“Çocuklara ilaçlar şeker adı altında verilmemeli”

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uz. Dr. Hakkı Akman evde bulunan tansiyon, kalp ve şeker hastalığı ilaçlarının özellikle oyun çağındaki küçük çocuklar için büyük risk oluşturduğunu ve çok dikkatli saklanması gerektiğini söyledi. 

Evlerimizde bulunan ilaçlara ve temizlik malzemeleri her zaman küçük çocuklar için büyük risk oluşturuyor. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde sonucu ölüme varan zehirlenmeler meydana gelebiliyor. Konuyla ilgili gazetemize konuşan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uz. Dr. Hakkı Akman önemli bilgiler verdi. Meraklı ve hareketli yapılarıyla oyun çağındaki çocukların en riskli grup olduğunu belirten Akman, ilaçlar konusunda da kalp, depresyon ve şeker ilaçlarının en riskliler olduğunu söyledi. 

YANLIŞ DOZDA VERİLECEK İLAÇLAR DA ZEHİRLENMELERE YOL AÇABİLİR

Zehirlenme ve ilacın arasındaki farkın yanlış doz olduğunu belirten Akman, “Çocukluk çağında zehirlenmeler halen önemli bir problemdir. Her ne kadar zehirlenmelerin tedavisinde belirgin ilerlemeler olsa da çocukluk yaş grubunda halâ birçok zehirlenmeye bağlı ölümler görülebilmektedir. Unutulmamalıdır ki bir ilaç ile zehir arasındaki fark sadece dozdur. Yanlış dozda verilebilecek her ilaç zehirlenmelere neden olabilir. Zehirlenme bir maddenin mide-barsak sistemi, solunum sistemi, deri, mukoza, konjunktiva veya parenteral yollardan vücuda zarar verecek oranda alınması sonucu organizmada zararlı bazı belirti ve bulgulara hatta ölüme yol açmasıdır. Alınan maddenin alım yolu, alınan maddenin özelliği ve miktarı tablonun ortaya çıkmasında önemlidir. Örneğin, bazı ilaçların sadece emilerek alınması veya bazı maddelerin cilde teması bile zehirlenme tablosuna neden olabilir” şeklinde konuştu. 

EN RİSKLİ GRUP OYUN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLAR

Aktif, araştırıcı ve meraklı yapılarından dolayı oyun çağındaki çocukların bu tür zehirlenmelerde en riskli grubu oluşturduğunu ifade eden Akman, “Çocukluk çapındaki zehirlenmelerin büyük çoğunluğu (%80’den fazlası) kaza ile olduğu için gerekli önlemlerin alınması bu olayların önlenmesi açısından önem arz eder. Özellikle oyun çağındaki çocuklar zehirlenmeler yönünden en riskli gruptur. Çünkü aktiftirler, araştırıcı ve meraklıdırlar ayrıca keşfettikleri şeyleri ağızlarına götürmek gibi davranış özellikleri vardır. Daha büyük yaş gruplarında zehirlenmeler intihar girişimi olarak da karşımıza çıkabilir. İlk yaşta anne-babanın veya bakıcının verdiği ilaçlar, 2-3 yaşta ev temizleme malzemeleri, 3-5 yaşta dolapta saklanan ilaçlar zehirlenmelerin en sık nedenidirler” ifadelerine yer verdi. 

HER MADDE ZEHİRLEMEZ

Evde bulunan tüm kozmetik ve kimyasal ürünlerin zehirleme yapmadığı bilgisini de veren Akman, “Her madde zehirlenme yapmaz. Örneğin tükenmez kalem boyaları, sabun, şampuan, mum, kil, nem giderici paketler, makyaj malzemeleri, mürekkep, el ve tıraş losyonları ve kremleri, gazete, ayakkabı boyası, diş macunu, termometre cıvası gibi. Bazı maddeler ise fazla alındığında toksiktirler, kolonya ve benzerleri, deodorant, saç spreyleri, saç boyaları, güneş yağları gibi. Bazı ilaçlar ise tek dozla bile küçük çocuklar için ölümcül olabilir, bazı kalp ve tansiyon ilaçları (kalsiyum kanal blokerleri, beta blokerler), bazı depresyon ilaçları (trisiklik antidepresanlar), kan şekerini düşüren ilaçlar, kinidin, klonidin, atropine sülfat gibi” ifadelerine yer verdi. 

