Adil Han'ın son sahafı: Aşiyan

Bir zamanlar sahafiye meraklılarının doldurduğu Zafer Çarşısı, Birlik İş Merkezi, Adil Han, Aksoy Pasajı'ndaki sahafların çoğu artık yok... Önemlice bir bölümü ya iş yerlerini kapatmış ya da sınav kitapları satıyorlar... Bazıları da sadece ikinci el kitap satan yerlere dönüşmüş... Büyük kitapevlerine karşı dayanacak gücü kalmayanlar ise ya kitapçılığı bırakmış ya da internet üzerinden kitap satıyorlar. Zaten internet üzerinden kitap satışlarının yaygınlaşması, kitapçıya gidip kitap alma alışkanlığını da bitirme noktasına getirmiş. Tüm bu yaşananlarında arasında sadece sahafiyelik kitap satmakta diren bir kaç kitapevinden biri de Adil Han'da kiAşiyan Kitapevi... Adil Han'ın kitaplar ve dergiler ile dolu merdivenlerinden çıkarken ikinci katta hemen sağınızda kalıyor Aşiyan... 15 yıl boyunca merhum Ethem Coşkun'un işlettiği kitapevine artık oğulları Cantürk ve Ceyah bakıyor. Adil Han'da sadece sahafiye satan tek kitapevi kalmış. O da Aşiyan Sahaf... Yıllarının sahaflığa adamış merhum Ethem Coşkun'un oğlu Cantürk Coşkun, Gazete Habervaktim'e Ankara'daki sahafları, Ankara sahaflığını anlattı.

ADİL HAN'DA SADECE BİZ KALDIK!

Adil Han Kitapçılar çarşısında sadece sahafiyelik kitap satan tek kitap siz kaldınız değil mi?
Evet. Sadece biz varız. Adil Han'da 40 yakın kitapçı var ama bunların çoğu sınav kitapları satıyor. Sadece sahafiyelik kitap satan bir tek biz kaldık.
Peki, Adil Han dışında sahaflık yapan var mı?
Var çok var. Sanat Kitapevi var. Ahmet Yüksel, Güven Tuğ, Güven Özgüç var. Rahmetli Turgut Koralatan vardı.
Babanız Sahaflar Derneği'nin başkanıydı. Türkiye'de kaç sahafları var?
Babam Ankara'da kurulan Sahaflar Derneği'nin kurucusu ve başkanıydı. Türkiye'de kaç tane sahaf vardır sorunuza gelince vallahi ben de hiç düşünmedim ama çoğunluğu İstanbul ve Ankara'da olan belki de 100 tane sahaf kalmıştır. 

ANKARA'NIN 40 YILLIK SAHAFI

Siz babanız merhum Etem Coşkun'dan devraldınız bu işi. Aile olarak kaç yıldır sahaflık yapıyorsunuz?
Benim 25'inci senem, Babamın 30 yılı geçmiştir, belki 40 yıl olmuştur. Biz burayı 2003 yılında devraldık. Babam memurdu zaten. Ben başka kitapevlerinde sahaflık yaptım. Biz Erzurum kökenli bir aileyiz. Babam Ankara Ziraat Okulu mezunuydu. Ona babasından dedesinden geçen biz özellik eski kitaplara olan merak. Eski yazıyı da onlardan öğreniyor. Kendisi Tarih Vakfı'nda Osmanlıca dersleri de veriyordu.
Ankara Sahafları ile İstanbul sahafları arasındaki bariz farklar nelerdir?
İstanbul sahafları bizden daha iyidir. Gerçi son yıllarda biraz azaldı ama; İstanbul'un Osmanlı'ya uzun yıllar başkentlik etmesinin de etkisi var. Oradan gelen bir gelenek var İstanbul'da.
Tabi, İstanbul'da medreseler var oradan gelen eserler var. Osmanlı kültür kurumlarının da İstanbul'da olmasının bir etkesi var bunda. Ankara İstanbul'a oranla daha geç imar edilen bir kent olmasından ötürü sahafiyelik eserlere ulaşmak İstanbul'a oranla daha güç. Ancak, Ankara'nın başkent ilan edilmesi ile birlikte İstanbul'dan gelşen kurumlar ile birlikte Ankara Kalesi ve Ulus civarında yoğunlaşma oluyor. O yıllarda Ankara'ya gelen memur, öğretmen, gazeteci, yazar, şairler var... Tabi, Ankara Bab-ı Alisi'de Ulus'ta Rüzgarlı Sokak'ta olduğu için oradan da gelen kaynaklar var. 

