşırı tuzlu. Turşuda kullandığınız su da turşunun başarısını etkiliyor. Bu turşu suyu koruk suyuyla da yapılabiliyor.

Mikail Karaman / gazeteilksayfa.com