Sismik izolasyon nedir, ne işe yarar?

Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan’da meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki yıkıcı deprem sonrası binlerce yapı yerle bir olmuş ve yüzlerce vatandaşımız ölmüş ve yaralanmıştı. Depremin yaraları sarılmaya çalışılıp, arama-kurtarma faaliyetlerine devam edilirken farklı tartışmalarda gün yüzüne çıktı. 10 binden fazla yapının yerle bir olması ve binlerce insanın yıkılan enkazın altında kalması bu kadar bina nasıl yıkıldı? Herhangi bir önlem alınamaz mıydı? sorularını beraberinde getirdi. Uzmanlar, Japonya’da yaygın olarak kullanılan sismik izolasyon sisteminin büyük etkilerinin olduğunu savunuyor. Peki, sismik izolasyon nedir, ne işe yarar? İşte detaylarıyla sismik izolasyon:

SİSMİK İZOLASYON NEDİR?

Sismik izolatör, inşa edilen yapıyı etkileyecek deprem ve rüzgar gibi etkenlerin etkilerinin azaltılmasına yarayan sistemdir. Sismik izolasyon sistemleri, zemin ile binanın tabanı arasına esnek enerji sönümleyici malzemeler yerleştirerek, deprem sonrası binaya aktarılan deprem kuvvetinin azaltılmasına; sismik enerji ve hareketlerini emilim etmesine yardımcı olan malzemelerdir.

TÜRKİYE’DE KULLANILAN YAPILAR DA VAR

Türkiye’de ilk Tarsus-Adana-Gaziantep otoyolu üzerinde Atatürk Viyadüğü’nde kullanıldı. Yine kullanılan yerlerden bir başkası Bolu Viyadüğü’dür. Son zamanlarda ise, genellikle havaalanı, hastane, karakol, haberleşme merkezleri vb. gibi, herhangi bir olay olduğu takdirde çalışmalarının aksamaması gereken yerlerde kullanılıyor. Örneğin, Erzurum Devlet Hastanesi, Antalya Havaalanı, Sabiha Gökçen Havaalanı, Söğütözü Kongre ve Ticaret Merkezi, Kocaeli Üniversitesi Hastanesi ve Tarabya Oteli’nin güçlendirilmesinde kullanılmıştır.

ELAZIĞ DEPREMİNDE ŞEHİR HASTANESİ ETKİLENMEMİŞTİ

24 Ocak 2020 Cuma günü Elazığ’da 6,8 büyüklüğünde can kayıplarına sebep olan bir deprem meydana gelmişti. Şehirde hemen her bina sallanırken bir bina hiç etkilenmedi. Bu bina Elazığ Fethi Sekin Şehir Hastanesi. Sebebi ise, yapımında kullanılan sismik izolasyon sistemidir. Hastanenin zemininde bulunan 872 adet deprem izolatörü sayesinde 6,8 büyüklüğündeki depremi, olay esnasında hastanede bulunan vatandaşlar 3,1 büyüklüğünde hissetti.

BİNA İLE YER ALTINI BİRBİRİNDEN AYIRIYOR

Sismik izolasyon ya da bir başka adıyla depremde hayat kurtaran sistem, deprem esnasında yer kabuğu sallanırken binanın bundan etkilenmemesini sağlıyor. Arabalardaki amortisör sistemi gibi yukarıda olanı aşağıda olan engebeli, sert ve sallantıdan korumuş oluyor. Yani bir deprem esnasında yerin en altındaki kolonların sallanmaya başlamasıyla amortisörler hareket etmeye başlıyor. Bu sayede yerin altındaki enerjinin üst katlara çıkmasını engelliyor. Bu da yapının yıkılmasına ve can kayıpları yaşanmasına engel oluyor.

Bedirhan Şahin / www.gazeteilksayfa.com