12 Yeni müze

2013 yılında kurulan Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, tarihi ilk çağlara kadar uzanan Hükümet Meydanı'nın tam ortasında Cumhuriyet'in ilk Başbakanlığı olan beyaz mermer kaplı binayı, rektörlük binası olarak kullanıyor. Uzun yıllar memurlara ve bürokratlara ev sahipliği yapan binanın tarih kokan koridorlarında artık üniversiteli gençler ve akademisyenler dolaşıyor. Prof. Dr. Mehmet Barca ile sohbetimize bir zamanlar Adnan Menderes'in de kullandığı ahşap odada başladık. Barca, ''Cumhuriyet'e tanıklık eden bir meydanda, Türkiye'nin yakın tarihinde önemli rol oynamış insanların yaşadığı mekânlarda kurulmuş bir üniversite olmanın bahtiyarlığını yaşıyoruz'' diyor ve ekliyor: ''Ankara'da bu açıdan en şanslı üniversite biziz.'' Yeni projelerinden, araştırma, merkezlerinden ve kurmayı hedefledikleri müzelerinden bahseden Prof. Barca, Ulus'un dönüşümünün üniversite ile mümkün olacağı kanısında… Rektör Prof. Dr. Mehmet Barca, beşinci yılını kutlayan Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi'nin gelecek projelerini ve 2023 vizyonunu Habervaktim'e anlattı.

BİLGİYİ TOPLAYAN DEĞİL ÜRETEN ÜNİVERSİTE

Sadece sosyal bilimler alanında çalışan bir üniversite kurulmasındaki amaç nedir?
Türkiye'de yayın performansı alanlara göre sıralandığında, aslan payını sağlık bilimleri alıyor. Onu mühendislik bilimleri, temel bilimler ve sosyal bilimler takip ediyor. Sosyal bilimler yüzde 7-8 ile son sırada. Bu da gösteriyor ki ülkemizde sosyal bilim alanında araştırma ürünü sayısı diğer alanlara oranla düşük. Bu rakam, Türkiye'nin sosyal bilimler açısından gerekli olan ihtiyacını karşılamaktan uzakta. Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi'nin amacı, tematik bir üniversite olarak Türkiye'nin toplumsal meselleri karşısında gerekli olan sosyal bilimler ihtiyacını karşılamaktır. Bilgiyi toplayan değil, bilgiyi üreten bir üniversite olmaktır.
Sosyal bilimlere ağırlık veren başka üniversitelerde var ama… 
Evet, yalnız sağlık bilimlerinin olduğu üniversitelerde, sağlık bilimleri baskın geliyor. Özellikle sağlık ve mühendislikte bu böyle. Osmanlıda, Avrupa ile hemen hemen aynı yıllarda başlayan sosyal bilim ağırlıklı eğitim veren ilk kurum Mülkiye. Mülkiye-Tıbbiye-Harbiye üçlüsü bilinen bir örnektir. Mülkiye sosyal bilimler alanında yeterli çalışmaları veren bir kurum olmasına rağmen günümüzde özellikle Bilkent ve Boğaziçi öne çıkan iki üniversitedir. Sağlıklı bilimlerinin bu iki üniversitede olmaması sosyal bilimlerin önünü açmıştır.

TEK DEVLET ÜNİVERSİTESİ

Sadece sosyal bilimler alanında çalışan başka üniversiteler var mı?
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, sosyal bilimler alanında kurulmuş tek devlet üniversitesi. Bir diğeri Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi adında bir vakıf üniversitesi var. Bir diğeri de yine bir vakıf üniversitesi olan İbn Haldun Üniversitesi. İki kurumla da iyi ilişkilere sahibiz

SOSYAL BİLİM ÇALIŞMALARI İHTİYACI KARŞILAMALI

Hocam, siz özellikle araştırma merkezleri üzerinde duruyorsunuz? Bu konuyu açıklayabilir misiniz?
Türkiye'de yöneticilerin yüzde atmışının sosyal bilimlerden geldiğini görüyoruz. Sosyal bilimlerin, yetişmiş insan gücünün ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeyde olması gerekir. Sosyal bilim çalışmaları, toplumsal meselelere karşı çözüm üretmeli, ihtiyaçlarını karşılamalıdır. Türkiye'nin sosyal bilimlerdeki araştırma performansı istenilen düzeye ulaşmış değildir. Ulusal ihtiyaçlar kadar, Türkiye'nin uluslararası düzeyde artan etkinliği düşünüldüğünde bu ihtiyaçlara da yanıt verecek olan araştırmaların yapılması gerekir. Örneğin, Ortadoğu ve Afrika'da artan etkinliğini karşılayacak enstitülerin, araştırma merkezlerinin olması lazım. Biz de buna uygun enstitü ve merkezler kuruyoruz.

ARAŞTIRMA MERKEZLERİ

Mevcut araştırma merkezleri nelerdir?
Şimdiye kadar kurulan 10 araştırma merkezimiz var. Bunlar; Deneysel İktisat Uygulama ve Araştırma Merkezi, Dil Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kültür ve Medeniyet Araştırmaları Merkezi, Rekabet ve Regülasyon Çalışmaları Uygulama ve Araştırma merkezi, Saha Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yöntem Eğitimi Uygulama ve Araştırma merkezi, Yükseköğretim Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Sosyal İnovasyon Merkezi (ASBÜSİM). Araştırma merkezlerinin yanı sıra, diğer üniversitelerde pek örneğine rastlanmayan enstitülerimiz var: Batı Araştırmaları Enstitüsü, Hacı Bayram Veli İslami Araştırmaları Enstitüsü, Orta Doğu ve Afrika Araştırmaları Enstitüsü ve Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü.

