Cezalar fenomenleri yıldırdı: Sosyal medyada kaçak reklamlar azaldı

Ulus’a konuşan Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Avni Dilber, sosyal medya fenomenlerine yönelik düzenlemeler hakkında özel açıklamalarda bulundu. Fenomenlerin reklam yapmasının yasak olmadığını ancak belirli kurallara uymalarının zorunlu olduğunu vurgulayan Dilber, “Reklam işbirliği” ifadesinin kullanımının zorunlu olduğunu kaydetti. Dilber, sosyal medya fenomenlerine yönelik başlattıkları eğitim ve sertifikalandırma programları ile reklamların daha ilkeli yapılmasının hedeflendiğini söyledi. Sektör denetimlerinin daha etkin yapılabilmesi için sivil toplum kuruluşlarının önemine değinen Dilber, dijital dünyadaki tüketici haklarını koruma adına sürekli güncellenen mevzuatlarla hızlı müdahaleler gerçekleştirildiğini belirtti.

“REKLAM İŞBİRLİĞİ” İFADESİ ZORUNLULUĞU

Ticaret Bakanlığı tarafından sosyal medya platformlarında ve diğer dijital medya kanallarında, kamuoyunda “influencer” olarak bilinen ve takipçi sayıları ile etkileyici güçleri yüksek sosyal medya fenomenlerine yönelik, reklam yasağı kapsamında marka ürünlerinin paylaşımı sırasında “reklam işbirliği” ifadesinin kullanılması zorunlu hale getirilmişti. Getirilen kuralı uygulamayan influencera ise, para cezası verilmişti. Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Avni Dilber, sosyal medya fenomenlerinin reklam yapmasının yasak olmadığını ancak belirlenen kurallara uymaları gerektiğini bir kez daha vurguladı. Dilber, dijital dünyada reklamların belirlenen esaslara uygun yapılması için çalışmalar yürüttüklerini belirtti.

“CEZALAR NETİCESİNDE KISMEN KONTROL SAĞLANDI”

Dilber, dijital dünyada reklamların belirlenen esaslara uygun yapılması için sosyal medya fenomenlerine belirlenen reklam kurallarını içeren mektuplar gönderdiklerini ifade etti. Bu mektuplarda, hangi konuda reklam yapıyorlarsa uymaları gereken kuralların net bir şekilde belirtildiğini ifade eden Dilber, “Büyük bir kısmı bu kurallara uyarak reklamı yapmaya devam etti. Ancak bu kurallara uymayan bir kesim vardı ki, onlara da Reklam Kurulu tarafından cezalar verildi. Cezalar neticesinde kısmen yine kontrol sağlandı” dedi.

“EĞİTİM VE SERTİFİKALANDIRMA PROGRAMI GELİŞTİRDİK”

Binlerce sosyal medya fenomenini denetlemenin zor olduğunu dile getiren Dilber, bu süreçte daha etkili bir yöntem geliştirdiklerini kaydetti. Ticaret Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı ve Reklam Verenler Derneği ortaklığında bir proje başlatılarak, sosyal medya fenomenleri için eğitim ve sertifika programı oluşturulduğunu söyleyen Dilber, şunları anlattı:

“Sosyal medya fenomenleri için zorunlu olmamakla birlikte isteğe bağlı bir eğitim ve sertifikalandırma programı geliştirdik. Başvurular doğrultusunda bu eğitimleri veriyor ve katılımcıları sertifikalandırıyoruz. Şu ana kadar iki kez düzenlediğimiz bu programın üçüncüsünü gerçekleştirmeye hazırlanıyoruz. Sertifikayı alan sosyal medya fenomenleri, reklamlarını daha ilkeli ve mevzuata uygun bir şekilde yaparak, sorumluluk bilinciyle hareket edeceklerdir. Bu süreci yaygınlaştırmaya devam ediyoruz. Şu anda fenomenlerle ilgili alınması gereken en etkili önlemin bu eğitim olduğunu düşünüyoruz.”

YASAL OLMAYAN REKLAMLARIN ÖNÜNE GEÇİLDİ

Dilber, bazı firmaların, reklamlarının yasal olmayan içerikler taşıdığı ve devletin uygulayacağı cezalar nedeniyle sosyal medya fenomenlerine bu reklamları yaptırmamaya başladığını dile getirdi. Özellikle gıda takviyeleri gibi sağlık beyanları içeren reklamların yasak olduğuna dikkat çeken Dilber, bu tür içeriklerin sosyal medya fenomenleri tarafından sıklıkla yapıldığını ancak şu anda sertifikalı sosyal medya fenomenlerinin bile bu tür reklamlara imza atamayacaklarını ifade etti. Bu gelişmelerin, firmaların ve fenomenlerin daha sorumlu bir şekilde hareket etmelerini sağladığını vurguladı.

SEKTÖREL DÜZEN İÇİN BİRLİKTELİK ŞART

Sektörlerde denetimin daha etkin yapılabilmesi için sivil toplum kuruluşlarının ve meslek birliklerinin önemine dikkat çeken Dilber, yalnızca devletin kontrol mekanizmalarının her zaman yeterli olmayabileceğini belirtti. Sektör temsilcilerinin kendi içlerinde bir yapı oluşturmalarının önemli olduğunu kaydeden Dilber, “Kurallara uyan işletmelerin bir araya gelerek bir birlik oluşturması, sektörde düzeni sağlamaya katkıda bulunacaktır” dedi. Dilber, bu tür yapılar sayesinde piyasa içerisindeki olumsuzlukların kamuya daha hızlı iletilebileceğini söyledi. Denetim süreçlerinin büyük oranda ihbarlarla şekillendiğini belirten Dilber, “Yetkimizi kullanıyoruz ancak yüz binlerce başvuruyla karşı karşıya kalabiliyoruz. Bu nedenle sektör temsilcilerinin, sorunlu alanları doğrudan bize bildirmesi büyük önem taşıyor. Dolayısıyla sorunlu alanları bize bildirmeleri bakımından sivil toplum örgütleri önemli diye düşünüyoruz” şeklinde konuştu.

“HIZLICA MÜDAHALE EDİYORUZ”

Dilber, dijital dünyada tüketici haklarını koruma adına alınan önlemlerin etkin bir şekilde uygulandığını dile getirdi. Tüketici hukukunun dinamik bir alan olduğuna işaret eden Dilber, yeni durumlara anında tepki verdiklerini ve gerekli müdahaleleri hızla gerçekleştirdiklerini belirtti. Özellikle son yıllarda yaygınlaşan ve kullanıcıları rahatsız eden “karanlık tasarımlar” olarak adlandırılan ısrarcı reklam ve yönlendirmelere karşı sıkı tedbirler alındığını dikkat çeken Dilber, “Bazen yeni gelişmeleri öngörerek önceden tedbir alıyoruz, bazen de ortaya çıktıktan sonra hızlıca müdahale ediyoruz” dedi. Tüketici haklarının korunması için mevzuatın sürekli güncellendiğini dile getiren Dilber, “Geçtiğimiz yıl 7 ila 8 yönetmelikte değişiklik yaptık. Bu sene yine 10 civarda yönetmeliği değiştirmeyi planlıyoruz” diye konuştu. Dilber, yapılan değişikliklerin, dijital dünyadaki yeniliklere uyum sağlamak ve tüketiciyi daha güçlü korumak amacı taşıdığı belirtti.