SEBEBİ BİLİNMEYEN ANİ GELİŞEN BULGULARDAN ŞÜPHELENİN

Çocuğun zehirlenmesinde belirtileri anlatan Akman şu bilgileri verdi:

“Bir çocukta ani gelişen bulguları açıklayamıyorsak ya da hastalığın nedenini bulamıyorsak akla zehirlenme ve/veya çocuk istismarı olabileceği gelmelidir. Çünkü zehirlenmeye özgü spesifik bir bulgu yoktur. Laboratuvar testleri genel olarak toksik maddelere spesifik değildir ve tanı koydurucu değildir. Özellikle tablonun ani başlaması, çocuğun yaşı (1-5 yaş arası), daha önce zehirlenme öyküsü olması, çocuğun gözetiminde azalma olduğu zamanların varlığı (misafirliğe gitme, evde toplantı olması gibi), tablonun belirli bir hastalığa oturtulamaması zehirlenme açısından uyarıcı noktalardır.

İLK ANDA EVDE YAPILABİLECEK MÜDAHALELER

Zehirlenmenin boyutunu azaltmak için ailelerin yapabileceği önlemleri sıralayan Akman şu bilgileri verdi:

“*Aileler zehirlenme ile karşı karşıya kaldıklarında en kısa zamanda hastaneye ulaşması; şüphelendikleri maddeyi veya ilacı yanlarında hastaneye götürmeleri müdahalede bulunacak sağlık personeline bilgi sağlaması açısından önemlidir. Ayrıca aileler 114 zehir danışma merkezinden de bilgi alabilirler

*Alınan toksik maddenin çeşidine, alınma yoluna ve miktarına göre farklı tedavi yaklaşımları uygulanır”

*Ailelerin hastaneye başvurmadan önce ilk müdahale olarak yapabilecekleri bazı uygulamaları bilmeleri tablonun daha az hasarla atlatılması açısından önemlidir.

*Göze bir kimyasal madde kaçması ve irritant gazlara maruz kalma durumunda ilk olarak gözün bol su ile veya serum fizyolojikle yıkanması gerekir.

*Karbonmonoksit veya irritant gazlarla olan zehirlenmelerde hasta hemen ortamdan uzaklaştırılmalı ve en kısa sürede hastaneye ulaştırılmalıdır.

*Deri yolu ile olan zehirlenmelerde cildin akan su altında sabunla temizlenmesi (en az yarım saat) önerilmektedir. Bit, pire olduğu için çocuğa insektisit sürülmesi maalesef ülkemizde sık görülen bir uygulamadır ve maalesef ağır organik fosfor zehirlenmesine neden olmaktadır. Bu gibi bir durumda cildin bol su ve sabunla temizlenmesi ve temizliği yapan kişinin eldiven kullanması gerekir.

*Çocukluk yaş grubundaki zehirlenmeler en sık gastrointestinal yoldan gerçekleşir. Bu durumlarda alınan maddenin çıkartılması için çocuğun kusturulmaya çalışılması artık önerilmemektedir.”

ALINACAK BASİT ÖNLEMLERLE KAZANIN ÖNÜNE GEÇİLEBİLİR

Akman, bu tür kazaların çocuklarına başına gelmemesi için basit önlemleri şöyle sıraladı:
“-Bütün ilaçlar çocukların ulaşamayacağı kilitli dolaplarda saklanmalı
-Çocuklara ilaçlar şeker adı altında verilmemeli
-Misafirliğe gidilen yerlerde çocuğun ilaçlardan uzak olduğuna emin olunmalı
-Çocukların açamayacağı paket, çocuklar için güvenli paket demek değildir
-İlaçlar daima orijinal paketlerinde bulundurulmalı
-Çocuklara asla karanlıkta ilaç verilmemeli
-İlaçları uygun şeklide kaldırıldığından emin olunmalı
-Temizlik malzemeleri, spreyler çocukların uzanamayacakları dolaplara konulmalı, asla lavabo altına ya da alçak dolaplara temizlik malzemeleri ve deterjanlar konulmamalı
-Temizlik malzemeleri asla eski içecek şişelerine konulmamalı
-Temizlik malzemeleri kullanıldıktan sonra ortada bırakılmamalı
-Otomobil ve bahçe malzemeleri, böcek ilaçları mutlaka güvenil bir yere kilitlenmeli”

Erkal Erdoğan / HABERVAKTİM

Gazeteilksayfa.com