Cemal Paşa mason muydu? Cemal Paşa kimdir?

İttihat Terakki’nin üç önemli paşasından birisi olan Cemal Paşa’nın hayatını sizler için derledik…

Cemal Paşa mason muydu? Cemal Paşa kimdir, hangi dönemde yaşadı, nasıl öldü, hangi savaşlara katıldı, Osmanlı Devleti’ndeki görevi neydi, hangi eserleri verdi, ülkeyi niçin terk etti? 

İşte cevabı:

Askeri Eczacı Mehmed Nesib Efendi'nin oğlu olan Cemal Paşa, 1872 yılında Midilli adasında doğdu. Osmanlı Devletinin son yıllarında görev alan önemli kumandan ve devlet adamlarından olan Cemal Paşa İttihat ve Terakki Fırkasının kurucularındandır. 1890’da Kuleli Askeri Lisesinden 1895’te de Harp Akademisi'nden mezun oldu. Genelkurmay Birinci Şubesinde bulundu. Kırklareli İstihkam İnşaatı Şubesinde çalışmak üzere İkinci Orduda görev yaptı. Daha sonra Selanik’teki Redif Fırkası Kurmay başkanlığına tayin edilerek Üçüncü Ordu emrinde görev yaptı.

VALİLİK DÖNEMİ HOŞNUTSUZLUKLARA SEBEBİYET VERDİ

Cemal Paşa 1909’da Adana valisi, 1912’de Bağdat valisi oldu. Valiliği sırasında yaptığı bir takım muameleler bazı hoşnutsuzluklara sebebiyet verdi. Adana’da Ermenilerin hatırı için, Erzin Kazası müftüsü dahil yüzlerce Müslümanı idam ettirdiği nakledilmektedir. Bu eylemlerini bizzat kendisi hatıratında açıkça dile getirmektedir. Cemal Paşa, 1912’de Bulgarlarla yapılan muharebede kumandan idi, ancak muvaffak olamayıp, Çatalca hattına kadar çekilmek zorunda kaldı. Aynı yıl menzil müfettişi ve ordu idare reisi oldu. İttihat ve Terakki Cemiyeti hükümeti ele geçirince, Cemal Paşa 1913 yılında İstanbul muhafızı yapıldı. Enver Paşa Harbiye Nazırı olunca, Cemal Paşa önce Nafia Nazırı, sonra da Bahriye Nazırı oldu. 

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞINDA ORDU KOMUTANI

Cemal Paşa, Birinci Dünya Savaşı çıktığı zaman, Harbiye Nazırlığı yanında, İkinci Ordu kumandanlığını da üstlendi.

Daha sonra Enver Paşa'nın emriyle Suriye’nin güvenliğini sağlamak ve Mısır’ı İngiliz istilasından korumak vazifesiyle Dördüncü Ordu kumandanlığına tayin edilerek Suriye’ye gitti. Cemal Paşanın burada emrindeki 12.000 kişilik orduyu Sina Çölünden geçirme teşebbüsü başarısızlıkla sonuçlandı ve ordu çok büyük zayiatlar verdi. 

OSMANLI’NIN SONUNU GETİREN YENİLGİ ÜZERİNE ÜLKEYİ TERK ETTİ

1915 senesinde Enver, Talat ve Cemal paşalar arasında önemli ihtilaflar çıktı. Hükümetin ileri gelenlerinden her biri Birinci Dünya Savaşı’ndaki yenilgiler üzerine yurt dışına kaçtılar. Cemal Paşa Berlin ve Münih’e gitti. Bolşevik ihtilalcileriyle tanıştıktan sonra Rusya’ya geçti. Oradan Taşkent’e gitti. Enver Paşa'nın da Türkistan’a gelmesi üzerine oradan ayrılıp Tiflis’e gitti. Orada Ermeni komitecileri tarafından 22 Temmuz 1922’de öldürüldü. Önce Tiflis’de gömüldü ise de sonra Erzurum’a getirilerek şehitliğe defnedildi.

TORUNU HASAN CEMAL MASON OLMADIĞINI SÖYLÜYOR

Cemal Paşanın 5 oğlu vardır. Gazeteci Hasan Cemal, Cemal Paşa’nın torunudur. 1915’teki Ermeni tehcirinin “Soykırım” olduğunu iddia ederek büyük tepkilere neden olan Hasan Cemal, dedesi Cemal Paşa hakkındaki Masonluk iddialarıyla ilgili şunları söylüyor: “Dedem Cemal Paşa kati bir surette Mason değildi. Fakat Talat Paşa için aynı şeyi söyleyemem. Çünkü Talat Paşa Masondu. Bu yüzden zaman zaman dedem Cemal Paşa ile Talat Paşa karıştırılıyor. Cemal Paşa’nın Mason olduğuna dair hiçbir vesika yoktur.”

ESERLERİ:

“Plevne Savunması” adlı eseri 1898’de, Hatıraları ise 1923’te İstanbul’da basıldı.

Hatırat, Arma Yayınları / Tarih – Anı Dizisi

Gazeteilksayfa.com