'MÜZELER AVLUSU' PROJESİ

Hocam, sizin bir de sponsor ihtiyacı olan 'Müzeler Avlusu' projeniz var. Kısaca onlardan bahsedebilir misiniz?
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi olarak Cumhuriyet'e tanıklık eden bir meydanda, Türkiye'nin yakın tarihinde önemli rol oynamış insanların yaşadığı mekânlarda kurulmuş bir üniversite olmanın bahtiyarlığını yaşıyoruz. Ankara'da bu açıdan en şanslı üniversite biziz.

ADNAN MENDERES MÜZESİ

Cumhuriyet'in kurulduğu yerde olmamızdan hareketle; Cumhuriyet'in yüzüncü yılına yetişmek üzere, bu tarihi mekânlarda nelerin yaşandığını sonraki kuşaklara anlatacak olan müzeler kurmayı hedefliyoruz. Bu çerçevede; şuan içinde bulunduğumuz Başvekâlet binasında Cumhuriyet'in Hazine odası olduğu için bir Hazine Müzesi; Adnan Menderes bu binada başbakanlık yaptığı için Demokrasi ve Adnan Menderes Müzesi, yine bu binada bize Sümer Holding'den kalan 340 adet tablo var. Bu tablolardan oluşacak olan Genç Cumhuriyet Ressamları Müzesi'ni kurmayı planlıyoruz. Yine oldukça zengin bir Ankara fotoğrafları koleksiyonumuz var. Bu fotoğraflardan oluşacak bir Ankara Fotoğrafları Müzesi projemizi de bu binada yapmak istiyoruz.

İSKİLİPLİ ATIF HOCA MÜZESİ

Eskiden İstiklal Mahkemesi olan binamızda, İstiklal Mahkemesi canlandırmasının da olacağı bir müze kuracağız. Yine binanın altı zindan olarak kullanılmış. Zindandan çok sayıda meşhur gelip geçmiş. Biri de İskilipli Atıf Hoca. İskilipli Atıf Hoca tutulduğu hücrenin yerini biliyoruz. Biz orayı İskilipli Atfı Hoca müzesi yapacağız. İskilipli Atıf Hoca'nın ailesi ile irtibat kurduk, Hoca'nın ailesi Atıf Hoca'ya ait ellerindeki bütün özel eşyaları bize devretti. Onları da orada sergileyeceğiz. 

VALİLİK, İDARE MÜZESİ OLACAK

Bu avlunun en eski yapısı, Osmanlı'dan kalan tek yapı Ankara Valiliği, o da 2019'da taşınacak. Biz o binayı Ankara İdari Müzesi yapacağız. Yine bu avludaki bir diğer yapıda, Sümer Holding binasında; Kamu İşletmeleri Müzesi'ni kuracağız. Yine bir başka projemiz Eşya Müzesi. Ankara Kalesi'nde bize tahsis edilen bir konak var. Orada bir Ankara Evi Müzesi kurmak istiyoruz.

ROMA YOLU MÜZESİ

Bizim bir diğer projemiz ise; Roma Yolu ve Medeniyet Seviyeleri Müzesi. Hükümet Meydanından aşağıya indikçe, kazdıkça her 2 metrede bir medeniyet çıkıyor. Biz burada 300 metre genişliğinde 14 metre derine inen ve üstü cam ile kapalı bir açık hava müzesi kurmak istiyoruz, Osmanlı, Selçuklu, Bizans, Roma ve çok daha öncesine kadar uzanan bir geçmişi açığa çıkmış olacaktır. 
Bütün müzelerimizin arkasında bir araştırma merkezimiz olacak. Her birini bir butik kütüphane ve bir canlandırma olacak şekilde hayata geçirmek istiyoruz. Bazı müzelerimize Ankara Valiliği sponsor oldu. Diğer müzelerimize ise sponsor ihtiyacımız sürüyor.

SOSYO-KENT VE ÖZGÜN MÜFREDAT

Beşinci yılınıza giriyorusunz. Bu kapsamda yeni projeleriniz olacak mı?
Biz beşinci yılımızda stratejik hedeflerimizi açıklayacağız. 'Müzeler Avlusu' projemiz bu stratejik hedeflerimizden biri. Önümüzde beş yıl içinde 2023 için hazırladığımız, 2018'de başvuracağımız ve Bakanlar Kurulu onayı bekleyeceğimiz Sosyo-kent projesi var. Ulus Adası'na yayılmış Ankara Evlerinin her birini bir araştırma merkezine dönüştürme projemiz var. Bu kapsamda Büyükşehir ve Altındağ Belediyelerinden taleplerimiz var. Mülk sahiplerinden bu evleri almak için temaslarımız olacak. Araştırma önceliklerimizi belirledik. Bu çerçevede, master ve doktor programlarımızı açıklayacağız. Öğrencilerimizi hayata hazırlamak için yine mevcut müfredatın yanında bir de ekstra müfredat geliştiriyoruz. Müfredatın bir yılı teorik bir yılı da sahada uygulamalı olacak.

Uğur DUYAN/HABERVAKTİM