KİTAPLARIN ÇOĞU ANKARA'DAN

Buradaki sahaflık kitapların çoğu Ankara'dan değil mi?
Çoğu Ankara'dan gelen kitaplar ama İstanbul'dan gelen kitaplar da var. Örneğin, İstanbul'dan gelen sahaflardan aldığımız kitaplarda var bizim İstanbul'dan getirdiğimiz, bizim kendimizin İstanbul'dan gidip aldığımız kitaplarda var.
Elinizdeki kitapların çoğu Osmanlıca sanırsam? Yeni harfler ile basılan Cumhuriyet'in ilk dönemlerinden kalan eserlere ilgi var mı?
Sahafiyelik kitap dediğinizde akla gelen Osmanlıcadır tabi. Bizde Osmanlıca çoğunlukta yanı sıra yeni harfler ile basılan kitaplarda mevcut tabi. Biz de hem Osmanlıca kitaplar hem de Cumhuriyet'in ilk yıllarından kalan yeni harfler ile basılan kitaplar mevcut.
Osmanlıca dışında yani Arap harfleri ile basılan değil; Grek alfabesi ile basılan Karamanlıca kitapları satıyor musunuz?
Burada daha çok bildiğimiz, yani anladığımız konulardaki kitapları satıyoruz. İllaki Karamanlıca kitaplarda geliyor ama biz bilmediğimiz kitapları satmıyoruz. Bu konunun da uzmanın olan sahaflar var. 

300 YILLIK KİTAP

Sizin elinizde çok kıymetli diyebileceğiniz eserler mevcut mu?
Şu sıralarda elimizde 1729 yılında kalan 'Kitab-ı Lügat-ı Vankulu' Sihah El-Cevheri adlı eser var. Bu kitap nerdeyse üç yüz yaşında. İbrahim Müteferrika'nın kurduğu Yalova Matbaasında basılan ilk kitap biz deki eksik halde ama ciltlenmiş vaziyette bir kitap, bazı kısımları da maalesef var görmüş, bu kısımlarına kurt düşmüş, güve yemiş.
Eskilerin Kebikeç dediği bir yöntem var. Kitapları her türlü haşerattan koruyan ruh ya da melek diye biliyorum. Sizin bu tarz yöntemleriniz var mı?
Kitapların eskiler üstüne sizin dediğini duayı yazarlardı. Biz de bazı kitaplarda bu duaları görüyoruz. Ancak, sahaflık bir kitabın en fazla cildini koruyabilirsiniz ona klasik yöntemler ile cilt yapan mücellitler var ama sayfaları zarar görmüşse ona yapabileceğimiz çok fazla bir şey de yok maalesef.  Yırtık sayfayı tamir etmek mümkün değil.
Babanız merhumun Osmanlıcadan tercüme eserleri vardı. Siz Osmanlıca biliyor musunuz?
Ben matbu harfler ile basılan Osmanlıca kitapları okuyabiliyorum. Rika denen el yazı ile yazılan Osmanlıca okuyamıyorum.
Matbu ile yazılı arasındaki fark nedir?
Şimdi de el yazısı daha zor okunur biliyorsunuz o türden bir fark var ikisinin arasında diyebilirim. Eskiler bu matbaa yazısına nesih yazı derler. El yazısına rika derler. 

HER ŞEY İNTERNETE DÖNDÜ

Burası bir zamanlar Ankara'da sanat ve edebiyat çevrelerinin de buluştuğu noktalardan biriydi.
Artık şair ve yazarların çoğu İstanbul'da olduğu için Ankara'da pek fazla bu bağlamda değerlendirebileceğimiz pek fazla kişi de kalmadı.
Son olarak internet üzerinden yapılan sahaflık kitap satışını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Artık her şey İnternet üzerinden satılıyor bizim açımızdan önemli olan tabi eskiden olduğu gibi kitapların sahaflardan alınmasını isteriz.

Uğur DUYAN/HABERVAKTİM