‘ÇÖK’, ‘KAPAN’, ‘TUTUN’ hareketi hayat kurtarıyor

Ege Denizi'nde merkez üssü İzmir'in Seferihisar ilçesi açıkları olan 6.8 büyüklüğündeki deprem ülkemizi bir kez daha bu afet gerçeğiyle yüzleştirdi. Ülkemizin yüzde 95’inin deprem tehlikesi taşımasından dolayı bu doğrultuda toplumsal bilinci artırmak ve olası bir depremden en az zararla kurtulmak için kişilerin deprem eğitimi alması önem arz ediyor. En ufak bir deprem bilgisi, olası sarsıntılardan insanları koruyabiliyor. Uzmanların deprem anında genel davranış biçimini olan "Yat/Çök-Korun/Kapan-Tutun" hareketinin hayat kurtardığını kaydediyor.

DEPREM ÖNCESİNDE NELER YAPILMALI
Arama Kurtarma Derneği'nin (AKUT) “Geleceğimizi Birlikte Kurtaralım” sloganıyla hazırladığı Deprem Eğitim El Kitabı’nda deprem öncesinde, deprem anında ve sonrasında yapılması gerekenler konusunda hayati bilgilendirmeler yer alıyor.  Depremden zarar görmeden ya da en az zararla kurtulmak için, deprem öncesinde hazırlık yapmak şarttır. Deprem hazırlığının temeli; depremin öncesi, sırası ve sonrasındaki tüm uygulamaların planlanmasıdır. Acil durumlarda ihtiyaç duyacağımız telefon numaralarını, telefonların yanına koymalı, cep telefonlarına kaydetmeliyiz. Kırılarak bizlere zarar verebilecek pencerelerin, gerekmedikçe tül ve perdelerini kapalı tutmak, mümkünse camları filmle kaplamak, evde terlik kullanmak, yatak kenarında terlik bulundurmak gibi önlemler almalıyız. İlk Yardım eğitimi almalı, ilk yardım malzemelerini bulundurmalıyız.  Temel yangın müdahalesini öğrenmeli. Yangın söndürme malzemelerini temin etmeli ve kullanmayı öğrenmeliyiz. Evimizde bulunan elektrik, su, gaz gibi tüm tesisatların yerlerini ve açma kapama pozisyonlarını öğrenmeliyiz. Kaza sonucu bizlere zarar verebilecek tehlikeli maddeleri (ilaç, boya, tiner, tuz ruhu, çamaşır suyu vb.) kontrol altında tutmalıyız. 

DEPREM ANINDA NELER YAPILMALI?
“Bir depremin ne zaman gerçekleşeceğini bilemediğimiz gibi, depreme nerede yakalanacağımızı da bilemeyiz. Farklı yerlerde depremi yaşamamız söz konusu olabilir. Genel tutum deprem sırasında yapmamız gereken ilk şey olabildiğince sakin kalmak, diğerlerinin de sakin kalmalarına yardımcı olmak, kesinlikle panik yapmamaktır. Deprem öncesinde yapılacak tatbikatlar ve çalışmalar sakin kalmamızı, aynı zamanda hızlı ve doğru kararlar vermemizi sağlayacaktır. Bir diğer yaklaşım ise; depreme nerede yakalanıldıysa orada hızla doğru davranışları uygulamaktır. Genel Davranış Depremle ilgili genel davranış biçimini; “Yat/ Çök – Korun/ Kapan – Tutun” hareketi oluşturur.”

AKUT, "Yat/Çök-Korun/Kapan-Tutun" hareketini şöyle anlatıyor:
"Yat: Yere yüzüstü yatma, ya da yan yatarak bacakları karına çekme (cenin) şeklindedir.
Çök: Özellikle masa altı gibi yerlerin tercih edildiği hallerde uygulanır. İki diz üzerine çökülerek vücut öne eğilir.
Korun/Kapan: Deprem sırasında çevremizden üzerimize düşecek ya da devrilecek cisimlere karşı kendimizi koruma durumunu ifade eder.
Korun: Özellikle baş bölgesinin korunması birinci önceliktir, yastık ya da başka bir cisimle başı 'korumak' gibi.
Kapan: Başımızı kollarımızın arasına alarak 'kapanmak'.
Tutun: Deprem sırasında salınan koltuk ve oturma grubu gibi ağır ve büyük cisimlere tutunarak onlarla beraber sallanabilir ve sizi ezmelerine engel olursunuz."

