Kuraklık ve su sorunu

İklim değişikliği, aşırı tüketim ve yanlış tarım politikaları, suyun tükenmesi için birleşen unsurlar haline geldi. Kuraklık, sadece tarım sektörünü değil, aynı zamanda sanayiyi, günlük yaşamı ve çevreyi de etkiliyor. Türkiye, bu sorunu çözmezse, büyük bir krizin eşiğine gelebilir. Kuraklık, uzun süreli yağış eksiklikleri, yer altı su seviyelerinin düşmesi ve su kaynaklarının tükenmesi sonucu ortaya çıkar. Türkiye’nin büyük kısmı yarı kurak iklim kuşağında yer alıyor ve bu durum su kaynaklarının sınırlı olmasına sebep oluyor. Özellikle son yıllarda, mevsimsel yağışların düzensizliği, yaz aylarında yaşanan sıcak hava dalgaları ve iklim değişikliği kuraklık problemini daha da derinleştiriyor. Türkiye, yıllık ortalama 1.300 mm yağış alırken, bu miktar birçok ülke için yeterli olabilirken, ülkemiz için su sıkıntısının başlangıcı anlamına gelebiliyor. Özellikle güneydoğu ve iç bölgelerde su kaynakları hızla tükeniyor. Ayrıca, yer altı su seviyeleri de hızla düşerken, yerel yönetimlerin suyu daha verimli kullanma ve yönetme konusunda yetersiz kalması, bu sorunun artmasına sebep oluyor.

Türkiye’nin su kaynakları, daha çok akarsular ve barajlar ile yer altı sularına dayanıyor. Ancak, bu kaynaklar giderek azalıyor. 2019 yılında yapılan bir araştırma, Türkiye’nin “su fakiri” ülkeler arasında yer alabileceğini ortaya koydu. Su fakiri olmanın anlamı, kişi başına düşen yıllık su miktarının 1.000 metreküplük eşiğin altına düşmesi demek. Bu rakam, Türkiye’de 1.500 metreküplerde ve hızla azalmaya devam ediyor. Özellikle tarım sektörü, Türkiye’nin en büyük su tüketicisidir. Sulama amaçlı kullanılan suyun büyük kısmı verimsiz bir şekilde kullanılmaktadır. Geleneksel sulama yöntemleri yerine modern sulama tekniklerinin kullanılmaması, büyük miktarda suyun israf olmasına neden oluyor. Ayrıca, sanayi ve şehirleşme ile suyun kirlenmesi, suyun kullanılabilirliğini daha da azaltıyor. Tarımda kullanılan suyun verimli kullanılması, hem gıda üretimini sürdürülebilir kılmak hem de su kaynaklarını korumak için hayati öneme sahiptir. Ancak, bu konuda büyük eksiklikler ve sistemsel bir hata söz konusu. Türkiye’deki sulama altyapısının büyük kısmı eski ve verimsiz. Sulama için kullanılan suyun kaynağı genellikle nehirler ve barajlar olup, bunların su seviyeleri de kuraklıkla birlikte hızla düşüyor. Kuraklığın sadece kırsal alanları değil, şehirleri de etkileyeceği açık. Büyük şehirler, içme suyu temin etmek için büyük oranda barajlara, göletlere ve yer altı sularına bağlı. Örneğin, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirler, son yıllarda su kaynaklarının azalmasından ciddi şekilde etkileniyor. Bu şehirlerin su ihtiyacı, barajlardaki su seviyeleri ile doğrudan ilişkilidir. 2020 yılı itibarıyla, İstanbul’un su seviyeleri kritik seviyelere düşmüşken, aynı durum diğer büyük şehirlerde de yaşanıyor.

Kuraklık ve su sorunu, şehirlerdeki yaşamı zorlaştırıyor. Su tasarrufu yapmak için alınan önlemler, bazen yetersiz kalıyor. Özellikle yaz aylarında su kısıtlamaları ve suyun kalitesinin bozulması, halkın sağlığını tehlikeye atabiliyor. Şehirlerin büyümesiyle birlikte altyapının yetersizliği ve suyun doğru yönetilememesi, su krizini daha da derinleştiriyor.