Tarihte bugün: Türk Polis Teşkilatı 180 yaşında

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna ve günümüze uzanan süreçte önemli dönüşümler geçiren Türk Polis Teşkilatı, bugün İçişleri Bakanlığına bağlı bir genel müdürlük olarak görevini sürdürüyor.

Türk Polis Teşkilatı'nın kuruluşu, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme çabalarının bir parçası olarak ortaya çıktı. 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla başlayan yenileşme hareketleri, güvenlik alanında da önemli değişiklikleri beraberinde getirdi. O döneme kadar şehir güvenliği büyük ölçüde askeri birlikler ve yeniçeriler tarafından sağlanıyordu. Ancak Yeniçeri Ocağı'nın 1826'da kaldırılmasından sonra şehir güvenliğinde yeni bir yapılanmaya ihtiyaç duyuldu.

Sultan Abdülmecid döneminde, 10 Nisan 1845 tarihinde yayınlanan "Polis Nizamnamesi" ile modern anlamda ilk polis teşkilatı İstanbul'da kuruldu. Bu nizamnameyle birlikte "Zaptiye Müşiriyeti" adı altında bir teşkilat oluşturuldu ve böylece asayiş ve güvenlik hizmetleri askeri birliklerden ayrı olarak organize edilmeye başlandı.

Bu yeni yapılanmanın temel amacı, özellikle büyüyen şehirlerde artan suç oranlarıyla daha etkin mücadele etmek, toplumsal düzeni korumak ve yabancıların da yoğun olarak yaşadığı İstanbul gibi şehirlerde modern bir güvenlik sistemi kurmaktı.

II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ VE TEŞKİLATIN GELİŞİMİ

Polis Teşkilatı'nın asıl gelişimi, II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) gerçekleşti. 1879 yılında "Zaptiye Nezareti" kurularak, polis teşkilatı daha sistemli bir yapıya kavuşturuldu. 1881'de ise ilk kez "Polis" terimi resmi olarak kullanılmaya başlandı ve polis memurlarına ilişkin düzenlemeler yapıldı.

II. Abdülhamid döneminde, polis teşkilatının istihbarat faaliyetlerine ağırlık verildi ve teşkilat sadece suçla mücadele eden bir kurum olmaktan çıkarak, siyasi muhalifleri de takip eden bir yapıya dönüştü. Bu dönemde, özellikle Avrupa ülkelerindeki polis teşkilatları örnek alınarak modernleşme çabaları sürdürüldü. 1907 yılında çıkarılan yeni nizamname ile polis teşkilatının görev ve yetkileri genişletildi, teşkilat yapısı yeniden düzenlendi. Bu nizamname, Cumhuriyet döneminde de uzun süre yürürlükte kalmıştır.

MİLLİ MÜCADELE VE CUMHURİYET DÖNEMİNDE POLİS TEŞKİLATI

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve Milli Mücadele yıllarında polis teşkilatı, zor koşullar altında görevini sürdürdü. İşgal altındaki İstanbul'da ve Anadolu'nun çeşitli yerlerinde polisler, Milli Mücadele'ye destek verdi.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte, polis teşkilatı da yeni devletin ilkeleri doğrultusunda yapılandırıldı. 1923 yılında "Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti" kurularak, güvenlik hizmetleri tek bir çatı altında toplandı. 1937 yılında çıkarılan 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu ile modern emniyet teşkilatının temelleri atıldı.

Cumhuriyet döneminde polis teşkilatı, çağın gereklerine uygun olarak sürekli kendini yeniledi, teknolojik gelişmeleri takip etti ve personelinin eğitimine önem verdi. 1938 yılında Ankara'da açılan Polis Enstitüsü, 1962 yılında kurulan Polis Koleji ve daha sonra açılan Polis Akademisi ile teşkilatın eğitim altyapısı güçlendirildi.

GÜNÜMÜZDE TÜRK POLİS TEŞKİLATI

Günümüzde İçişleri Bakanlığına bağlı Emniyet Genel Müdürlüğü olarak hizmet veren Türk Polis Teşkilatı, merkezde daire başkanlıkları, taşrada ise il ve ilçe emniyet müdürlükleri şeklinde örgütlenmiştir. Teşkilat, asayiş, trafik, terörle mücadele, siber suçlar, narkotik suçlar gibi çeşitli alanlarda uzmanlaşmış birimlerle görevini sürdürmektedir.

Modernleşme çabaları kapsamında teknolojik altyapısını sürekli geliştiren teşkilat, MOBESE sistemi, biyometrik kimlik tespit sistemleri, gelişmiş adli tıp laboratuvarları, insansız hava araçları gibi modern ekipmanlarla donatılmıştır.

Ayrıca uluslararası polis teşkilatlarıyla işbirliği yaparak, sınır aşan suçlarla mücadelede etkin rol oynamaktadır. Özellikle Interpol ve Europol gibi uluslararası polis örgütleriyle yakın işbirliği içinde çalışmalar yürütmektedir.

180. YILDA POLİS TEŞKİLATI

Kuruluşunun 180. yılında Türk Polis Teşkilatı, yaklaşık 300 bin personeliyle ülke genelinde hizmet vermektedir. Her yıl 10 Nisan, Polis Günü olarak kutlanmakta ve bu vesileyle şehit polisler anılmaktadır.