KAPI EŞİKLERİNDE DURMAYIN
Deprem sırasında kapı eşikleri durulmaması gereken tehlikeli yerler arasında bulunuyor. Ayrıca, balkon, merdiven boşluğu ve asansörlerin de deprem sırasında kesinlikle kullanılmaması gerekiyor. Dolap, gardırop gibi devrildiğinde yaralanmalara yol açabilecek büyük eşyaların da duvara sabitlenmesi öneriliyor. 

DEPREM SONRASINDA NE YAPILMALI
“Sakin olun ve diğerlerinin de sakin olmasına yardımcı olun. Önce kendinizde, daha sonra yakınlarınızdaki diğer kişilerde herhangi bir yaralanma olup olmadığını kontrol edin. Bulunduğu yerde daha fazla yara alma ihtimali ya da yaşamsal tehdit altında bulunmuyorsa, ağır yaralı birini hareket ettirmeye çalışmayın. Bilinç kaybı olan birinin taşınması söz konusu olursa, ilk yardım eğitimlerinde öğretildiği gibi boyun ve sırtı sabitleyerek yardım isteyin. Yangın olup olmadığını kontrol edin. Tahliye sırasında geçtiğiniz tüm kapıları kapatın. Deprem sırası/ sonrasında elektrikler kesildiyse, kimyasal ışık çubukları, el feneri ışıldak gibi malzemeler kullanın. Olası bir gaz kaçağı ihtimaline karşı kapalı yerlerde kesinlikle çakmak, kibrit kullanmayın.  Düşmüş ya da dökülmüş sıva, moloz ve cam parçalarının bulunabileceği tüm yerlerde sağlam tabanlı ayakkabı veya terlik giyerek yaralanma olasılığınızı azaltın.  Artçı depremlere hazır olun. 

ENKAZ ALTINDA KALINMASI HALİNDE
“Enkaz altında kalmanız halinde: • Sakin kalmaya çalışın. • Kibrit/ çakmak yakmayın. • Gereksiz toz kaldıracak hareketlerde bulunmayın. • Ağzınızı bir mendil ya da giysi parçasıyla örtün. • Enkaz altındaki diğerleri ile irtibat kurmaya çalışın. • Önce dışarı seslenin. Eğer dışarıdakiler sizi duymuyorsa bağırmakta ısrar etmeyin, bir boru ya da duvara taş ya da metalle vurarak dışarıdakilerin sizi bulabilmesini sağlayın. Son çare olarak bağırın. Sürekli bağırmak sizi tüketebilir, yüksek ve tehlikeli miktarlarda toz yutmanıza sebep olabilir.”

Deprem çantasında neler olmalı?

AKUT'un el kitabında "Acil Durum Seti - 72 Saatlik Yeterlilik Seti" olarak adlandırılan deprem çantasında olması önerilen malzemeler şunlar:
•    "Su,
•    Yiyecek, kolay bozulmayacak (konserve vb.),
•    İlk Yardım Seti (eczanelerde satılmaktadır),
•    Pilli radyo ve yedek pilleri,
•    El feneri (yedek pil ve ampulleri ile),
•    Battaniye,
•    Nakit para,
•    Kibrit / çakmak,
•    Kalem, kağıt,
•    Düdük,
•    Hijyenik ped v.b. ,
•    Sigorta poliçeleri, bonolar, hisse senetleri, kontratlar, senetler v.b. ,
•    Pasaportlar, sigorta kartları, doktor kayıtları v.b. ,
•    Değerli ev eşyalarının envanteri, önemli telefon numaraları."

OSMAN AKDOĞAN/İLKSAYFA-