Baharın ve yeniden doğuşun bayramı “Nevruz”

Doğanın yeniden canlandığı, gece ve gündüzün eşitlendiği bu gün, Orta Asya’dan Balkanlara, Kafkaslardan Anadolu’ya kadar geniş bir coğrafyada baharın gelişini mücdeleyerek kutlanıyor. Nevruz, "yeni gün" anlamına gelirken, tarihte de pek çok medeniyetin inancı ve gelenekleriyle örtüşerek özel bir gün olma özelliğini korumuştur.

NEVRUZ'UN KÖKENİ VE TARİHSEL ANLAMI

Nevruz’un kökeni binlerce yıl öncesine dayanmaktadır. Tarihi kaynaklara göre, Nevruz’un ilk kutlandığı yerlerden biri Pers ve Mezopotamya uygarlıklarının yaşadığı topraklardır. Aynı zamanda Zerdüşt geleneğinde de kutsal sayılan bu gün, doğanın uyanışını ve güneşin zaferini temsil eder. Ancak Nevruz sadece bu coğrafyayla sınırlı kalmamış, özellikle Türk dünyasında da çok büyük bir kültürel miras haline gelmiştir.

NEVRUZ'UN TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ

Nevruz, Türk toplumları için sadece mevsimsel bir dönüşümü değil, aynı zamanda tarihsel bir yeniden doğuşu simgeler. Orta Asya bozkırlarında yaşayan Türk boyları, Nevruz’u Ergenekon Destanı ile ilişkilendirmiştir. Destana göre, Türkler demir dağları eriterek yeni bir yurt edinmiş, esaretten kurtulmuş ve özgürlüğe kavuşmuştur. Bu nedenle Nevruz, Türk halklarının bağımsızlık ve birlik günü olarak da kabul edilir.

Osmanlı Dönemi’nde de Nevruz’un özel bir yeri vardı. Sarayda "Nevruziye" adı verilen şiirler yazılır, Nevruz gününe özel eşraf ve devlet büyüklerine hediyeler sunulurdu. Anadolu’nun dört bir yanında halk, baharı karşılamak için şölenler düzenler, ateşten atlayarak kötü enerjilerden arındıklarına inanır ve tarlaların bereketli olması için dualar ederdi.

NEVRUZ GELENEKLERİ VE KUTLAMALAR

Günümüzde Nevruz Bayramı, başta Türk dünyası olmak üzere Orta Doğu, Orta Asya ve Balkanlar’da çeşitli ritüellerle kutlanıyor. Türkiye’de ve Türk coğrafyasında Nevruz kutlamalarında ateşten Atlama, Yumurta Boyama, Bayram Sofralarındaki yemekler, Halk Oyunları ve Türkü söylemek gibi etkinlikler yapılır.