Türkiye ve Afrika ülkeleri Cibuti’de buluşuyor

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Türkiye, 2008 yılından bu yana Afrika Birliği'nin dokuz stratejik ortağından biri konumunda. Bu çerçevede, düzenli olarak Türkiye-Afrika Ortaklık Zirveleri düzenleniyor. Zirvelerle, Türkiye-Afrika ilişkilerinin gelecek 5 yıllık stratejisi ve yol haritası belirleniyor.

En son Zirve, 16-18 Aralık 2021'de İstanbul'da yapıldı. Bir sonraki zirvenin ise 2026'da bir Afrika ülkesinde düzenlenmesi öngörülüyor. Zirve toplantılarında alınan kararların gözden geçirilmesi için "Bakan Düzeyinde Gözden Geçirme Konferansı" gerçekleştiriliyor. Bunların ilk ikisi 2011 ve 2018'de İstanbul’da yapıldı.

Bakan Fidan, Konferans kapsamında, ev sahibi Cibuti'den ve Afrika ülkelerinden mevkidaşlarıyla ikili görüşmeler yapacak. Söz konusu ziyaret aynı zamanda Türkiye'den Cibuti'ye dışişleri bakanı düzeyindeki ilk ziyaret olacak. Fidan'ın konferansta, Afrika'yla ilişkilerin Türkiye'nin dış politikasının temel sütunlarından birini teşkil ettiğini, Türkiye-Afrika ilişkilerinin karşılıklı saygı ve yarar temelinde, kurumsal ve sistematik bir çerçevede yürütülmekte olduğunu, Türkiye'nin Afrika'ya yönelik faaliyetlerinde, Afrika ülkelerinin kendi öncelik ve ihtiyaçları temelinde insani, sosyal ve ekonomik kalkınmalarına odaklandığını ve Türkiye'nin Afrika'da barış ve istikrarın sağlanmasına katkı sağlamaya devam edeceğini vurgulaması öngörülüyor.

Bakan Fidan'ın ayrıca, Afrika'nın küresel siyasette ve Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere, çok taraflı platformlarda sesinin daha çok duyulmasını ve hak ettiği konuma ulaşmasını teminen Türkiye'nin güçlü desteğinin süreceği, bu bağlamda Türkiye'nin Afrika Birliği'nin G20'ye tam üye olmasına güçlü destek verdiği, Afrika Birliği ve Afrika'daki bölgesel kuruluşlarla ilişkileri derinleştirmeyi hedeflediği ve 2022-2026 Ortak Eylem Planı'ndaki projelerin uygulanması için Afrikalı ortaklarla çalışmaya devam edileceği konularını da ele alması bekleniyor.

KONFERANSIN GÜNDEMİ VE SONUÇLARI

Türkiye-Afrika Ortaklığı Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı'na, Afrika Birliği'nin, ortaklarıyla yapacağı toplantılara üye ülkelerden katılıma dair belirlediği usul uyarınca, 14 Afrika ülkesinin (Cibuti, Moritanya, Angola, Kongo Cumhuriyeti, Gana, Komorlar Birliği, Güney Sudan, Çad, c Libya, Nijerya, Zimbabve, Zambiya ve Mısır) Dışişleri Bakanları ile Afrika Birliği Komisyonu'ndan temsilcilerin katılımları bekleniyor.

2021'de düzenlenen Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'nde kabul edilen 2022-2026 Ortak Eylem Planı'nda, "Barış, Güvenlik ve Yönetişim; Ticaret, Yatırım ve Sanayi; Eğitim, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon (BTİ) becerileri, Gençlik ve Kadın Gelişimi; Altyapı Geliştirme ve Tarım; Sağlık Sistemlerinin Geliştirilmesi" başlıklarında çok sayıda ortak proje belirlenmişti.

Söz konusu zirvede alınan kararların ve ortak projelerin hayata geçirilmesine yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu bağlamda, 2-3 Kasım'da düzenlenecek Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı kapsamında, 2021'de İstanbul’da düzenlenen Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'nde alınan kararların takibinin yapılması, Zirve sonucunda kabul edilen "2022-2026 Ortak Eylem Planı"nda kayıtlı hedeflerde kaydedilen ilerlemelerin değerlendirilmesi ve Türkiye-Afrika ortaklığının güçlendirilmesine yönelik atılabilecek adımların ele alınması öngörülüyor.

Konferans sonucunda, "Ortak Bildiri" ile "2022-2024 Ortak Uygulama Raporu" başlıklı iki belgenin kabul edilmesi planlanıyor. Türkiye ve Afrika Birliği Komisyonu söz konusu belgeleri ortaklaşa hazırlıyor. Ortak Bildiri metninde, Dördüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'ne uzanan süreçte, Türkiye-Afrika ilişkilerinin muhtelif veçheleriyle daha da geliştirilmesine ve derinleştirilmesine yönelik karşılıklı irade kayda geçirilirken, Türkiye ve Afrika ülkelerini etkileyen bölgesel, kıtasal ve uluslararası gelişmelere değiniliyor.

Ortak Uygulama Raporu'nda ise Türkiye'nin 2022-2026 Ortak Eylem Planı'nda kayıtlı hedeflere yönelik olarak, 2022-2024 döneminde Afrika'da gerçekleştirdiği ikili ve çok taraflı faaliyetler özetlenirken, mevcut işbirliğinin daha etkin hale getirilmesine yönelik önerilerde bulunuluyor.