98 Yıl Önce Başkent Olduk

TBMM’nin kabul ettiği tek maddelik yasa ile 98 yıl önce bugün Milli mücadelenin merkezi Ankara başkent oldu. Ankara’nın başkent oluşu bugün çeşitli etkinliklerle kutlanacak.

Milli mücadelenin merkezi Ankara, ülkenin düşman işgalinden kurtulmasının ardından 98 yıl önce bugün 13 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin başkenti oldu.

Kurtuluş Savaşı’ndan büyük bir zaferle çıkan Türkiye Devleti’nin yeni ve güvenli bir yönetim merkezine ihtiyacı vardı. 4 Eylül 1919’da Sivas Kongresi çalışmaya başladı. “Heyet-i Temsiliye” adıyla geçici bir hükümet kuruldu. Misak-ı Millî’nin esasları kararlaştırıldı. İstanbul hükümeti bu durum karşısında Mustafa Kemal Paşa ile görüştü. Uzun görüşmeler sonunda Mebuslar Meclisi’nin İstanbul’da toplanması, fakat Heyet-i Temsiliye’nin Anadolu’da kalması uygun görüldü. Seçilen milletvekilleri İstanbul’a giderken Eskişehir’de Mustafa Kemal ile görüşeceklerdi. Fakat kendisi görüşmelerin Anadolu'nun ortasında, cephelere eşit uzaklıkta güvenilir bir kent olan Ankara’da yapılmasına karar verdi. Böylece Heyet-i Temsiliye’nin merkezi Ankara oldu.

SEYMENLER KARŞILADI

Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye’nin batı illerine ve İstanbul’a yakın olması gerektiğini düşünüyordu. Batı illerinin bir kısmı Yunanlıların işgalindeydi. Dolayısıyla buralar tehlike altındaydı. Ankara ise işgale uğramamış, Anadolu’nun tam ortasında, yolların kesişme noktasında, savaş cephelerine eşit uzaklıkta bir şehirdi. Onun için Anadolu’nun merkezindeki Ankara’dan diğer illerle haberleşme kolay sağlanabilir ve savaş cepheleriyle iletişime geçilebilirdi. 27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti, Dikmen sırtlarında Seymenler tarafından coşkuyla karşılandı. Atatürk burada 'Seymenler, niye zahmet ettiniz, neden geldiniz?' diye soruyor. Seymenler de 'Seni görmeye geldik Paşam. Vatan uğruna ölmeye geldik.' yanıtını veriyor. Atatürk de, 'Fikrinizde sabit misiniz?' diye soruyor, hepsi de bir ağızdan ‘Andolsun’ diyerek karşılık veriyor. Heyet-i Temsiliye, Ankara halkının milli davaya olan inancına duyduğu güvenle Milli Mücadeleyi buradan yürüttü.

YÖNETİM MERKEZİNİN KANUNLAŞMASI ŞART OLDU

23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara’da açıldı. Milletin ve devletin bağımsızlığını koruma savaşı yine Ankara’da sürdürüldü ve sonuçta büyük bir zafer kazanıldı. Lozan Antlaşması gereği, 2 Ekim 1923’te İtilaf Devletleri İstanbul’u tamamen boşalttı, 6 Ekim 1923’te şanlı Türk ordusu milletin büyük coşkusu içinde İstanbul’a girdi. Artık devlet merkezi meselesinin karara bağlanması ve kanunlaşması gerekiyordu.

MECLİS’E ÖNERİYİ KİM VERDİ?

13 Ekim 1923 günü Dışişleri Bakanı İsmet Paşa (İnönü) ve 14 milletvekili, Ankara'nın başkent olması için Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yasa önerisi verdi. Tek maddelik kanun teklifinde, “Türkiye devletinin ‘Makarrı İdaresi’ Ankara şehridir” denildi. Öneri Meclis'te oylandı, kabul edildi. Böylece Ankara, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin başkenti oldu.

OSMAN AKDOĞAN/İLKSAYFA